حکمت های رضوی بهترین بندگان
از امام رضا (ع) درباره بهترین بندگان پرسیدند. فرمود: الَّذینَ إذا اَحسَنُوا إستَبشَرُوا وَ إذا اَساؤُوا إستَغفَروُا وَ إذا اُعطُوا شَکرُوا، وَ إذَا ابتُلُوا صَبَروُا وَ إذا غَضِبُوا عَفوَا. آنان که هرگاه نیکی کنند، خوشحال می شوند و هرگاه بدی کنند، استغفار می کنند و هرگاه چیزی به آنان عطا شود، سپاس می گویند و هرگاه مبتلا و گرفتار شوند، صبر و شکیبایی می کنند و هرگاه خشمگین شوند، عفو و گذشت می کنند.(مسند الامام الرضا علیه السلام، ج یک، ص ۲۸۴)
شرح حدیث:
پنج صفت برای بندگان نیک بیان شده است. همه اینها بیانگر روحانیت کسانی است که به وضع خود و اطراف خود، حساس هستند و واکنش مناسب نشان می دهند.
توفیق «احسان» و نیکوکاری، جای تشکر از خدا و خوشحالی از این عمل را دارد.
«لغزش و گناه» با «استغفار و توبه»، جبران ناپذیر است. پس اگر کسی لغزید، باید بی درنگ توبه کند و گناه را از نامه اعمالش پاک کند.
«شکر بر عطا و بخشش دیگران» هم گویای قدرشناسی انسان است، چه در برابر نعمت های خدا، چه در مقابل نیکی های مردم باید سپاسگزار بود.
«صبر بر بلا» ویژگی دیگر انسان های خوب و خودساخته است.
«عفو هنگام غضب»، خصلت دیگر بندگان نیک است و آیین جوانمردی به شمار می آید.
وسوسه های شیطان پیوسته برای دور کردن انسان از حق و خیر و کشاندن او به مسیرهای خلاف است. باید بر این وسوسه ها غلبه کرد و با توبه، شیطان را از خود مأیوس ساخت، با شکر نعمت، تداوم آن را تضمین کرد و با صبر بر مشکلات، بر آنها غلبه یافت و بر کنترل خشم، از پشیمانی رها شد.بکوشیم ویژگی های «بندگان خوب» را در خود فراهم سازیم.
تعامل با جوان
یکی از پرسش های بنیادی در تعامل با جوان آن است که با چه شیوه ای و چگونه با این نسل روبه رو شویم. برای ارتباط بهتر با جوان، باید ویژگی های روحی، روانی و شخصیتی او را شناخت. در شماره قبل برخی از این ویژگی ها بیان شد؛ در ادامه به بیان سایر ویژگی ها می پردازیم.
همراهی و همدلی
بی تفاوتی و سهل انگاری نسبت به رفتار و گفتار جوان، برهم زننده آرامش اوست. برای هدایت جوان در رسیدن به آزادی، تفکر، استقلال رأی و احساس مسئولیت فردی و اجتماعی، باید در نهایت متانت و بدون دخالت مستقیم یا تحمیل، او را در راه ناهمواری که پیش رو دارد، هدایت کرد. در واقع باید در مسائل با او همدلی کرد و از دریچه نگاه او به قضایا و اتفاقات نگریست. خوب گوش دادن به جوان سبب می شود تا او از والدین بیاموزد چگونه با آنها همدلی کند؛ بنابراین والدین باید ضمن بیان احساسات خود برای جوان، احساس او را نیز درک کنند و بکوشند تا با کمک جوان، راهی برای حل مسائل بیابند، زیرا در چنین شرایطی است که جوان آمادگی و پذیرش بیشتری برای متقاعد شدن دارد.
مسئولیت سپاری به جوان
مسئولیت و تعهد در زندگی، حقیقتی انکارناپذیراست که آیات قرآن نیز با صراحت به آن اشاره دارد: «وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْئُولُونَ: آنان را متوقف کنید؛ زیرا آنان مورد سؤال و بازخواست هستند». جوانی، دوره احساس مسئولیت و انجام وظیفه است و هر جوانی دوست دارد به خانواده و جامعه خود خدمت کند. مسئولیت خواهی جوانان، ناشی از ویژگی های جسمی و روانی آنهاست که از سویی توانایی لازم برای انجام کار را دارند و از سوی دیگر به نقش آفرینی علاقه مند هستند.
از آغاز نوجوانی و جوانی باید برخی مسئولیت ها را در خانواده به جوانان سپرد تا ضمن پاسخگویی به احساس مسؤولیت و مطالبه شان، آنان را برای انجام وظایف مهم سیاسی و اجتماعی آماده کرد. چنانکه پیامبر اسلام(ص) فرماندهی سپاه اسلام در جنگ با روم را به اسامه بن زید سپرد و به همه انصار و مهاجران دستور داد در سپاه وی شرکت کنند. اگرچه بسیاری از صحابه با فرماندهی وی مخالفت کردند و جوانی او را بهانه قرار دادند، اما پیامبر(ص) در مسجد حضور یافت و مخالفان اسامه را سرزنش کرد و فرمود: «جَهِّزُوا جَيْشَ أُسَامَةَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُتَخَلِّفَ عَنْ جَيْشِ أُسَامَة: سپاه اسامه را تجهیز کنید و خدا لعنت کند هر کسی را که از سپاه اسامه رویگردان شود.» مقام معظم رهبری درباره نتیجه اعتماد و مسئولیت سپاری به جوانان می فرماید: «اگر ما به جوان اعتماد کنیم، از غیرجوان هم بهتر و مسئؤلانه تر کار را انجام می دهد؛ هم سریع تر پیش می برد، هم کار را تازه تر و همراه با ابتکار بیشتری به ما تحویل خواهد داد». در واقع جوان، عنصرى فعال و حساس در جامعه است که مىتواند منشأ بسیارى از دگرگونىهاى اجتماعى باشد؛ از این رو، والدین و بزرگان جامعه باید با بهره گیری از توانمندی های او، از سویی توانایی هایش را در چرخه گسترده خانواده و جامعه به کار بیندازند و از سوی دیگر، حس قدردانی را در وجودش نهادینه کنند. چنانکه در طول هشت سال دفاع مقدس، فرماندهی جوانان نیرومند با ایمانی چون شهیدان زین الدین، همت، باکری، باقری، هادی، وزوایی، کاظمی و... پیروزی های درخشانی را برایمان به ارمغان آورد. شهید سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی، یکی از این فرماندهان برومند و با ایمان بود که در دوران جوانی نیز در جبهه های جنگ علیه باطل، حماسه ها آفرید. وی درباره رشد و شکوفایی خلاقیت های جوانان در هشت سال دفاع مقدس می گفت: جبهه تنها جایی بود که توانست انسان های بهشتی صفت تربیت کند. درطول جنگ هنرهای نهفته جوانان بیدار شد، خلاقیت ها آشکار شد، رزمندگان و فرماندهان خلاق و کارآزموده ساخته شدند و وحدت و یکپارچگی در ملت ایجاد شد.
مشورت با جوان
جوان به سبب حس استقلال خواهی است که دوست دارد در مسائل زندگی مستقل و در تصمیم گیری های مربوط به خانواده و اجتماع سهیم باشد. قرآن نیز جوانان را به سهم گیری در این مسأله دعوت کرده است و حتی به پیامبر(ص) دستور می دهد که با مردم، به ویژه جوانان مشورت و از آنان نظرخواهی کند: «وَ شاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ: و در کارها با آنان مشورت کن». امام رضا(ع) درباره این عمل پیامبر(ص) فرموده است: «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ كَانَ يَسْتَشِيرُ أَصْحَابَهُ ثُمَ يَعْزِمُ عَلَى مَا يُرِيدُ: رسول خدا(ص)پیوسته از اصحابش در کارهای مشورت خواهی می کرد و سپس برای انجام دادن خواسته اش تصمیم می گرفت». چنانکه در جنگ بدر وقتی رسول خدا(ص) برای مصادره کاروان اموال قریش در مقابل اموال مصادر شده مسلمانان از مدینه خارج شد، با یارانش که اغلب جوان بودند، درباره اصل جنگ، تعیین مکان نبرد و اسیران جنگ مشورت کرد.حاصل این مشورت، پیروزی سپاه اسلام در جنگ بدر بود. گاهی باید اعضاى خانواده دور هم بنشینند و در مسائل خانوادگى و مشکلاتى که پیش مى آید، با یکدیگر مشورت کنند، دخل و خرج خود را بسنجند و براى سال آینده تکالیفى در نظر بگیرند. با چنین جلسات شور و مشورتی، فرزندان به مسؤولیت و فداکارى پدر و مادر و به وظایف خود و به رموز زندگى آشنا مى شوند، به مشورت کردن در کارها و به روش زندگى دموکراسى خو می گیرند و مى فهمند که در مقابل خواسته هاى دیگران باید با رضا و رغبت، از برخی خواسته هاى خود چشم بپوشند و از قوانین اجتماع اطاعت کنند. همچنین یاد مى گیرند که چگونه با نیروى تدبیر و در نتیجه همکارى، مى توان بر مشکلات پیروز شد. جوان هایى که در خانه مورد مشورت والدین و شریک در حل مسایل زندگى هستند، مرحله طولانی ای از رشد فکرى را پیموده و از هم سن و سالان خویش به موفقیت و شادکامى نزدیک ترند. دختر دکتر شهید بهشتی(رحمت الله علیه) می گوید: زندگی در یک آپارتمان در آلمان، خیلی یکنواخت و خسته کننده بود؛ به ویژه برای ما که فرزندان خردسالی بودیم و از ایران با آن همه آشنایانی که داشتیم وارد محیط غربت شده بودیم. پدرم برای جبران این مسأله معمولا آخر هفته ما را به اطراف هامبورگ برای تفریح و استراحت می برد. جالب اینجا بود که حتماً قبل از این مسافرت های کوتاه از همه ما سؤال می کردند: «بچه ها این هفته کجا برویم بهتر است؟» وقتی نظر ما را می گرفتند، حرکت می کردیم. با این روش حتی برادر چند ساله ام هم احساس می کرد که نظرش در خانه مهم است و به حساب می آید.
نتیجه گیری
جوانی، دوران شور و حرارت، توانمندی و آموختن است.اگر این گروه از جامعه راه صلاح و درستی را بپیمایند، بسیاری از مشکلات جامعه حل می شود و جامعه به سمت خوشبختی حرکت می کند، زیرا جوان فردی تأثیرگذار در جامعه است. والدین و مربیان جامعه باید با ارتباط و تعامل خوب با جوان، او را به سوی آموزه های دینی هدایت کنند تا ضمن بهره مندی از توانمندی هایش در مسیر سعادت خود و جامعه، از خطرات و آلودگی ها مصون بدارند.
عطر ماندگار: بیانات مقام معظم رهبری
13 آبان یادآور روح استكبار در قدرت های استکباری و سلطه های استكباری
13 آبان یادآور یك حقیقت تلخ و بسیار مهم است و آن حقیقت عبارت است از روح استكبار در قدرت های استكباری و سلطه های استكباری. آحاد ملت های كشورهای گوناگون - از جمله ملت ما - باید هرگز این را از یاد نبرند؛ بدانند این چهره ای كه در آنجا قرار گرفته است، چهره متجاوز است، چهره متعرض است، قصد پیشروی دارد؛ تا اینجا كه شرف یك ملت را لگدمال كند، تجاوز ناموسی بكند، تجاوز عرضی بكند، به جان و مال تجاوز كند و كسی هم نتواند از او سؤال كند و توضیح بخواهد.
( 12/08/1389)