وزیر نفت و مشاور اجتماعی وی تاکنون بارها بر رویکرد توانمندسازی نیروهای بومی تاکید و آن را رویکردی سازنده و مثبت قلمداد کرده اند، اما کارآموزان و عهده داران طرح های آموزشی در این باره چه دیدگاهی دارند؟ آیا سازوکارهای تبیین شده برای اجرای آموزش های مهارتی کارآمدی لازم را دارد و تلاش نفت و دیگر ذی نفعان برای به ثمر رسیدن اهداف تعریف شده نتیجه بخش خواهد بود؟ آیا اجرای این دست از طرح ها بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و نباید حسابی روی آن باز کرد یا مهارت آموزان بر آن صحه می گذارند؟
فرصت سازی برای نیروهای توانمند
عزیز نوری، مدیر کل آموزش فنی و حرفه ای استان کرمانشاه است که به عنوان یکی از ذی نفعان اصلی طرح آموزش و توانمندسازی نیروهای بومی و ایجاد توسعه پایدار در استان کرمانشاه فعالیت می کند. ابتدا از او درباره پیشرفت طرح می پرسم و اینکه طبق تفاهم نامه منعقد شده، آیا نسبت به جذب و استخدام مهارت آموزان در صنعت نفت، اطمینان خاطر وجود دارد؟ وی پاسخ می دهد: تاکنون 36 دوره آموزشی در 13 شهرستان تابعه در رشته های جوشکاری، لوله کشی، برقکار صنعتی، ابزار دقیق و ماشین آلات و نصب مکانیکی برگزار شده است. تعداد نفراتی که برای حضور در دوره های آموزشی ثبت نام کرده و آزمون ورودی را گذراندند، 647 نفر بود که از این تعداد 532 نفر موفق به قبولی در آزمون ورودی شدند. در طول برگزاری دوره های آموزشی تعدادی از کارآموزان بنا به دلایلی از حضور در دوره ها انصراف داده و درنهایت 338 نفر موفق به اتمام دوره های آموزشی شدند. از میان متقاضیانی که موفق به گذراندن دوره های آموزشی شدند، 152 نفر در آزمون پایان دوره شرکت کرده و از این تعداد نیز 121 نفر قبول و موفق به دریافت گواهینامه معتبر ازسوی سازمان فنی وحرفه ای استان کرمانشاه شدند. نکته حائز اهمیت اینکه در متن تعهدنامه نیز به صراحت عنوان شده که نفت هیچ گونه تعهدی برای استخدام و جذب نیرو برای پذیرفته شدگان ندارد و اسامی افراد پس از دریافت گواهینامه و مدرک معتبر در بانک اطلاعات نیروهای پروژه های صنعت نفت و گاز استان کرمانشاه که ازسوی سازمان ایجاد خواهد شد، درج شده و درصورت نیاز، این افراد جزء اولویت های استخدامی در صنایع فعال استان خواهند بود. وی تصریح می کند: بی انصافی است؛ چنین ابتکار و ایده خلاقانه و در یک کلام نوآوری شگرف از سوی مجموعه وزارت نفت، آنگونه که شایسته است به تصویر و رشته تحریر در نیاید. اعتماد صنعت نفت به توانمندی نیروهای بومی و میدان دادن به این حجم وسیع از ظرفیت مغفول مانده از آن دست مواردی است که تاکنون نمونه ای از آن نبوده است؛ از این رو به گزاف نیست اگر تمامی دستگاه ها و ارگان های اجرایی کشور را برای اجرای یک چنین طرح هایی به رقابت دعوت کرد. پرواضح است که هر ایده ای با ممارست و دانش کافی قطعا به نتیجه خواهد رسید و خوشبختانه این عزم و اراده در میان کارکنان سازمان فنی وحرفه ای استان کرمانشاه آشکارا نمایان است. اعتبار تخصیص داده شده شرکت ملی نفت ایران افزون بر 47 میلیارد تومان است که برای آموزش و توانمندسازی 2 هزار و 500 نفر از اهالی بومی استان کرمانشاه در نظر گرفته شده است. نوری در پاسخ به این پرسش که همکاری نفت با شما در دو سال اخیر چگونه بوده است نیز می گوید: ما برای اجرای طرح آموزشی با مدیریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز همکاری می کنیم. متولیان طرح با مربیان و کارآموزان ارتباط خوب و شایسته ای دارند و همین حسن نیت آنان، به ما انگیزه و امیدواری مضاعف می دهد. به جرات می توانم بگویم که این طرح از نادرترین طرح های 26 سال دوران فعالیتم بوده است. وی می گوید: یکی از دغدغه های همیشگی نیروهای بومی این است که برای فعالیت در صنایع مختلف، چه رشته های آموزشی باید تعریف شود که کاربردی باشد، یا اینکه اگر روزی بخواهند در بازار کار فعالیت کنند، مقدمات و پیش شرط هایش را گذرانده باشند. از وقتی طرح توانمندسازی کلید خورد و به صورت منظم با همکاری مربیان دنبال می شود، این دغدغه برای بسیاری از نیروهای بومی متقاضی اشتغال در رشته های مرتبط با نفت رفع شده است. ما امروز می توانیم روی کار علمی و تخصصی این متقاضیان حساب باز کنیم و با فراغ بال آنها را وارد حوزه کسب وکار صنایع کنیم. اینکه می گویم صنایع صرفا منظورم تنها محدود به صنعت نفت و گاز نیست، آموزش ها چنان از دامنه وسیع و گسترده ای برخوردار است که فعالیت در همه صنایع را شامل می شود و این یکی از بی نهایت دستاوردهای ارزشمند این طرح است.
بهره مندی از تجارب بانوان
مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای استان کرمانشاه درتشریح ارتقای توانمندی های نیروهای بومی، به نبود برخی زیرساخت های لازم برای حضور بانوان هم اشاره می کند: یکی از خلاهای اساسی این طرح آموزشی که مکررا هم در نشست های مختلف به آن اشاره شده بود، شرایط لازم برای حضور بانوان است. کم نیستند قشر بانوان تحصیلکرده استان کرمانشاه که متاسفانه جای خالی آنان در این طرح بزرگ به شدت احساس می شود. بانوان ما در بسیاری از حرفه ها به دلیل برخورداری از دقت بالا بسیار توانمند ظاهر شده اند، از این رو لازم است متولیان شرایط را برای بهره مندی از تجارب این عزیزان فراهم کنند. نوری می افزاید: من و همکارانم در سازمان فنی وحرفه ای استان کرمانشاه، همه همت و تلاش خود را به کار بسته ایم تا با تجهیز کارگاه های موجود در شهرستان های تابعه بتوانیم شرایطی ایده آل را برای آموزش نیروهای بومی استان فراهم کنیم. مربیان برجسته، با تجربه و کارکشته استان نیز نقش برجسته ای در تحقق این هدف داشته اند که بدون حضور آنان به یقین این طرح به سرانجام نمی رسید. تفاهم نامه برای بازه زمانی دو ساله منعقد شده و پیشنهاد ما این است که برای یک سال دیگر تمدید شود، تجربه نشان داده است که طرح های آموزشی حداقل در یک فرآیند زمانی سه ساله می تواند اثربخشی لازم را به همراه داشته باشد. اکنون کارفرمایان به دنبال جذب نیروهای ماهر هستند، به ویژه در رشته های فنی، متاسفانه استان کرمانشاه در میان تمامی استان های کشور از آمار بیکاری بالایی برخودار است و از سوی دیگر غنی ترین استان به لحاظ امکانات آموزشی است، حال که اعتبار و امکانات لازم هم از جانب مجموعه نفت برای نیروهای مستعد و توانمند بومی فراهم شده، امیدوارم به نحو مطلوب از آن بهره ببریم. بنده معتقدم کسی که مهارت کافی و لازم را داشته باشد، در هیچ کجا بیکار نخواهد بود و روزی را می بینم که با پشتکار جوانان این خطه آمار بیکاری به سطح قابل قبولی فروکش کند.
استانداردسازی رشته های آموزشی
مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای استان کرمانشاه همچنین درباره هزینه شرکت کنندگان در دوره آموزشی هم توضیح می دهد: به ازای هر نفر- ساعت آموزش، حدود 19 میلیون و 200 هزار تومان که شامل هزینه های مستقیم و پشتیبانی است، به سازمان پرداخت می شود. آموزش های ما تقاضا محور است نه کارگاه محور، به این معنا که در کارگاه های ما متناسب با تقاضای بازار دوره های آموزشی برگزار می شود. به دنبال این هستیم تا نیازسنجی ها در سطح گسترده تر انجام و آموزش ها بر اساس نیازمندی بازار کار بومی سازی شود. اکنون کلیه رشته های آموزشی بر اساس استانداردهای تعریف شده ازسوی مجموعه وزارت نفت در حال تدریس است و این یکی دیگر از دستاوردهای مهم و ارزشمند این دوره آموزشی است. استانداردهای تعریف شده مطابق با استانداردهای بین المللی است که در استان کرمانشاه به صورت پایلوت طراحی و پیاده سازی شد و در مراحل مختلف نیز مورد آزمون و خطا قرار گرفت، همچنین به زودی استانداردها در دستور کار برنامه های آموزشی سازمان فنی وحرفه ای سراسر کشور قرار خواهد گرفت. عزیزی در پایان توضیحات خود اضافه می کند: یکی از بایسته های شکوفایی هر نوع ایده در نخستین گام، باور و اعتماد به توانمندی هاست، دست درکاران وزارت نفت با اعتقاد راسخ به این حرکت نوآورانه، فضای دلگرم کننده ای را برایمان به ارمغان آوردند و این یادگاری ماندگار است که حداقل 30 سال در اذهان مردم کرمانشاه جاری و ساری خواهد بود.
بارقه امید در دل جوانان
در ادامه، با رئیس مرکز فنی وحرفه ای شماره یک استان کرمانشاه صحبت می کنم. همایون بیتا درباره فعالیت های انجام شده در این طرح توضیح می دهد: وزیر نفت بارها در سخنان خود نسبت به موضوع آموزش، اشتغال و به کارگیری نیروهای بومی در اجرای طرح ها و پروژه های توسعه ای نفت تاکید داشته است که در اصل تفاهم نامه سه جانبه مذکور نیز برای تحقق این مهم به امضا رسید. استان کرمانشاه به عنوان پایلوت اجرای این طرح در نظر گرفته شد و مطابق با برنامه ریزی های انجام شده، نیروهای 20 تا 40 سال و با مدرک تحصیلی دیپلم به بالا متقاضی حضور در دوره های آموزشی شدند. تاکنون در مرکز فنی وحرفه ای شماره یک استان، 11 دوره آموزشی اعم از رشته های جوشکاری آرگون، لوله کشی صنعتی، برق صنعتی و به تازگی ابزار دقیق برگزار و تعداد شرکت کنندگان هر یک از رشته های عنوان شده بین 13 تا 20 نفر متغیر بودند. هم اکنون از تعداد 11 دوره آموزشی، 4 دوره به مرحله پایانی رسیده و از این تعداد دوره، 13 متقاضی رشته جوشکاری آرگون نمره قبولی در آزمون را کسب و موفق به دریافت گواهینامه پایان دوره شدند. سه تا از دوره ها نیز به اتمام رسیده و کارآموزان در انتظار شرکت در آزمون پایان دوره هستند و مابقی دوره ها هم در حال اجراست. وی می گوید: ترجیح برخی کارخانه ها و صنایع فعال در استان بکارگیری نیروهای غیر بومی بود که پشتوانه سازی برای پرورش استعدادهای نیروهای بومی از جانب وزارت نفت ورق ها را برگرداند و این خود بارقه امیدی در دل جوانان استان ایجاد کرد. حرف ها و صحبت هایی از این دست شاید شائبه شعاری بودن ایجاد کند، اما به واقع اینگونه نیست. تقریبا نیمی از اوقات روزمره کارآموزان در این کلاس های آموزشی می گذرد و ما به شاهد هستیم که با چه روحیه و انگیزه ای، مشتاقانه در دوره ها شرکت می کنند. استقبال مهارت آموزان بسیار بالاست اما سازمان توان برگزاری دوره های آموزشی برای تمامی آنها را ندارد که امیدواریم در آینده ای نزدیک این شرایط برای همه مهیا شود. رئیس مرکز فنی وحرفه ای شماره یک استان کرمانشاه در تشریح فعالیت های انجام شده در طرح آموزش نیروهای حرفه ای مرتبط با طرح های نفت و گاز در استان کرمانشاه، به تسهیل شرایط برای جذب نیروهای بومی می پردازد و می گوید: ضروری است نیازمندی ها به روزرسانی شده تا تنوع رشته ای جا باز کند. اکنون جای خالی بسیاری از رشته ها از جمله آی تی، شیمی، حسابداری و ... به شدت احساس می شود. نکته دیگر مهم دیگر، اتخاذ یک تدبیر هوشمندانه برای جذب و اشتغال نیروهای آموزش دیده بومی است تا خدمات ارزنده و شایسته وزارت نفت به نحو مطلوبی به ثمر برسد. البته به این مسئله اذعان دارم که وزارت نفت هیچ گونه تعهدی در قبال استخدام این عزیزان در دستور کار ندارد، اما روی صحبتم بیشتر با متولیان و دست درکاران استانی است که می توانند با رایزنی های خود در نشست های کاری شرایط را برای حضور این نیروها در صنایع فراهم کنند.