لطفا با معرفی كوتاهي از منطقه آغار و دالان، ميزان توليد گاز از اين منطقه را بفرماييد؟
این منطقه 2 میدان فعال آغار و دالان و 2 میدان در حال توسعه دی و سفید زاخور را شامل مي شود. سال 1351 میدان گازی آغار کشف شد و بهره برداری از اين ميدان از سال 1377 آغاز شد. ميدان دالان نيز كه در سال 1354 كشف شده بود، در سال 1371 به بهره برداري رسيد.
اكنون در میدان آغار در یک چهارم عمر میدان هستیم و توسعه این میدان باقی مانده و یکی از برنامه های بلند مدت شركت نفت مناطق مرکزی و شرکت ملی نفت ایران، توسعه فاز دوم میدان آغار است. در این میدان 4 مرکز جمع آوری وجود دارد که به وسیله خط لوله، گاز توليدی منتقل به یک مرکز تفکیک ارسال و با دو خط لوله 90 کیلومتری 24 اینچ برای گاز و 3 اینچ برای میعانات گازی به پالايشگاه منتقل مي شوند.
گاز میدان دالان، شیرین است؛ اين ميدان دارای 3 مرکز جمع آوری است كه گاز توليدی آن پس از تجمیع، به وسیله خطوط 12 و 14 اینچ به واحد پالایشگاه فراشبند منتقل می شود.
نکته مهم پالایشگاه فراشبند این است که اين پالايشگاه تنها پالایشگاه كشور است که در اختيار بخش بالادستی (شركت ملي نفت) قرار دارد و تمام پالایشگاه های دیگر در اختیارشرکت ملی گاز یا شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران قرار دارند. ظرفیت اسمی پالایشگاه فراشبند بین 42 تا 45 میلیون متر مکعب در روز است و به دو بخش تقسیم می شود كه یک بخش مربوط به گاز ترش و بخش دیگر به گاز شیرین مربوط است. بخش ترش، گاز تولیدی از ميدان آغار را دریافت می کند؛ این گاز پس از فرآورش با یک خط 42 اینچ که 137 کیلومتر آن در حوزه ما و بقیه در حوزه مناطق نفتخیز جنوب قراردارد، برای تزريق و افزايش ضريب بازيافت نفت به سمت ميدان های نفتی هدایت می شود. در واقع در برنامه های اولیه، توسعه ميدان آغار با هدف تزريق گاز به ميدان نفتی مارون انجام شده است.
به تدريج و با افزايش نياز كشور به گاز، درمواقعی گاز به خط لوله سراسری تزريق مي شود. همچنين در بین راه، پالایشگاه گاز بیدبلند و ان.جی.ال ها از این گاز استفاده می کنند. در زمستان، اين گاز شیرین سازی و به خط لوله سراسری گاز تزريق مي شود.
بخش دوم پالایشگاه فراشبند، گاز شيرين میدان دالان را دريافت مي كند. اين گاز پس از ورود به پالايشگاه، تنظيم نقطه شبنم آن آغاز و با استفاده از یک خط 30 اینچ به خط لوله دوم سراسری تزریق می شود.
اكنون وضعيت توسعه ميدان های دی و سفيدزاخور چگونه است؟ آيا برنامه ای برای توليد گاز از اين دو ميدان وجود دارد؟
از مدت ها پیش، بحث توسعه میدان های دی و سفید زاخور در برنامه شركت ملی نفت ايران و شركت نفت مناطق مرکزی قرار داشت. با توجه به ناترازی مصرف گاز کشور در سال گذشته، طرح ضربتی افزايش توليد گاز در شركت ملی نفت ايران تدوين شد.
بخشی از اين طرح مربوط به برنامه افزایش تولید در میدان آغار است و 3 حلقه چاه جديد تا پیش از از زمستان در مدار تولید قرار خواهد گرفت و 4 میلیون متر مکعب در روز به ظرفیت تولید گاز هم از این ميدان اضافه خواهد شد. با اين افزايش، ظرفيت توليد ميدان آغار از 24 ميليون متر مكعب در روز به 28 ميليون متر مكعب خواهد رسید.
طرح تولید زودهنگام از میدان دی تدوین شده که در شركت نفت مناطق مرکزی ايران کلید خورده و اهميت افزايش توليد گاز در اين منطقه آنچنان زياد است كه مديرعامل شركت نفت مناطق مرکزی ايران هر دو هفته یک بار براي بررسي پيشرفت كار به منطقه آغار و دالان سفر مي كند.
در طرح توليد زودهنگام گاز از ميدان دی، 3 تا 4 حلقه چاه در مدار تولید قرار می گیرد و بیش از 3 میلیون متر مکعب در روز به تولید گاز كشور اضافه خواهد شد. گاز میدان دی شیرین است و بعد از فرآورش در پالايشگاه فراشبند به خط دوم سراسری گاز تزریق می شود.
براي افزايش توليد گاز در منطقه آغار و دالان، افزون بر توسعه ميدان ها، افزايش ظرفيت پالايشی پالايشگاه فراشبند نيز ضروری است. در اين زمينه چه اقدامی انجام شده است؟
در قالب تعميرات اساسی پالايشگاه فراشبند برای افزايش ظرفيت پالايشی اين پالايشگاه، دو اقدام بسیار مهم انجام شد. اولين اقدام احداث کنارگذر واحد 200 برای ايجاد مازاد ظرفيت به منظور دريافت گاز افزایش تولید میدان آغار بود. در اين مسير مشكل اساسی تامين ادوات و قطعات مورد نياز بود، زيرا در شرايط فعلی، تامين قطعات سخت است، اما همه مجموعه ها همكاری كردند و تعميرات و افزايش ظرفيت واحد 200 پالايشگاه فراشبند (واحدی كه گاز ترش ميدان آغار را دريافت مي كند) به اتمام رسيد.
اقدام دوم، ايجاد کنارگذر واحد 600 پالايشگاه فراشبند (واحدی كه نفت ميدان دالان و ميدان دی را دريافت مي كند) بود كه واحد تنظيم نقطه شبنم هيدروكربوری است و با اين اقدام امكان دريافت بيش از 3 ميليون متر مكعب گاز توليدیاز طرح زودهنگام ميدان دي فراهم شده است. اكنون هر 2 ظرفيت ايجاد شده و آماده بهره برداری و دریافت گاز از 3 حلقه چاه ميدان آغار و 4 حلقه چاه میدان دی است.
افزون بر اقدام های یادشده، آيا براي افزايش از ميدان دالان هم برنامه ای داريد؟
پروژه ديگری که در حال اجراست و به نوعی به افزایش تولید دالان کمک می کند، پروژه احداث لوپ مركز جمع آوری شماره یک است. اين طرح در برنامه ها تعريف نشده بود، اما بنابر بررسی های انجام شده، به طورضرب الاجل در دستور كار قرار گرفت، اگر بتوانیم این خط لوله را پيش از زمستان آماده بهره برداری كنيم، یک تا 1.5 ميليون متر مكعب به ظرفیت توليد گاز اضافه خواهد شد.
در اين پروژه به دليل افت فشار ميدان دالان در سال هاي گذشته، خط لوله جديد12 اينچی از مركز جمع آوری شماره يك به طول 6 كيلومتر احداث و 2 خط موازی ايجاد مي شود. این اقدام ظرفیت خط لوله و چاه ها را افزايش مي دهد و می توانیم از چا ه ها، تولید گاز بیشتری داشته باشیم. البته افزايش توليد گاز از ميدان دالان از تعهدات افزايش توليد نيست، اما تلاش مي كنيم با توجه به ناترازی مصرف گاز و برای جبران بخشی از آن، اجرای اين خط لوله تا قبل از زمستان امسال پایان یابد.
با توجه به اين اقدام ها چه ميزان به ظرفيت توليد و فرآورش گاز از منطقه آغار و دالان افزوده خواهد شد؟
در مجموع با اين اقدام ها بيش از 7 ميليون متر مكعب به توليد گاز منطقه اضافه خواهد شد كه اين رقم بالاتر از تعهدات اعلام شده از سوي شركت ملی نفت است و توليد گاز را از 45 ميليون متر مكعب کنونی در اين منطقه با رشدی 17 درصدی به حدود 53 ميليون متر مكعب در روز افزايش خواهد داد.
تولید ازميدان آغار در زمستان امسال، از 24 ميليون متر مكعب به 28 ميليون متر مكعب و از ميدان دی هم 3.5 ميليون متر مكعب افزایش خواهد یافت. با راه اندازی لوپ مرکز جمع آوری شماره یک ميدان دالان نيز توليد اين ميدان، 1.5 میليون مترمكعب افزايش خواهد داشت.
افزون بر اين اقدام ها، تعميرات اساسی پالايشگاه فراشبند چقدر زمان برد؟
تعمیرات هیچ زمانی تعطیل بردار نیست؛ با اين حال اغلب تعميرات نياز به توقف توليد در پالايشگاه ندارند و به طورعمده شامل تعويض، بازسازی، تنظيمات مجدد و اقدام های پيشگيرانه هستند. با اين حال، بخشی از تعمیرات اساسی(اورهال)، نیاز به قطع جریان کلی دارد و در پالايشگاه فراشبند، امسال 21 روز تعميرات اساسی انجام شد.