در طرح توليد زودهنگام گاز از ميدان دی، 3 تا 4 حلقه چاه در مدار تولید قرار می گیرد و بیش از 3 میلیون متر مکعب در روز به تولید گاز كشور اضافه خواهد شد. گاز میدان دی شیرین است و بعد از فرآورش در پالايشگاه فراشبند به خط دوم سراسری گاز تزریق می شود.
براي افزايش توليد گاز در منطقه آغار و دالان، افزون بر توسعه ميدان ها، افزايش ظرفيت پالايشی پالايشگاه فراشبند نيز ضروری است. در اين زمينه چه اقدامی انجام شده است؟
در قالب تعميرات اساسی پالايشگاه فراشبند برای افزايش ظرفيت پالايشی اين پالايشگاه، دو اقدام بسیار مهم انجام شد. اولين اقدام احداث کنارگذر واحد 200 برای ايجاد مازاد ظرفيت به منظور دريافت گاز افزایش تولید میدان آغار بود. در اين مسير مشكل اساسی تامين ادوات و قطعات مورد نياز بود، زيرا در شرايط فعلی، تامين قطعات سخت است، اما همه مجموعه ها همكاری كردند و تعميرات و افزايش ظرفيت واحد 200 پالايشگاه فراشبند (واحدی كه گاز ترش ميدان آغار را دريافت مي كند) به اتمام رسيد.
اقدام دوم، ايجاد کنارگذر واحد 600 پالايشگاه فراشبند (واحدی كه نفت ميدان دالان و ميدان دی را دريافت مي كند) بود كه واحد تنظيم نقطه شبنم هيدروكربوری است و با اين اقدام امكان دريافت بيش از 3 ميليون متر مكعب گاز توليدیاز طرح زودهنگام ميدان دي فراهم شده است. اكنون هر 2 ظرفيت ايجاد شده و آماده بهره برداری و دریافت گاز از 3 حلقه چاه ميدان آغار و 4 حلقه چاه میدان دی است.
افزون بر اقدام های یادشده، آيا براي افزايش از ميدان دالان هم برنامه ای داريد؟
پروژه ديگری که در حال اجراست و به نوعی به افزایش تولید دالان کمک می کند، پروژه احداث لوپ مركز جمع آوری شماره یک است. اين طرح در برنامه ها تعريف نشده بود، اما بنابر بررسی های انجام شده، به طورضرب الاجل در دستور كار قرار گرفت، اگر بتوانیم این خط لوله را پيش از زمستان آماده بهره برداری كنيم، یک تا 1.5 ميليون متر مكعب به ظرفیت توليد گاز اضافه خواهد شد.
در اين پروژه به دليل افت فشار ميدان دالان در سال هاي گذشته، خط لوله جديد12 اينچی از مركز جمع آوری شماره يك به طول 6 كيلومتر احداث و 2 خط موازی ايجاد مي شود. این اقدام ظرفیت خط لوله و چاه ها را افزايش مي دهد و می توانیم از چا ه ها، تولید گاز بیشتری داشته باشیم. البته افزايش توليد گاز از ميدان دالان از تعهدات افزايش توليد نيست، اما تلاش مي كنيم با توجه به ناترازی مصرف گاز و برای جبران بخشی از آن، اجرای اين خط لوله تا قبل از زمستان امسال پایان یابد.
با توجه به اين اقدام ها چه ميزان به ظرفيت توليد و فرآورش گاز از منطقه آغار و دالان افزوده خواهد شد؟
در مجموع با اين اقدام ها بيش از 7 ميليون متر مكعب به توليد گاز منطقه اضافه خواهد شد كه اين رقم بالاتر از تعهدات اعلام شده از سوي شركت ملی نفت است و توليد گاز را از 45 ميليون متر مكعب کنونی در اين منطقه با رشدی 17 درصدی به حدود 53 ميليون متر مكعب در روز افزايش خواهد داد.
تولید ازميدان آغار در زمستان امسال، از 24 ميليون متر مكعب به 28 ميليون متر مكعب و از ميدان دی هم 3.5 ميليون متر مكعب افزایش خواهد یافت. با راه اندازی لوپ مرکز جمع آوری شماره یک ميدان دالان نيز توليد اين ميدان، 1.5 میليون مترمكعب افزايش خواهد داشت.
افزون بر اين اقدام ها، تعميرات اساسی پالايشگاه فراشبند چقدر زمان برد؟
تعمیرات هیچ زمانی تعطیل بردار نیست؛ با اين حال اغلب تعميرات نياز به توقف توليد در پالايشگاه ندارند و به طورعمده شامل تعويض، بازسازی، تنظيمات مجدد و اقدام های پيشگيرانه هستند. با اين حال، بخشی از تعمیرات اساسی(اورهال)، نیاز به قطع جریان کلی دارد و در پالايشگاه فراشبند، امسال 21 روز تعميرات اساسی انجام شد.
پالایشگاه ها معمولا یک بازه زمانی 5 ساله برای اورهال كلي دارند که تمام تجهیزات، مخازن و ظروف بعد از 5 سال بازبينی و تعمير مي شوند. در پالايشگاه فراشبند اين تعميرات دوره ای 5 ساله، سال گذشته انجام شد و امسال حجم تعميرات اساسی كمتر بود. امسال برای انجام تعميرات اساسي و در پالايشگاه فراشبند 31 هزار و 700نفر- ساعت تعميرات انجام شد كه عمده اين اقدام ها از سوی نيروهاي شركت، با تجهيزات داخلی و بدون هيچ حادثه ای صورت گرفت.
طرح تولید زودهنگام از میدان دی به عنوان یکی از ماموریت های مهم در حال انجام است، این طرح اكنون در چه مرحله ای قرار دارد؟
عملیات حفاري 4 حلقه چاه ميدان دی تقريبا تمام شده و با نصب تجهيزات سرچاهی، احداث خط لوله براي اتصال به پالايشگاه فراشبند در دستور كار است و تا اواخر آذرماه به مدار توليد مي آيد؛ البته اين توليد زودهنگام است و توسعه ميدان دی بعد از اين پيگيری خواهد شد و به اين 4 چاه ختم نمي شود. براساس برنامه ريزی، با توسعه كامل اين ميدان، توليد از ميدان دی به 15ميليون متر مكعب در روز می رسد؛ اين در حالی است كه در طرح ضربتی توليد زودهنگام 3 ميليون متر مكعب گاز از 4 حلقه چاه در برنامه بوده است.
برای ميدان سفید زاخور امسال برنامه توسعه ای نداريم، اما به دلیل ناترازی مصرف گاز و از آنجا كه چاه های ميدان دی آماده تر بود، توليد زودهنگام از ميدان دی در دستور كار قرار گرفت.
براي توسعه ميدان آغار نيز برنامه ای در دست اقدام است؟
از سال 77 كه برداشت گاز از ميدان آغار، آغاز شده است تاكنون تنها 26 درصد از گاز قابل برداشت را توليد كرده ايم و حدود 74 درصد از گاز قابل برداشت آغار همچنان در مخزن باقي مانده كه مربوط به بخش توسعه نيافته اين ميدان است.
توسعه ميدان آغار در برنامه های دراز مدت نفت مركزی قرار دارد و با توسعه اين ميدان، ظرفيتی معادل 35 تا 40 ميليون متر مكعب در روز برای توليد گاز در كشور وجود خواهد داشت.
با توجه به اينكه توسعه ميدان آغار در برنامه افزایش تولید در قالب طرح ضربتی شرکت ملی نفت ایران قرار دارد، براي ايجاد ظرفيت فرآورشی متناسب با ظرفيت توليد گاز، چه تمهيداتی انديشيده شده است؟
براي تامين ظرفيت پالايشی مورد نياز در اين منطقه بايد فاز 2 پالايشگاه فراشبند ساخته شود؛ بر همين اساس، همزمان با توسعه ميدان آغار، اين پالايشگاه توسعه پيدا مي كند و ظرفيت پالايشگاه فراشبند از 45 ميليون متر مكعب فعلی به حدود 70 ميليون متر مكعب در روز می رسد.
به موضوع مسئولیت اجتماعی بپردازیم که از اولویت های دولت سیزدهم، شناخته شده و در این دوره شاهد عملکردی مناسب در این زمینه هستیم. منطقه آغار و دالان در عمل به مسئوليت های اجتماعی چه اقدام هایی انجام داده است یا در دستور کار آن قرار دارد؟
حوزه مسئوليت های اجتماعي بسيار گسترده است و در پروژه های عمده مانند احداث جاده، بيمارستان و... از سوی مدیریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفتخیز شركت ملي نفت ايران انجام مي شود؛ با اين حال در اين منطقه نيز اقدام هایی صورت گرفته كه اولين موضوع در حوزه مسئوليت های اجتماعي بحث به كارگيری نيروهاي بومی است تا آنجا كه 90 درصد از نيروهای اركان ثالث منطقه آغار و دالان، نيروهاي بومی 3 شهرستان قير و كارزين، فيروزآباد و فراشبند هستند. استفاده از نيروهاي بومی در قالب قراردادهای رسمی نيز در اين منطقه بسيار بالاست و بيش از 10 نفر از سمت های كليدی منطقه آغار و دالان به نيروهاي بومی شهرستان فراشبند اختصاص دارد.
در ابعاد ديگر نيز تا جايی كه مقررات اجازه دهد، وارد عمل شده ايم كه از آن جمله می توان به آبرسانی به عشاير منطقه، به كارگيری كارگران بومي در زمان تعميرات وكمك به نهادهاي مختلف اشاره كرد.
با توجه به توضیحات اخیرتان گاز توليدی اين منطقه يا به ميادين نفتی براي افزايش ضريب بازيافت، تزريق و يا در شرايط كمبود گاز به خط لوله سراسری ارسال مي شود. ميعانات گازی توليد شده در منطقه در كجا به مصرف می رسد؟
در گذشته يك مجموعه بارگيری وجود داشت كه ميعانات توليد شده را به وسيله تانكر به پالايشگاه شيراز حمل مي كرد. چند سالی است كه شركت خطوط لوله و مخابرات نفت، يك خط 8 اينچ از پالايشگاه فراشبند به پالايشگاه شيراز احداث كرده و از طريق ايستگاه كنار پالايشگاه فراشبند، ميعانات گازی به پالايشگاه شيراز براي تركيب با خوراك نفت (نفت ميدان گچساران و ميدان سروستان و سعادت آباد) و ارتقای كيفيت خوراك ارسال مي شود.
معمولا روزانه بين 8 تا 9 هزار بشكه ميعانات گازی از منطقه آغار و دالان به پالايشگاه نفت شيراز تحويل مي شود كه اين عدد روی كيفيت بنزين پالايشگاه شيراز بسيارموثر است تا آنجا كه در روزهايی كه به دليل تعميرات اساسی، توقف توليد داشتيم، بارها تقاضا براي دريافت ميعانات گازی افزايش پيدا كرده است.
به عنوان سوال پایانی لطفا بفرمایید تا چه ميزان از دانش بومی براي اجرای طرح های توسعه ای در منطقه آغار و دالان استفاده شده است؟
همه ما در كشوری زندگی مي كنيم كه با توجه به تحريم صنعت نفت ايران، دسترسي به تجهيزات سخت است وهمواره برای تامين قطعات مشكلات زيادی وجود دارد. با توجه به اين محدوديت ها، كارگاه مركزی تاسيس شده كه برخي قطعات كه تا پيش از اين از خارج تامين مي شد در آنجا ساخته می شود.
ساخت بخشی از تجهيزات مورد نياز را نيز به شركت های دانش بنيان برون سپاری مي كنيم و تعداد كمی از تجهيزات تعويض مي شود.
به طورمثال در بحث احداث 2 كنارگذر در پالايشگاه فراشبند در تامين قطعات مشكل داشتيم؛ ازهمين رو حداكثر استفاده از امكانات موجود را انجام داديم؛ به این شکل که بخشی از ادوات و اتصالات كه پيش از اين از دیگرواحدها جمع آوری شده بود، دوباره مورد استفاده قرار گرفت.
تلاش کارکنان منطقه عملیاتی آغار و دالان
بخش مهمی از جامعه افزون بر 200 هزار نفری کارکنان رسمی، پیمانکاری و قراردادی صنعت نفت کشور را کارکنان اقماری تشکیل می دهند که در مناطق خشکی و دریایی از شمال تا جنوب، از شرق تا غرب کشور در حال تولید نفت و گاز و ثروت آفرینی بوده اند و در اقتصاد کشور نقش آفرینی می کنند؛ اگر چه نوع کار اقماری برای بسیاری از مردم ناشناخته و حتی اسم آن هم به گوش شان نخورده است. اقمار در لغت به معنای دوره یا ماهانه است و براین اساس کارکنان اقماری شامل کارکنانی است که فعالیت شان به صورت دوره های چرخشی کار و استراحت تنظیم شده است واجرا می شود. این دسته از کارکنان هفت روز تا 14 روز و یا بیشتر را در محل کار حضور دارند و در این بازه زمانی مشغول به انجام فعالیت و کار هستند؛ به همین دلیل، بیشتراقماری ها در زمره مشاغل سخت محسوب می شوند. دلیل اقماری بودن این کارها این است که هم شرایط کار سخت است و هم امکان اسکان خانواده کارمند در محل وجود ندارد. همچنین رفت و آمد هر روزه به این مناطق، سخت و طاقت فرساست. وقتی پای صحبت کارکنان اقماری می نشینیم می گویند نیمی از عمر خود را در کنار همسر، فرزندان و خویشاوندان خود نیستیم و این جمله را از آنها زیاد می شنویم که در عروسی و عزا دور از خانواده و خویشان خود هستیم. کارکنان اقماری معتقدند که حتی نوع شغل و سختی هایی که با آن درگیر هستند هنوز برای مردم و حتی خانواده آنها هم شناخته شده نیست و همین می تواند سختی کار را برایشان افزون کند. جامعه مهمی از همین کارکنان اقماری که سهم قابل توجهی در تولید نفت و گاز کشور دارند، در منطقه عملیاتی آغار و دالان به عنوان یکی از مناطق شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی فعالیت می کنند و در تامین گاز و اقتصاد کشور موثر هستند. این دسته از کارکنان اقماری که از استان های مختلف کشور در تاسیسات مختلف منطقه عملیاتی آغار و دالان حضور دارند، در دل این مناطق، ایرانی کوچک را شکل داده اند.
کارکنان در منطقه عملیاتی آغار و دالان به سه مدل اقماری 14 روز کار و چهارده روز استراحت، هفت روز کار و هفت روز استراحت و روز- کار مشغول فعالیت هستند. کارکنانی که به شکل هفت روز کار-هفت روز استراحت در حال فعالیت هستند، عمدتا کارکنان اهل استان فارس هستند و کارکنان روزکار هم شامل شاغلان بومی این مناطق هستند.کار اقماری در این منطقه عملیاتی همچون دیگر بخش ها با شرایط دوری از خانواده و سختی های مختلف با توجه به ماهیت این کار در گرمای 50 درجه در حال فعالیت هستند. در این منطقه همچون دیگر مناطق اگر چه برای کارکنان امکانات مختلف همچون باشگاه، زمین چمن و.. تدارک دیده شده است اما شاید بتوان گفت رنج دوری از خانواده و فرزندان و سختی نوع کار اقماری حتی با درنظرگرفتن بهترین امکانات هم قابل جبران نیست. به همه آنها خدا قوت می گوییم که با فعالیت شبانه روز خود، امسال هم در تلاش برای گرم کردن منازل مردم ایران هستند.