سیستم حوادث فعال کننده ولو
صنعت نفت از صنایع پیچیده و با ریسک بالاست که بروز حوادث در آن می تواند خسارت های جانی و مالی جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. در طول تاریخ، حوادث زیادی در این صنعت رخ داده که پیامدهای فراوانی در بر داشته است؛ از این رو اهمیت درس آموزی از حوادث و سوانح در این صنعت، برای شناسایی مناطق پر ریسک چند برابر می شود. همانطور که می دانید، دانش به دست آمده در مورد علل حادثه، می تواند اجازه استقرار اقدام های پیشگیرانه و کاهش دهنده حوادث در محل را صادر کند، ضمن آنکه بازخورد ناشی از آن، باعث بهبود رفتار ایمنی در افراد مستقر در فضای صنعت نفت می شود. با بهره مندی از نکات «درس آموزی از حوادث»، می توان از نوع وقایع ناخواسته تشدیدکننده و بازدارنده آن، عواقب احتمالی وقایع ناخواسته و... به اقدام های کنترلی که می تواند عواقب ناشی از حوادث را محدود کند، دست یافت. به دلیل اهمیت این موضوع، هفته نامه «مشعل» قصد دارد با چاپ برخی «درس آموزی از حوادث صنعت نفت ایران و جهان»، گامی در مسیر کاهش حوادث بر دارد. در ادامه، درس آموزی از حوادث« سیستم فعال کننده ولو» در یکی از مناطق عملیاتی را می خوانید:
گاز در عملیات فرایند از طریق stem ولو 10 اینچ به داخل چرخ دهنده ولو نشت پیدا کرد. چرخ دنده ولو به گونه ای طراحی شده بود که در صورت وقوع چنین پدیده ای، گاز خارج شود؛ اما این سیستم عمل نکرد. فشار در داخل محفظه چرخ دنده افزایش یافت و صفحه فلزی 5 اینچی در بالای ولو پرتاب شد. خوشبختانه این صفحه فلزی به کسی برخورد نکرد. بررسی ها نشان داد که دریچه تخلیه در بالای ولو رنگ شده بود و به همین دلیل، بدرستی عمل تخلیه انجام نشد. کارکنان واحد از احتمال انتقال گاز به داخل جعبه دنده ولو و لزوم بررسی حصول اطمینان از تخلیه فشار در چرخ دنده بی خبر بودند.
سیستم کاهش فشار با گاز طبیعی روی کنترل ولو نصب شده بود. سیستم فعال کننده ولو ترکید و تکه های آن به فاصله چند متر پرتاب شد. آیا سیستم فعال کننده ولو افزایش فشار داشته یا خوردگی، آسیب دیدگی یا معیوب بودن آن باعث این حادثه شده است؟ ما اطلاعات کافی درخصوص علت این حادثه نداریم؛ اما یکی از این عوامل، علت حادثه بوده است. خوشبختانه در این مورد هم تکه های پرتاب شده به کسی برخورد نکرد.
آیا می دانید که گازها و مایعات تحت فشار در فرایند، احتمال نشت در سیستم فعال کننده ولو را دارند. این فشار ممکن است به اندازه ای باشد که عمل نکردن به سیستم فعال کننده را باعث شود.
برخی تجهیزات مانند سیستم فعال کننده ولو در حادثه شماره یک که دارای یک دریچه تخلیه یا درپوش مخصوص برای کاهش فشار هستند، ممکن است به دلیل خار و خاشاک یا رنگ مسدود شوند.
برخی ولوها یا تجهیزات ابزار دقیق ممکن است به منظور تأمین فشار برای فعال شدن، از گازهای فرایند استفاده کنند.
هریک از تجهیزاتی که به دلیل عملکرد نادرست اپراتور یا تعمیرات نامناسب تحت فشار قرار گیرد، می تواند حادثه آفرین باشد.
عملکرد سیستم های کاهش فشار را در دستگاه ها و تجهیزاتی که احتمال افزایش فشار دارند، فرا گیرید. تجهیزاتی مانند سیستم فعال کننده ولو، بخصوص وسایلی را که برای فعال شدن از گازهای فرایندی استفاده می کنند، فراموش نکنید.
اطمینان حاصل کنید که تمامی مستندات مربوط به سیستم کاهش فشار را دارید و چگونگی تشخیص عملکرد صحیح نداشتن این تجهیزات را یاد بگیرید.
بسیاری از عملیات تعمیراتی، مانند رنگ کاری و عایق کاری از سوی کارکنان پیمانکاری و کارگران موقت انجام می شود که واحد را نمی شناسند. بنابراین ممکن است دریچه تخلیه فشار را رنگ بزنند یا stem ولو را عایق کاری کرده و از حرکت آن ممانعت کنند. این افراد به دلیل نداشتن شناخت کافی، ایمنی واحد را به خطر می اندازند. بنابراین بهتر است این افراد قبل از انجام کار، آموزش لازم را فرا بگیرند، ضمن آنکه بر عملکرد آنها نظارت کافی وجود داشته باشد و تجهیزاتی که روی آن کار کرده اند، قبل از قراردادن در سرویس، بررسی شده و از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل شود.