پیشنهاد کتاب هایی برای مطالعه در تعطیلات نوروزی
غنیمت فرصت بـرای خوانـدن
مشعل دیدن فیلم خوب، سریال طنز، یا شنیدن موسیقی های دلنشین، همه اینها حتما در تعطیلات نوروز جذابیت های خاص خودشان را دارند، اما شاید شما هم موافق باشید که هیچ چیز دلچسب تر از خواندن و مطالعه کتاب های مورد علاقه مان در تعطیلات نوروز نیست. در طول سال از کنار ویترین کتاب فروشی ها، از میان شبکه های اجتماعی یا در کپ های دوستانه نام کتاب های زیادی را شنیده ایم که دوست داشتیم وقت داشتیم وآنها را می خواندیم. راستی چرا راه دور برویم همین الان قول می دهم در خانه بسیاری از ما، کتاب هایی در قفسه ها هست که در طول سال می خواستیم آن را بخوانیم، اما به دلیل مشغله های مختلف وقت نشد. تعطیلات عید می تواند فرصت خیلی خوبی برای مطالعه کتاب های نیمه خوانده، یا خوانده شده ای که هر روز جلو چشم مان هستند و یا حتی کتاب های جدید باشد. ما هم می خواهیم در مطالعه شما کمی سهیم باشیم و پیشنهادهایی داشته باشیم و کتاب هایی را معرفی کنیم.
من او:
کتاب «من او» نوشته «رضا امیرخانی» و برنده جایزه بیست سال ادبیات داستانی ایران است. رضا امیرخانی نویسنده و منتقد ادبی ایرانی است که مدتی نیز رییس هیات مدیره انجمن قلم ایران بود. وی به غیر از نگارش رمان و داستان بلند و یک مجموعه داستان کوتاه، به تألیف سفرنامه و مقالات بلند تحلیلی اجتماعی نیز پرداخته است. «داستان مربوط به خانواده فتاح از خانواده های ثروتمند و مذهبی تهران قدیم است. حاج فتاح دو نوه اش مریم و علی را بسیار دوست دارد و همیشه سعی می کند لوطی گری را به آنان یاد دهد. داستان بر محوریت علی فتاح می چرخد پسری بزرگوار که عاشق دختر کلفتشان به نام مهتاب است. در پی کشف حجاب مریم به فرانسه می رود و بعد از مدتی مهتاب نیز به پیش او می رود و علی همچنان عاشق است و مهتاب همچنان عاشق است اما... » این کتاب از سوی منتقدان امیرخانی به اثری رمانتیک تشبیه شده است. امیرخانی در این کتاب با نگرشی مذهبی تصوف را موازی با عرفان و عشق زمینی را با موضوعاتی عرفانی فرازمینی در می آمیزد. در بخشی از این کتاب می خوانیم: «در من او خانواده ای اصیل و ایرانی در بستر تاریخ معاصر ایران با شیوه ای نوآورانه تصویر می شود. این اثر یکی از پرخواننده ترین رمان های دهه گذشته است.»
ایران بین دو انقلاب:
یرواند آبراهامیان استاد ایرانی الاصلِ تاریخ در کالج باروکِ دانشگاه شهر نیویورک است. آبراهامیان در کتاب ایران بین دو انقلاب به تحلیل تأثیرات متقابل سازمان های سیاسی و نیروهای اجتماعی ایران از سده نوزدهم میلادی تا انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ می پردازد. نیروهای اجتماعی را به «گروه های قومی» و «طبقات اجتماعی» تقسیم می کند و با توجه به دستاوردهای جامعه شناسان تأثیرات نظام های سیاسی بر نظام های اجتماعی را بررسی می کند. آبراهامیان کارش را با تبیین ساختار اجتماعی سیاسی دوره قاجار و علل و پیامدهای انقلاب مشروطیت آغاز می کند، با بررسی دوره رضاشاه و سقوط او و سال های بحرانی شهریور ۲۰ تا مرداد ۱۳۳۲ ادامه می دهد و بر این دوره، به ویژه تأثیر و تأثرهای نیروهای سیاسی، تأکید می کند، سال های پس از کودتا را تا آستانه انقلاب اسلامی به انگیزه ریشه یابی علل وقوع انقلاب و نیروهای مؤثر در آن از نظر می گذراند و اهم حوادث و نیروهای سیاسی و اجتماعیِ مؤثر این دوره را تجزیه و تحلیل می کند و این گونه نتیجه می گیرد که علت وقوع انقلاب توسعه ناهمگونی بود که رژیم محمدرضاشاه، خواه ناخواه، درپیش گرفته بود. آبراهامیان با بررسی نقش مهم اسلام و نیز نقش تعیین کننده شخص امام خمینی (ره) در پیروزی انقلاب بررسی اش را به پایان می برد. بی گمان ایران بین دو انقلاب کتابی منحصر به فرد در بررسی تاریخ هفتادساله ایران است.
خاطرات عزت شاهی:
انقلاب اسلامی رویداد ممتاز سیاسی-اجتماعی وجوه تمایز متعددی با سایر اقران تاریخی خودش از قبیل انقلاب اکتبر 1917 روسیه، انقلاب کبیر فرانسه، انقلاب کمونیستی چین و. . . دارد که می بایست در بازشناسی انقلاب، این وجوه را مطمح نظر قرار داد. در چنین افق تاریخی مشخص و با درنظر داشتن مسائل و فضائلی از این دست است که کتاب «خاطرات عزت شاهی» جایگاه حقیقی خودش را پیدا کرده و قدر و ارزش آن شناخته می شود؛ چراکه این اثر پیش از هر چیز، سندی قاطع برای اثبات این مدعا است و نشان می دهد که چهره ها و جریان های موثر در پیروزی انقلاب اسلامی، به رغم تمامی تنوع و تفاوتی که با یکدیگر دارند، در یک ویژگی با هم مشترک هستند و آن همین خصلت مردمی آنهاست. مخاطبان این کتاب با مرور خاطرات صریح و جذاب عزت شاهی با یکی از شاخص ترین چهره های مبارز و معتقدی آشنا می شوند که در جریان رویارویی قهرآمیزش با رژیم شاه همه شداید و مشکلات را به جان خرید اما از پا ننشست و حتی مهلک ترین ضربه های ساواک و شکنجه های روحی و جسمی طاقت فرسای دوران بازجویی و زندان هم نتوانست خللی در اراده و عزم آهنین او ایجاد کند.
دنیای سوفی:
کتاب دنیای سوفی با عنوان انگلیسی Sophie’s world کتابی از یوستین گردر، نویسنده نروژی است. این کتاب داستانی درباره تاریخ فلسفه است که به شکل رمان نوشته شده است. یوستین گردر استاد فلسفه در دانشگاه بود و سال ها در برگن فلسفه تدریس کرد. گردر به دنبال متن ساده ای بود تا از طریق آن فلسفه را به راحتی به شاگردانش یاد دهد اما چنین متنی نیافت و به همین خاطر خود در صدد نوشتن کتاب دنیای سوفی برآمد. کتابی که در همان چند سال اول انتشار با استقبال بسیار خوبی روبه رو شد، به بیش از سی زبان ترجمه شد و تاکنون میلیون ها نسخه از آن در سراسر جهان به فروش رفته است. در قسمتی از پشت جلد کتاب دنیای سوفی آمده است: گردر استاد ساده نویسی و ایجاز است. سه هزار سال اندیشه را در ۶۰۰ صفحه می گنجاند و زیرکانه از قول گوته می گوید: «کسی که از سه هزار سال بهره نگیرد تنگدست به سر می برد. » و چه راحت مباحث پیچیده فلسفه غرب را، بی آنکه مبتذل شود، به زبان ساده و شیوا و همه فهم بیان می کند: از جمله بهره جویی مسیحیت را از نظریه های افلاطون و ارسطو، ریشه گرفتن فرهنگ اروپایی را از فرهنگ سامی و هند – اروپایی، هگل را و بحث آنچه عقلی است ماندنی است، و دوران خود ما را و انسانِ محکوم به آزادی را و غیره و غیره.
شطرنج با ماشین قیامت:
رمان شطرنج با ماشین قیامت یک اثر فلسفی - اجتماعی درباره سه روز از زندگی یک بسیجی هفده ساله در شهری است که توسط عراقی ها محاصره شده است. او دیده بان توپخانه است اما به رغم میل باطنی اش مسؤولیت وانت غذا به او محول می شود و او باید علاوه بر غذارسانی به رزمندگان، به سه نفر از آدم های عجیب و غریبی که شهر را ترک نکرده اند، هم غذا بدهد. عراقی ها به سیستم رادار پیشرفته عربی مجهز شده اند و او به دنبال آن می گردد. این سیستم رادار همان ماشین قیامتی است که نویسنده برای یافتن آن با استناد به سه قسمت از کتاب مقدس قرآن، انجیل و تورات، فلسفه آفرینش انسان و زندگی اش در آخرت را از دیدگاه یک بسیجی نوجوان، روسپی زمان شاه و مهندس بازنشسته ی پالایشگاه آبادان که ترکیبی از گناه و بی گناهی، سادگی و مکاری و تقدس و کفر هستند، بازخوانی می کند. شطرنج با ماشین قیامت نگاه جدید و نوگرایانه به مقوله دفاع مقدس دارد و بیانگر این است که دفاع مقدس زمینه های رشد نسلی را به وجود آورده است. پال اسپراکمن نایب رئیس مرکز مطالعات دانشگاهی خاورمیانه در دانشگاه راتجرز آمریکا این رمان را به انگلیسی ترجمه کرده است. هم اکنون این رمان در رشته زبان و ادبیات فارسی برخی از دانشگاه های آمریکا تدریس می شود.
یادداشت های علم:
یادداشتهای امیراسدالّله علم از ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۶ را می توان به عبارتی فصلی از زندگی روزانه محمّدرضاشاه پهلوی و طرز فکر و نگرش سیاسی و اجتماعی او در این دوره دانست. این یادداشتها از هنگامی آغاز می شوند که شاه به پرقدرت ترین مرحله زندگی سیاسی خود رسیده است. رقیبان سیاسی او یا مرده اند یا دیگر از صحنه بیرون رفته اند. نمایندگان پارلمان نیک می دانند که از سوی دستگاه شاه دست چین شده اند و باید تنها به او سرسپردگی داشته باشند. در نتیجه در مورد مسائلی مانند انتخاب نخست وزیر و وزیران، بودجه، سیاست خارجی و دفاعی، نقش آنان چیزی مگر صحه گذاردن بر تصمیمهای شاه و تکنوکرات های او نیست. از ۱۳۴۱ ( ۱۹۶۲ ) به بعد، سیاست خارجی، دفاعی و مسائل نفتی را شاه شخصا سرپرستی می کند و متصدیان امر مستقیم به او گزارش می دهند و از او دستور می گیرند. سران، سیاستمداران و سفیران کشورهای بزرگ و یا مهم از نظر ایران، می دانند که مسائل اصلی را باید با شاه در میان نهند و تماس با وزارت خارجه یا دستگاه های دیگر سودی ندارد. به این ترتیب شاه، کانون اصلی تدوین سیاست کشور در همه زمینه ها می شود و قدرتی بی سابقه به دست می آورد. خواندن این کتاب می تواند، دید روشن و بی طرفانه ای از درون نظام ستمشاهی به مخاطبان و علاقه مندان تاریخ و سیاست ارائه دهد.
خواب آشفته نفت:
محمدعلی موحد که در مهم ترین مقطع تاریخ نفت ایران، یعنی همزمان با ملی شدن صنعت نفت، وارد شرکت نفت شد و ابتدا در مقام سردبیر روزنامه شرکت و در مقاطع بعدی به عنوان یکی از اعضای برجسته قسمت حقوقی شرکت، در آنجا اشتغال داشت و از نزدیک شاهد ماجراهای ملی شدن صنعت نفت بود، در کتاب «خواب آشفته نفت» حدیث بی قراری ها و آشفتگی های نفتی ایران را بازگو کرده است، البته به زبان تاریخ و به شیوه ای روش مند. او که مجموعه «خواب آشفته نفت» را با دو جلدی «دکتر مصدق و نهضت ملی ایران» آغاز کرده و کارش را با «از کودتای 28 مرداد تا سقوط زاهدی» به عنوان جلد سوم ادامه داده، اخیرا به دوران پیش از مصدق و ملی شدن نفت بازگشته تا ماجرای نفت را از آغاز تا سقوط رضاشاه در قالب جلد چهارم با عنوان «از قرارداد دارسی تا سقوط رضاشاه» بازگوید که بخش آغازین روایتش را نیز کامل کند. گرچه عنوان این کتاب از قرارداد دارسی آغاز می شود، موحد روایتش را با نفت و روزگاران کهن آغاز کرده است، با این حال تمرکز اصلی این کتاب بر قرارداد دارسی است؛ قراردادی که الغای آن با شعارها و تبلیغات فراوان دولت رضاخان علیه استعماری بودن آن همراه بود و پس از الغا هم سال ها استعماری و ننگین دانسته شد، اما با اندکی فاصله پس از لغو آن، قرارداد 1933 با در نظر گرفتن سهم بالقوه کمتر برای ایران به امضا رسید.