گپ و گفتی صمیمی با کارشناس دیروز و معاون وزیر نفت امروز
در دوراهی گاز و پتروشیمی قرار گرفتم
مهدي مهرابي 28 آبان ماه امسال، خبر انتصاب مديرعامل شرکت ملي گاز ايران در خروجي خبرگزاري ها قرار گرفت و قرعه دهمين معاون وزير نفت در امور گاز به نام حسن منتظر تربتي افتاد و طبقه شانزدهم ساختمان مرکزي شرکت ملي گاز ايران معروف به «برج گاز» ميزبان او شد. تربتي متولد سال 1343 در تربت حيدريه است که مدرک فوق ليسانس مهندسي صنايع خود را از دانشگاه پلي تكينك اميركبير و ليسانس مهندسي شيمي را از دانشكده نفت آبادان دريافت کرده است. شايد بتوان او را نمونه اي از پيشرفت پلکاني يک کارشناس در صنعت برشمرد که کار خود را به عنوان مهندس پالايش از پالايشگاه گاز خانگيران آغاز کرد و در مقاطعي رييس خدمات مهندسي پالايش مديريت عمليات، مدير ديسپچينگ شرکت ملي گاز ايران، مدير برنامه ريزي شرکت ملي گاز ايران و مديرعامل شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران بوده است. در ادامه، گفت وگو با حسن منتظر تربتي، معاون وزير نفت و مديرعامل شرکت ملي گاز ايران را مي خوانيم.
از ورودتان به صنعت گاز بگوييد.
سال 66 از دانشگاه نفت فارغ التحصيل شدم و آن زمان رسم بر اين بود كه كساني كه از دانشگاه نفت فارغ التحصيل مي شوند، متناسب با رشته تحصيلي شان در يكي از بخش هاي وزارت نفت مشغول به كارمي شدند. عمدتا هم روال بر اين بود كه جنوب را انتخاب كنند با اين حال علاقه مند بودم كه به خانگيران بروم تا بتوانم در كنار خانواده ام باشم. خانگيران منطقه عملياتي بود و من در تلاش بودم تا ببينم چگونه مي توانم در اين منطقه مشغول به كار شوم.
خاطرم هست در آن زمان آقاي شمشيري، معاون مهندسي بخش عمليات بود و به دستخط او نامه اي دريافت کردم تا خود را به پالايشگاه خانگيران (شهيد هاشمي نژاد) معرفي کنم و مشغول به كار شوم. فرايندي بسيار ساده بود و من هم با همان دستخط عازم خانگيران شدم و از 16 خرداد 67 به صورت رسمي کارم را در شرکت ملي گاز ايران آغاز کردم.
علاوه بر گاز، پيشنهاد يا امکان انتخاب گزينه کاري ديگري داشتيد؟
پس از ورود به خانگيران (اسفندماه 67) و آغاز به کارم، نامه اي دريافت کردم که بايد به جنوب كشور بروم. پس از 7 ماه پيگيري دوباره امکان حضور در خانگيران فراهم شد و در همان زمان، از پتروشيمي خراسان نيز درخواست همکاري دريافت کردم. بين دوراهي گاز و پتروشيمي ماندم و براي اولين بار استخاره کردم. متني كه در استخاره آمده بود برايم جالب بود. در استخاره آمده بود كه با افراد خوبي كار خواهيد كرد؛ موفقيت حاصل است.
در طول دوره كاري ام در صنعت گاز اين جمله را با تمام وجود حس كردم و هميشه روسا و همكارانم همه خوب بودند و با حس خوبي با هم كار مي كرديم. موفقيت شركت ملي گاز ايران به خاطر همين همدلي هايي بوده كه هميشه وجود داشته و اين موضوع را حس كرده ام. هرجا كه نيروي انساني وجود داشته، از رييس و همكار گرفته همگي با روي خوبي با هم كار كرديم و اين در موفقيت من اثر داشته است.
هرفردي براي آينده اش برنامه دارد. روزي كه وارد صنعت گاز شديد، چه برنامه اي و آرزويي براي آينده داشتيد؟
همه آدم ها براي آينده خود برنامه و آرزو دارند. برخي اوقات اين آرزوها آنقدر بزرگ است كه حتي شايد نتوان آن را بيان كرد با اين حال مهم است كه چگونه مسير را مشخص كنيم تا به اين آمال و آرزوها برسيم. اتفاق خوبي كه در زندگي من افتاده اين بوده که در هر لحظه اي كه در كاري مشغول به فعاليت شدم، آن كار را با لذت انجام دادم و اصلا فكر پس از آن كار را نمي كردم. گاهي فكر مي كردم همان كاري كه انجام مي دهم، بيشترين تلاش را براي آن داشته باشم و حداكثر لذت را از كارم ببرم. هميشه در همه مسيرهاي شغلي آنقدر ايده در ذهنم داشتم كه فكر مي كردم تا پايان هم كه بخواهم ادامه دهم، باز جا براي ماندن و كار براي انجام دادن دارم. اين موضوع بسيار برايم مشهود بوده است.
فکرمي کرديد روزي به بالاترين سمت در صنعت گاز برسيد؟
جالب است زماني كه در پالايشگاه خانگيران مشغول به كار شدم، رئيس مستقيمي كه با من كار مي كرد به من گفت كه شما مي توانيد به بالاترين سمت در صنعت نفت برسيد. برايم بسيار عجيب بود چراكه من کارشناس معمولي بودم ولي اعتماد به نفسي كه آن جمله به من داد، برايم بسيار ارزشمند بود. زماني كه به عنوان معاون وزير انتخاب شدم، به مشهد رفتم و او را كه بازنشسته شده بود، ديدم. اين موضوع بايد براي همه مديران درس باشد كه با كارشناسانشان و كارمندانشان با اعتماد به نفس صحبت كنند و به آنها اميد دهند و برايشان ارزش قائل باشند.
لطفا درباره پيشنهاد معاونت بگوييد.
چندين بار بحث جانشيني آقاي عراقي (به دليل بازنشستگي) در شركت مطرح شده بود و در همه زمان ها يكي از گزينه هاي جايگزين نيز من بودم. فرايند اين اتفاق بسيار ساده بود. ابتدا بحث آن در هيات مديره شركت ملي گاز ايران مطرح شد و پس از آن، هيات مديره من را به عنوان مدير عامل انتخاب كرد و بعد از آن نامه معرفي براي وزير نفت ارسال و او آن را تاييد و من را تنفيذ كرد. از مهندس زنگنه تشكر مي كنم كه به من اعتماد کردند و بدون هيچ پيش شرطي من را منصوب كردند. اين موضوع برايم بسيار ارزشمند بود. بلافاصله با هيچ مقدمه و تعارفي در سمت جديدم مشغول به كار شدم.
خانواده با معاون وزير شدنتان مشكلي نداشت؟
خانواده خيلي با من همراهي كردند و بخشي از موفقيت هايم به اين دليل است كه من خاطرم از بابت خانه راحت بوده است و همسرم خانه را به خوبي مديريت مي کند و من هم همه انرژي و وقتي كه دارم، براي كارم گذاشتم. همسرم به من در اين مسير بسيار كمك كرده است. فرزندانم هم همينطور؛ پسرم در حال دريافت فوق ليسانس مهندسي مكانيك است و به عكاسي هم علاقه مند است كه اين هنر را به صورت حرفه اي دنبال مي کند. دخترم هم ازدواج كرده و سال آخر مقطع ليسانس رشته معماري است.
صنعت گاز در دوره هايي شاهد انتخاب و انتصاب معاون وزير از بدنه خود بوده است. اين موضوع دليل خاصي دارد؟
اين موضوع خوش شانسي شركت ملي گاز ايران است و نشان مي دهد كه صنعت گاز سيستمي دارد كه اين اعتماد را در بيرون ايجاد کرده است. معمولا همه وزرا ابتدا از درون صنعت دنبال مدير مي گردند تا با سلايقشان هماهنگ باشد و بتواند آن جايگاه را داشته باشد. زماني که درون سيستم به فرد مورد نظر نمي رسند، به سراغ افراد بيروني مي روند. شركت ملي گاز ايران با توجه به اينکه جنس كارش خدمت رساني بوده با شركت هاي ديگر زيرمجموعه وزارت نفت متفاوت است. شايد بتوان گفت که اين شرکت، ملي تر از شركت هاي ديگر است. گاز، مهم ترين صنعتي است كه در كل كشور گسترش پيدا كرده است و ملي بودن در بافت نيروي انساني آن بيشتر احساس مي شود. اين ملي بودن كمك كرده كه همه تفكرها و اقشار حضور داشته و شركت ملي گاز ايران روي پرورش نيروها اثر داشته و كارهاي مثبتي انجام داده است. نيروها از بدنه شركت ملي گاز ايران رشد كرده اند و انسجام خوبي در اين شركت حاكم است. آن انسجام و همدلي كه از گذشته ميان مديران حاكم بوده، باعث شده است كه وزارت نفت و وزير نفت به شركت ملي گاز ايران اعتماد کنند. اميدوارم كمك كنم پاسخ مناسبي به وزير و کارکنان بدهم.
صنعت نفت و گاز از قديم جايگاه خاصي داشته است. آيا معاون وزير نفت شدن حس خاصي دارد؟
بله. حس خوبي دارد. به هر حال انسان ها علاقه مند هستند پيشرفت کنند و اگر اين موضوع نبود، هيچ تلاشي صورت نمي گرفت. البته مسؤوليت سنگين تر به معناي حقوق زيادتر نيست. به هر حال همانند مسابقه اي مي ماند كه در آن شركت كرده ايد و وقتي از همه جلوتر هستيد و از مانعي عبور مي كنيد، حس موفقيت داريد. اين حس موفقيت هميشه براي انسان شيرين است. به هرحال آدم ها براي موفقيت ارزش بيشتري قائل هستند و من هم از اين موضوع حس خوبي دارم كه توانستم موفق باشم و به عنوان يك فرد موفق من را براي اين مسؤوليت انتخاب كردند.
تربتي کارشناس با تربتي معاون وزير نفت چقدر تفاوت دارد؟
موفقيت و اعتماد به نفس لازم و ملزوم يكديگر هستند. اگر اعتماد به نفس داشته باشيد، موفق مي شويد و اگر هم موفق باشيد اعتماد به نفستان بيشتر مي شود. وقتي مداركم را مرور مي كردم، به موضوعي برخوردم كه برايم جالب بود. از زماني كه كارشناس بودم تا زماني كه به مدارج بالاتر رسيدم، مدل امضايم بدون اينكه قصدي در آن داشته باشم، تغيير کرده است. من از روي اين موضوع كه شكل امضايم چقدر تغيير كرده است، حس كردم كه اعتماد به نفسم هم افزايش پيدا کرده است.
اهل مسافرت هستيد و آخرين مسافرتي كه خانوادگي رفتيد كجا بوده است؟
مسافرت را دوست دارم ولي به دليل کمبود زمان خيلي اهل مسافرت نيستم. بيشتر در تعطيلات به ويژه تعطيلات نوروز با خانواده به مسافرت مي روم. آخرين مسافرتم 2 ماه پيش با خانواده بود كه به رامسر رفتيم. هرسال در تعطيلات عيد يك استان را انتخاب مي كنيم تا بتوانيم داخل ايران را بگرديم و شهرهاي مختلف آن را ببينيم.
آخرين كتابي كه مطالعه كرديد چه بوده و يك كتاب به خوانندگان «مشعل» پيشنهاد دهيد.
سال ها پيش كتابي با عنوان «7 عادت مردان موثر» خواندم كه روي من خيلي اثر داشت. كتاب «از خوب به عالي» هم روي من خيلي اثر داشت. اخيرا كتابي درباره زندگينامه وزير نفت عربستان خواندم. اين کتاب خيلي برايم جالب بود و اميدوارم كه مهندس زنگنه هم زندگينامه شان را بنويسند چراكه ايشان در داخل و خارج از كشور بسيار اثر گذار هستند.
كتابي هم كه به تازگي شروع به خواندن آن كردم، «چالش هاي پيش روي مديران جديد» نام دارد که يكي از دوستانم به من هديه داده است.
آيا برنامه خاصي براي حوزه منابع انساني در سال 98 داريد؟
عادت كرده ام كه برنامه هايم را اولويت بندي كنم و همه برنامه ها را يك جا دنبال نكنم. سعي مي كنم چند مورد را انتخاب كنم كه بتوانم به نتيجه برسانم. در بحث منابع انساني كه دغدغه مهم شركت است، بايد بتوانيم به وضعيت معيشت نيروي انساني كمك كنيم و به بحث سازماندهي و نوع استخدام آنها فكري اساسي كنيم. اگرچه خيلي دررابطه با اين موضوع صحبت شده است ولي اميدوارم در سال 98 هم در شركت ملي گاز ايران و هم در سطح وزارت نفت اتفاقات خوبي بابت نيروي انساني بيفتد ، به دليل آنكه ما در سال هاي گذشته استخدام هاي منقطعي داشتيم و استخدام با يك برنامه ريزي مدوني صورت نگرفته وضعيت سني و سابقه اي افراد در شركت از يك منحني نرمال و طبيعي تبعيت نمي كند. اين منقطع بودن توازن وزني و سابقه اي را در شركت به گونه اي به هم زده است كه ما بايد بتوانيم اين موضوع را به شيوه اي جبران كنيم. اميدوارم بتوانيم با ساماندهي پيمان ها و روش هاي پيمان سپاري، امنيت خاطر را براي نيروي انساني ايجاد كنيم و هم فضاي اعتماد دوطرفه براي آينده مان داشته باشيم.
سخن پاياني
فكر مي كنم بعضي وقت ها سخن گفتن خيلي كار ساز نباشد. مديران اگر خوب عمل كنند، مي توانند براي پرسنل الگو باشند و يا اگر نخواهيم الگو بگوييم، يك نمونه و يا تصوير مي توانند باشند. فكر مي كنم كه تصوير كارشناسي هستم كه در شركت ملي گاز ايران با كار كارشناسي رشد كرده است. اين تصوير را دوست دارم كه كارشناسان شركت ملي گاز ايران به عنوان يك تصوير در ذهنشان داشته باشند كه اگر علاقه مند باشند، مي توانند روزي در اين شركت مديرعامل شوند يا حتي درجات بالاتر را داشته باشند. روي سخنم با كاركنان شركت ملي گاز است، مي توانم بگويم كه شركت براي خودشان و مردم است. گاز شايد ملي ترين شركت و مردمي ترين شركت است چراكه خدمات آن عامه مردم رادر بر مي گيرد و اين حس خوبي كه به لحاظ خدمات رساني در مردم ايجاد كرده، اثر مثبت آن در سازمان ديده مي شود. مردم، مسؤولان و مقام هاي عالي رتبه كشور و رئيس جمهور نظر خوبي روي شرکت ملي گاز ايران دارند و همه از آن به خوبي ياد مي كنند. اين اثر آن كار خوبي است كه انجام مي دهيم. ما براي مردم كار مي كنيم و اين ناملايمات، كم كاري ها و كاستي ها در مقابل آن وظيفه اي كه ما داريم كه همان خدمت رساني به مردم است، ناچيز است و مي گذرد. همه کارکنان شركت ملي گاز ايران بايد بدانند با هرمشكلاتي كه وجود داشته باشد، براي مردم كار مي كنند و اين حس خوب را همواره با خودشان داشته باشند.
در پايان هم خدمت همه همكاران عزيزم در اقصي نقاط كشور و خانواده هاي محترمشان سال 98 را تبريك مي گويم و آرزو مي كنم كه اول از همه سلامتي براي خودشان و خانواده هايشان برقرار باشد و آرزوي اصلي ام اين است كه در هر لحظه در كنار خانواده شان احساس شادي و خوشحالي و موفقيت داشته باشند و حس خوب زندگي كردن و كار كردن در كنار هم را در همه شرايط زندگي داشته باشند.