گفت و گوي «مشعل» با رئيس گروه قلب و عروق بيمارستان نفت تهران به بهانه روز جهاني قلب دل به قلبتان بدهید
مشعل- معصومه اصغري- «مرگ و زندگي دست خداست» جمله اي است که بسياري از ما در طول زندگي يا شنيده ايم يا به ديگران گفته ايم اما اگر مگر در دست خداست، ما نمي توانيم براي زندگي تلاش کنيم؟ آيا زندگي و سلامت را نمي توانيم با پيشگيري و غذاي سالم و ورزش و تمرين آرامش به دست بياوريم يا بيشتر کنيم؟ پاسخ حتما مثبت است اما اينکه چقدر براي اين هدف، وقت و هزينه و تلاش داريم، بايد مورد ارزيابي همه ما قرار گيرد. بدن بسياري از ما در طول ساليان سال دچار آسيب هاي آشکار و پنهان شده و بسياري از اعضاي بدن در طول عمر با نقص و کمبود ما را زنده نگه داشته اند و در اين ميان قلب، بيشترين نقش و حساسترين جايگاه را دارد، اما چقدر هواي قلبتان را داريد؟ سوم مهر (25 سپتامبر) روز جهاني قلب است و توصيه هاي زيادي براي مراقبت از قلب هست که مي تواند مد نظر قرار بگيرد. مثل اينکه هر دو ساعت يك ليوان آب بنوشيد، روزي حداقل نيم ساعت هر نوع ورزشي را انجام دهيد، هر روز ويتامين «ب» طبيعي يا شيميايي مصرف کنيد، با دوستانتان حرف بزنيد تا غم يا حرفي سنگين در دلتان نماند. علاوه بر اينها هر چند روز يک بار، مقدار كمي كاكائوي تلخ بخوريد، ماهي را در وعده هفتگي بگذاريد، مواد غذايي فيبردار بخوريد و از همه مهمتر هر طور مي توانيد، آرام باشيد و از استرس دور بمانيد. اما فارغ از همه اين توضيح ها خوب است درباره قلب و اتفاقات بدي که ما براي قلب رقم مي زنيم، بيشتر بدانيم تا بتوانيم بيشتر مراقب آن و البته خودمان باشيم.
سيد اميرحسين سامي، رئيس گروه قلب و عروق بيمارستان نفت تهران است که در گفت وگو با «مشعل» در آستانه روز جهاني قلب و با توجه به تعدد موارد مراجعه کارکنان مجموعه نفت با بيماريهاي مرتبط با عروق قلب، به موارد مهم نگران کننده درباره قلب، زمينه هاي بروز خطر و آسيب و راه هاي پيشگيري از آن پرداخت.
سامي با تاکيد بر اينکه بيماري هاي قلب بيشترين سهم را در مرگ و ميرهاي جهاني و البته ايران دارد و به همين دليل بايد با کوچکترين نشانه ها، افراد نگران شوند و موارد پيشگيرانه و اصلاحي و در ادامه درماني را انجام دهند، افزود: بيشترين بيماريها مربوط به عروق قلب است که وظيفه خونرساني به رگ هاي چپ و راست قلب را به عهده دارند، در ميان بيماري هاي متعدد مرتبط با قلب «تصلب شرايين يا همان گرفتگي عروق» محور است؛ به اين معنا که بافت رگها سخت و باريک مي شود و در ادامه به صورت خاموش و آرام آرام رگها را مسدود مي کند و گردش خون را به خطر مي اندازد.
او در توضيح اين روند گفت: پلاک هايي مشتمل بر چربي، کلسيم و سلول هاي ماهيچه اي در داخل رگها باعث تنگ شدن آنها مي شوند؛ اين تنگ شدن اگر بيشتر از 70 درصد باشد، باعث کمتر رسيدن خون به ماهيچه قلب مي شوند و در فعاليت بدني که قلب نياز به اکسيژن بيشتري پيدا مي کند، اين انتقال ناکافي خون باعث درد در ناحيه قلب مي شود و بايد اين تظاهرات قلب و نشانه هايش را جدي گرفت. وي افزود: گاهي اين تنگ شدن به پارگي پلاک و چسبيدن آنها به ديواره رگ منجر مي شود و رگ تا 90 درصد يا به طور کامل بسته مي شود و اگر به طور کامل بسته شود، فرد دچار سکته يا انفارکتوس مي شود و ديگر هيچ خوني به عضله قلب نمي رسد.
او گفت: زمان طلايي نجات قلب در اين شرايط حدود 20 دقيقه است و اگر در اين فاصله فرد احيا نشود، عضله قلب از بين رفته و فرد از دست مي رود؛ در شرايطي هم که رگ دچار گرفتگي 90 درصدي است، بيمار حتي در حالت استراحت و سکون هم درد در ناحيه قلب دارد، اما هنوز دچار سکته قلبي نشده است و بايد حتما به بيمارستان مراجعه کند.
سامي افزود: آنژين پايدار، درد در حال استراحت، سکته قلبي و مرگ ناگهاني، تظاهرات قلب براي نشان دادن بيماري است که حتما از قبل نشانه هايي داشته و در صورت بي توجهي به نشانه ها ممکن است به اين مراحل برسد.
رئيس گروه قلب و عروق بيمارستان نفت تهران بيماري قند(ديابت)، بالابودن چربي و فشارخون، مرد بودن، کم تحرکي، سيگار و دخانيات و در نهايت سابقه فاميلي و ژنتيک را شش مورد مهم در تهديد فرد با بيماري هاي قلبي عنوان کرد و گفت: اگر کسي دو تا سه مورد از اين عوامل را داشته باشد، احتمال زيادي براي مبتلا شدن به اين بيماري دارد؛ در عين حال برخي از اين عوامل نظير وراثتي بودن و مرد بودن اجتناب ناپذير هستند، اما برخي ديگر مثل استفاده از سيگار و دخانيات و کم تحرکي کاملا اختياري هستند.
سامي گفت: اين عوامل و نشانه ها گروه سني مشخصي به خصوص و درشرايط روزمره امروز جامعه ندارد و حتي بسياري از کودکان و جوانان و زنان احتمال ابتلا را دارند، وي افزود: در گزارشي که چند سال قبل در ميان کارکنان نفت تهيه شده بود 20 درصد از کارکنان مرد و 9 درصد از کارکنان زن سيگار مي کشيدند و اگر اين آمار به روز رساني شود، حتما بيشتر خواهد بود و به همين دليل لازم است کارکنان نفت نسبت به نشانه هاي بيماري هاي قبلي آگاه باشند.
او به برنامه صنعت نفت و مراکز درماني نفت براي کنترل عوامل خطر، غربالگري و کنترل هاي دوره اي بيماري کارکنان اشاره کرد و گفت: لازم است همانند بسياري از بيماري ها درباره بيماري هاي عروقي هم دوره هاي غربالگري مستمر وجود داشته باشد و کارکنان ملزم به انجام آن شوند و به صورت روزانه، هفتگي و ماهانه علاوه بر آموزش، ميزان قند، کلسترول، فشار خون و ... را کنترل کنند.
رئيس گروه قلب و عروق بيمارستان نفت تهران با بيان اينکه اين اقدام ها در کنار ورزش کردن به عنوان عوامل پيشگيري اوليه محسوب مي شوند، افزود: در مرحله بعد اگر فرد دچار بيماري شود و به درمان نياز داشته باشد. بايد با انواع دارو و يا اقدام هاي تهاجمي مثل استفاده از استند و انواع عمل جراحي مشکل را برطرف کنيم؛ در عين حال پيشگيري ثانويه اي هم وجود دارد که در آن بايد با دارو و کنترل دائمي و برخي ورزش ها جلوي پيشرفت بيماري گرفته شود.
باورهاي غلط که جانتان را به خطر مي اندازد
رئيس گروه قلب و عروق بيمارستان نفت تهران با تاکيد بر اينکه برخي باورهاي غلط باعث مرگ افراد مي شوند يا آسيب هاي جبران ناپذير جاني و مالي و خانوادگي را به آنها وارد مي کند، افزود: درد سينه يکي از اين مسائل مهم است، بايد با تاکيد بگوييم که افراد بايد در صورت درد در ناحيه سينه خود (هرنوع درد) سريع به اورژانس مراجعه کنند چرا که اين درد مي تواند نشانه هاي سکته قلبي باشد و بدون فاصله بايد آزمايش آنزيم و نوار قلبي از آنها گرفته شود و خوشبختانه در طرح «247» در طول 24 ساعت هفت روز هفته در مراکز درماني تهران و اهواز اين امکان را داريم.
وي تاکيد کرد: دردي که از آن صحبت مي کنيم، دردي شديد همراه با تير کشيدن در فاصله بالاي ناف تا بالاي سينه است که نبايد آن را با شکم اشتباه گرفت.
پشت ميز نشين ها حواسشان را جمع کنند
سامي تصريح کرد: شرايط شغلي در بروز و يا شدت گرفتن انواع بيماري تاثير دارد، اما اين تاثير چندان نيست و بيشتر از همه نوع زندگي، دوري از استرس، تحرک و ورزش و توجه به نشانه هاي انواع بيماري مي تواند براي فرد هم نجات بخش باشد.
او با تاکيد بر اينکه کارمندان پشت ميز نشين که در طول روز، هفته و ماه، تحرک بسيار اندکي دارند، بيشتر در معرض خطر بيماري هاي عروقي هستند، افزود: کارکناني که به واسطه شغل خود تحرک و فعاليت دارند، همين فعاليت نجاتشان مي دهد و چه خوب است که با ورزش اين سلامتي را تضمين کنند. ضمن آنکه کارکنان اداري و پشت ميز نشين هم مي توانند با ورزش و برخي اقدام ها خود را کمتر در معرض آسيب قرار دهند و به عنوان نمونه براي طبقات اول تا چهارم از پله استفاده کنند و هر روز حداقل يک ساعت پياده روي داشته باشند.
وي افزود: هر 2 تا 5 سال يک بار مي بايد چربي و فشار خون را کنترل کنند و اگر اضافه وزن دارند با کمک برنامه تغذيه مناسب ورزش اين اضافه وزن را کم کنند؛ افرادي که دچار ديابت هستند، بايد بيشتر از ديگران از نشانه هاي بيماري بترسند و مراقب باشند.
رئيس گروه قلب و عروق بيمارستان نفت تهران در عين حال افزود: نوع تغذيه و رفتار غذايي افراد در زندگي سالم آنها تاثير زيادي دارد. علت اينکه سن بيماري هاي قلبي به جوانان رسيده، همين دور شدن از زندگي و تغذيه سالم است. زندگي شهري به همه ما و به خصوص کودکان و جوانان انواع فست فودها و غذاهاي پرچرب را تبليغ و توصيه مي کند در حالي که اين غذاها جان ما را به خطر مي اندازد.
سامي توصيه کرد: به جاي اين غذاها به سراغ غذاي سنتي که انواح حبوبات و سبزيجات دارد، برويم؛ هر فرد بايد حداقل 5 وعده در هفته از ميوه و سبزيجات تازه استفاده کند و همه اين موارد براي خانم ها که از سني به بعد در معرض خطر پوکي استخوان هستند، بايد بيشتر رعايت شود.
وي يادآور شد: در کنار همه اينها به دليل رنگ سرخ قلب، يادتان بماند ميوه هاي سرخ را بيشتر بخوريد تا چربي مفيد را به بدنتان برسانيد.