مدير عامل شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران در گفت و گو با «مشعل»:

بزنگاه  خط ششم سراسري

 روشـنايي  بغـداد و بصـره  با گـاز پارسـي

اجراي خط لوله ششم سراسري با توجه به تعهدات صادرات گاز به بغداد و بصره از اهميت بالايي برخوردار است، از اين رو احداث اين خط لوله راهبردي به صورت ويژه در دستور کار شرکت ملي گاز ايران قرار گرفت و خوشبختانه براساس برنامه زمان بندي وارد مدار شد.  اين خط لوله، افزون بر افزايش پايداري استان هاي غربي کشور از جمله کردستان و کرمانشاه، زمينه ساز افزايش حجم صادرات گاز به عراق در دو نقطه نفت شهر و شلمچه مي شود.  مشروح گفت وگو با حسن منتظر تربتي، مديرعامل شرکت مهندسي و توسعه گاز ايران درباره خط ششم سراسري و خطوط صادرات به بغداد و بصره را در زير مي خوانيم.

سال 96 چند کيلومتر از خط لوله ششم سراسري به بهره برداري رسيد؟

يکي از پروژه هايي که سال 96 داشتيم، احداث خط لوله انتقال گاز ششم سراسري حد فاصل اهواز- دهگلان بود که با هدف توسعه زيرساخت ها و تقويت گازرساني استان هاي غرب و شمال غرب کشور و همچنين صادرات گاز به کشور عراق در منطقه نفت شهر و شلمچه در دستور کار قرار گرفت. اجراي اين پروژه همچنين افزايش بيشتر پايداري سامانه انتقال گاز تقويتي مورد نياز استان هاي خوزستان، لرستان، ايلام، کرمانشاه و کردستان، پيشگيري از افت فشار گاز در فصل هاي سرد سال، تقويت تامين گاز نيروگاه ها و... را در پي داشت.

انشعابات اين پروژه به طول يک هزار و 257 کيلومتر با حجم خاکبرداري 50 ميليون مترمکعب و مجموع برآورد هزينه معادل 73 هزار ميليارد ريال است. پروژه هاي اين طرح شامل 610 کيلومتر خط لوله به قطر 56 اينچ، 372 کيلومتر خط لوله به قطر 48 اينچ، 69 کيلومتر به قطر 30 اينچ، 122 کيلومتر به قطر 20 اينچ، 84 کيلومتر به قطر 12 اينچ و ايستگاه اندازه گيري گاز به ظرفيت هاي 40 و 50 ميليون مترمکعب است.

 

درباره گستره بيستون- دهگلان خط ششم که آذر سال 95 تزريق گاز شده است نيز توضيحاتي ارائه کنيد.

خط لوله 56 اينچ، حد فاصل بيستون_ دهگلان به طول 122 کيلومتر، در آذر ماه 95 تزريق گاز شده است، افزون بر اين گستره، عمليات تزريق گاز خط لوله 56 اينچ حد فاصل اهواز - دهگلان در گستره هاي اهواز - دزفول، دزفول -کوهدشت، کوهدشت - بيستون ، بيستون - دهگلان و  انشعاب 48 اينچ کوهدشت - چارمله نيز انجام شده است.

اين خط لوله حد فاصل اهواز - دزفول به طول 201 کيلومتر و قطر 56 اينچ از اهواز آغاز و طي برنامه اجرايي در دي ماه 96 به خط لوله 56 اينچ دزفول - کوهدشت متصل و بهره برداري از آن آغاز شد. برآورد هزينه آن بيش از دو هزار و 250 ميليارد ريال و 190 ميليون يوروست. اين خط داراي هفت ايستگاه شير بين راهي، چهار ايستگاه حفاظت کاتديک، يک ايستگاه ارسال و دريافت توپک و يک ايستگاه دريافت توپک است، ضمن اينکه اين خط لوله در مسير خود از رودخانه پرآب کارون و از 121 تقاطع شامل موانع طبيعي و غيرطبيعي مختلف همچون آبروها، رودخانه هاي فصلي و دائمي و جاده ها عبور مي کند که اين موضوع، دقت بيشتري را درباره رعايت استانداردهاي ايمني و مهندسي براي عبور از موانع مي طلبيد. حجم عمليات خاکبرداري پروژه بيش از 9 ميليون مترمکعب است. در تقاطع اين خط لوله  با رودخانه کارون، ترانشه اي به طول 220 متر و ارتفاع 80 متر ايجاد شده که حجم ترانشه برداشت شده به يک ميليون مترمکعب مي رسد. عرشه فلزي پل، 180 متر طول دارد که صد متر آن به صورت عرشه فلزي اجرا شده و مابقي آن روي شمع و تور قرار گرفته است. تناژ کل عرشه فلزي حدود 540 تن بوده و حجم عظيمي از آن روي پايه ها و شمع‎ها قرار دارد. در ابتدا قرار بود لوله به صورت HDD از بستر کارون عبور کند که به دليل سنگي بودن بستر کارون، اين برنامه ميسر نشد، بنابراين تصميم گرفتيم خط را به صورت هوايي از روي پل عبور دهيم که اين اقدام با وجود حجم عظيم آب در کارون عملياتي شد، به گونه اي که در دو خط لوله 56 اينچ (خط ششم و در آينده نهم) از روي عرشه عبور مي کنند که اين دستاورد در دنيا کم نظير است، همچنين اين پروژه در کيلومتر 171، با رودخانه دز داراي تقاطع است که به روش CCW با طول 201 متر و در دو مرحله با روش انحراف آب انجام گرفته است. کاور لوله در عميق ترين نقطه رودخانه سه متر بوده و در برخي نقاط، به طور متوسط در عمق 6 تا 7 متري عمق زمين دفن شده است.

گستره دزفول - کوهدشت چه زماني وارد مدار شد؟

اين گستره به طول 166 کيلومتر و قطر 56 اينچ، طي برنامه اجرايي در دي ماه 96 به خط لوله 56 اينچ کوهدشت - بيستون متصل و بهره برداري از آن آغاز شد. قرارداد اجرايي اين پروژه، به روش تامين سرمايه گذاري در قالب BOT و مجموع برآورد هزينه هاي آن بيش از 380 ميليون دلار است. خط انتقال گاز دزفول - کوهدشت داراي 6 ايستگاه شير بين راهي، سه ايستگاه حفاظت کاتديک و دو ايستگاه ارسال و دريافت توپک است. اين خط با رودخانه هاي سيمره و پران پرويز تقاطع دارد و در طول مسير خود از 86 مورد تقاطع و موانع طبيعي و غيرطبيعي مختلف شامل آبروها، رودخانه هاي فصلي و دائمي و جاده ها عبور مي کند. در اين منطقه CCW روي رودخانه کشکان به طول 90 متر انجام شد و ارتفاع ترانشه 570 متر با حجم خاکي 550 هزار متر در طول مسير يک کيلومتري، از جمله فعاليت هاي بسيار خاص اين طرح به حساب مي آيد. اين خط لوله با رودخانه سيمره نيز داراي تقاطع بوده که با روش CCW با طول 138 متر انجام شد.

پروژه بعدي، خط لوله انتقال گاز 56 اينچ ششم سراسري حد فاصل کوهدشت - بيستون است. اين پروژه به طول 122 کيلومتر و قطر 56 اينچ در منطقه کوهدشت آغاز و طي برنامه اجرايي در آذر ماه 96 به خط لوله 48 اينچ کوهدشت - چارمله متصل و بهره برداري از آن آغاز شد. قرارداد اجرايي اين پروژه در قالبBOT بوده و مجموع برآورد هزينه هاي آن 340 ميليون دلار در نظر گرفته شده است. خط انتقال گاز کوهدشت - بيستون داراي 6 شير بين راهي، دو ايستگاه حفاظت کاتديک و يک ايستگاه ارسال و دريافت توپک است. اين خط لوله در طول مسير خود از موانع طبيعي و غيرطبيعي مختلف شامل آبروها، رودخانه هاي فصلي و دائمي و جاده ها که حدود 25 مورد است، عبور مي کند. حجم عمليات خاکبرداري پروژه بالغ بر 12 ميليون مترمکعب بوده است.

احداث خط لوله انتقال گاز، حد فاصل بيستون - دهگلان، پروژه ديگري است که اين گستره به طول 122 کيلومتر و قطر 56 اينچ از منطقه بيستون آغاز و در آذر ماه 95 به خط لوله دهگلان - سنندج متصل شد و به بهره برداري رسيد. اين پروژه، گاز استان هاي کرمانشاه و کردستان را تامين و زمينه صادرات گاز به کشور عراق و نيروگاه هاي بغداد را نيز فراهم خواهد کرد. خط انتقال گاز بيستون - دهگلان داراي چهار شير بين راهي، دو ايستگاه حفاظت کاتديک، يک ايستگاه ارسال و دريافت توپک و يک ايستگاه دريافت توپک است.

اين خط لوله نيز در طول مسير خود از موانع طبيعي و غيرطبيعي مختلف شامل آبروها، رودخانه هاي فصلي و دائمي و جاده ها که حدود 32 مورد است، عبور مي کند. ارزش کل پروژه 6 هزار ميليارد ريال است.

يکي ديگر از گستره هاي اين پروژه، به خط لوله صادراتي (چارمله - نفت شهر و خرمشهر - شلمچه) مربوط است. درباره اهميت اين خطوط نيز توضيحاتي ارائه کنيد.

پروژه ديگري با عنوان خط لوله انتقال گاز 48 اينچ ششم سراسري حد فاصل کوهدشت - چهارمله است. اين پروژه به طول 131 کيلومتر و قطر 48 اينچ از منطقه پياز آباد آغاز و در دي ماه 96 به خط لوله 48 اينچ نفت شهر متصل شد ، سپس به بهره برداري رسيد. قرارداد اجراي اين پروژه به روش تامين سرمايه گذاري در قالب BOT بوده و مجموع برآورد هزينه هاي اين پروژه 320 ميليون دلار است. خط انتقال گاز کوهدشت - چارمله هفت شير بين راهي، سه ايستگاه حفاظت کاتديک، يک ايستگاه ارسال و همچنين يک ايستگاه مربوط به دريافت توپک دارد.

پروژه خط لوله انتقال گاز 48 اينچ اهواز – خرمشهر - شلمچه که به منظور توسعه زيرساخت ها و تقويت گازرساني استان هاي جنوب غربي کشور و صادرات گاز به کشور عراق در منطقه شلمچه احداث شده، افزايش بيش ازپيش پايداري سامانه انتقال گاز تقويتي مورد نياز استان هاي خوزستان و همچنين پيشگيري از افت فشار گاز در ماه هاي سرد سال و تقويت تامين گاز نيروگاه ها و صنايع اين استان ها و صادرات گاز به کشور عراق را به دنبال داشته است. اين پروژه به طول 142 کيلومتر و قطر 48 اينچ از اهواز و منطقه اهواز آغاز شد و برنامه اجرايي آن در مهرماه 96 به بهره برداري رسيد. قرارداد اجراي اين پروژه به روش تامين سرمايه گذاري در قالب BOT واگذار شد و مجموع برآورد هزينه آن 360 ميليون دلار است. اين خط داراي 6 شير بين راهي، پنج ايستگاه حفاظت کاتديک، يک ايستگاه ارسال و يک ايستگاه دريافت توپک است. اين خط لوله در طول مسير خود از موانع طبيعي و غيرطبيعي مختلف شامل آبروها، رودخانه هاي فصلي و دائمي و جاده ها که حدود 151مورد است ، عبور مي کند و حجم عمليات خاکبرداري پروژه بيش از دو ميليون مترمکعب بوده است.

در اين پروژه با چه چالش هايي روبه رو بوده‎ايد؟

پروژه خط ششم بسيار سخت بود؛ زيرا بيشتر مسيرهاي انتقال گاز به کوه ها و رودخانه ها ختم مي‎شد. در اين پروژه سه بار از کارون، يک بار از دز و يک بار از کرخه و همچنين پنج بار از سيمره و... عبور کرديم. اين پروژه از معدود پروژه‎هاي شرکت با 256 تقاطع اصلي است و بيش از 50 ميليون مترمکعب حجم عمليات خاکي داشته است که در تاريخ شرکت گاز چنين حجمي ثبت نشده است. يکي ديگر از چالش هايي که در اين پروژه با آن روبه رو بوديم، داشتن 200 متر ميدان مين بود که بايد مين روبي مي کرديم. همچنين بحث تعدد سايزهاي لوله نيز مطرح بود. اين پروژه از لوله 12 اينچ تا 56 اينچ را در کيلومترهاي مختلف داشت که کار را براي ما بسيار سخت مي کرد.

براي اين پروژه چند ايستگاه تقويت فشار در نظر گرفته شده است؟

براي پروژه خط ششم سراسري، 10 ايستگاه تقويت فشار تعريف شده است. از اين تعداد، پنج ايستگاه را به سرمايه گذار واگذار کرديم. اين پنج ايستگاه در حال احداث بوده و امسال به بهره برداري خواهد رسيد. براساس برنامه ريزي هاي انجام شده، پنج ايستگاه ديگر نيز باتوجه به نيازهاي آتي در سال هاي آينده اجرا مي شود.

در پايان اگر مطلبي داريد بيان بفرماييد.

با توجه به سختي کار در خط ششم سراسري انتقال گاز، همه همکارانم در اين طرح با جان و دل تلاش کردند تا مردم سرزمين شان را در آرامش ببينند. خوشبختانه ما در اين پروژه کمترين حادثه را داشتيم که اين براي ما بسيار با ارزش است.