تکلیف قانونی بند ( د)
پیش از ورود به مسیر اجرای بند ( د) تبصره ( 20) قانون بودجه سال 1400 در دولت سیزدهم ابتدا نگاهی به مفاد این بند خواهیم داشت.
در تاریخ 19 خرداد 1400 بود که دستور عمل نحوه اجرای بند ( د) تبصره ( 20) قانون بودجه سال 1400 کل کشور به تمامی دستگاه های اجرایی مشمول برای اجرا ابلاغ شد.مطابق آن در اجرای تکلیف بند ( د) تبصره ( 20) قانون بودجه سال 1400 کل کشور و به موجب ماده (44) ضوابط اجرایی قانون مذکور، به منظور ایجاد هماهنگی و وحدت رویه در ساز و کارها و فرایندهای مربوط به تبدیل وضعیت استخدامی ایثارگران موضوع بند قانونی فوق الذکر در دستگاه های اجرایی مشمول ماده ( 2) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران موارد مورد تکلیف ابلاغ شد.بر این اساس، ایثارگران مشمول ماده (۲۱) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات و الحاقات بعدی آن (شامل فرزندان شاهد، جانباز و آزاده، رزمندگان دارای حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه، جانبازان، آزادگان، همسر، پدر، مادر، خواهر و برادر شهدا، همسر جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر، همسر آزادگان دارای حداقل یک سال اسارت، همسر و فرزندان رزمندگان دارای حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه) که تا تاریخ 27/12/1399 (تاریخ تصویب قانون بودجه توسط مجلس شورای اسلامی) به طور تمام وقت در وزارت نفت و شرکت های تابع به صورت قراردادی مدت موقت، مدت معین و پیمانکاری شاغل بوده اند و خدمات آنان در سال ۱۴۰۰ استمرار یافته است، شامل این بند می شوند.
قوانین معطله ابلاغ شد
جواد اوجی که در فضایی سکان وزارت نفت را در اختیار گرفت که با مطالبات انباشت شده نیروی انسانی در بخش های مختلف همراه بود. او توجه به این مساله را از نظر دور نداشت و اگر چه مرور برنامه های ارائه شده از سوی او به مجلس شورای اسلامی به شکل مکتوب توجه به این امر را در فهرست اولویت های او قرار داده بود؛ اما این امر تنها در حد یک برنامه باقی نماند و در همین ماه های حضور او در وزارت نفت این مهم به شکل عملی مورد توجه قرار گرفت. اینگونه بود که با ابلاغ بخشنامه بند (د) تبدیل وضعیت ایثارگران در وزارت نفت بارقه امید در دل کارکنان زنده شد.
وزیر نفت در بخشنامه بند (د) تبدیل وضعیت ایثارگران در وزارت نفت را به معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی وزارت نفت و معاونان چهار شرکت اصلی وزارت نفت ابلاغ کرد. در ابلاغیه جواد اوجی آمد:
«پیرو ابلاغ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور و با توجه به مفاد بند (د) تبصره (۲۰) قانون بودجه مذکور، حسب جلسه هماهنگی با سازمان اداری و استخدامی کشور برای بررسی مراتب اجرای موضوع فوق در سطح صنعت نفت، موارد ذیل ابلاغ می شود.
۱- مشمولین: ایثارگران مشمول ماده (۲۱) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات و الحاقات بعدی آن که تا تاریخ 27/۱۲/1399 (تاریخ تصویب قانون بودجه از سوی مجلس شورای اسلامی) به طور تمام وقت در وزارت نفت و شرکت های تابعه به صورت قراردادی مدت موقت، مدت معین و پیمانکاری شاغل بوده و با استمرار خدمت در سال ۱۴۰۰، به موجب بند (د) تبصره (۲۰) قانون به صورت رسمی استخدام می شوند.
۲- رعایت شرط سنی حداکثر با تحصیلات دیپلم ۲۳ سال، کاردانی ۲۶ سال، کارشناسی ۳۰ سال و کارشناسی ارشد و دکترا ۳۴ سال با لحاظ افزایش سن ملاک استخدام در قوانین موضوعه و بند (۲) قسمت (۴-۰۱-۲) مجموعه مقررات اداری و استخدامی کارکنان صنعت نفت برای مقاطع تحصیلی دیپلم ۳۰ سال، کاردانی ۳۲ سال، کارشناسی ۳۵ سال و کارشناسی ارشد و دکترا ۴۰ سال و شرط معدل برای مقاطع تحصیلی، کاردانی و کارشناسی حداقل ۱۳، کارشناسی ارشد و دکترا حداقل ۱۵ (با رعایت تقلیل معدل تا یک نمره ملاک استخدام طبق بند (۳) قسمت (۴-۰۱-۲) مجموعه مقررات اداری و استخدامی کارکنان صنعت نفت) برای استخدام مشمولین الزامی است.
تبصره ۱- صرفاً مشمولین تبصره (۲) قانون اصلاح بند (و) ماده ۴۴ قانون برنامه پنجم توسعه کشور شامل فرزندان شاهد و جانباز و آزاده، رزمندگان با حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه، جانبازان، آزادگان و همسران شهدا، جانبازان و آزادگان از شروط سنی و معدل فوق معاف هستند.
تبصره ۲- در صورت اعلام شرایط قانونی مبنی بر عدم الزام به رعایت شروط سنی و معدل برای سایر مشمولین از سوی سازمان اداری و استخدامی کشور، همان شرایط با ابلاغ از سوی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی، ملاک عمل خواهد بود.
تبصره ۳- مشمولین از رعایت سهمیه استخدامی و آزمون معاف هستند.
تبصره ۴- حق بیمه مشمولین باید تا تاریخ 27/۱۲/1399 و پس از آن حسب مورد از سوی وزارت نفت و شرکت های تابعه با شرکت های پیمانکاری پرداخت شده باشد.
۳- مشمولین با مدرک تحصیلی دیپلم و بالاتر با رعایت شرط سن (۵۰ سال تمام برای کارمندان مرد و ۴۵ سال تمام برای کارمندان زن در تاریخ تصویب قانون - 27/۱۲/1399)، در برابر سمت سازمانی، به عنوان کارمند رسمی تابع صندوق های بازنشستگی، پس انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت و مشمولین زیر دیپلم در برابر سمت های کارگر رسمی (با ایجاد سمت) تابع صندوق های تأمین اجتماعی تبدیل وضع/ استخدام رسمی می شوند.
تبصره- با توجه به عدم وجود ظرفیت سازمانی برای تمامی مشمولین در سطح صنعت نفت، سمت سازمانی مناسب برای استخدام تبدیل وضعیت به رسمی، مازاد بر سقف سازمان با هماهنگی واحدهای طرح و برنامه ریزی نیروی انسانی شرکت های اصلی ایجاد می شود.
۴- مشمولین فاقد شرایط سنی بند (۳) فوق، عضویت آنان در صندوق های بازنشستگی، پس انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت با رعایت قانون نقل وانتقال مصوب مجلس شورای اسلامی (بخش ۰۷-۱۴ مجموعه مقررات اداری و استخدامی کارمندان صنعت نفت) در صورت تمایل کارمند با تقبل هزینه از سوی مشمولین (حسب مورد) و تأیید و پذیرش از سوی صندوق های بازنشستگی، پس انداز و رفاه کارمندان صنعت نفت (رعایت ضوابط موردنظر صندوق) بلامانع، در غیر این صورت صندوق بازنشستگی کماکان صندوق تأمین اجتماعی خواهد بود.
۵- ورود به خدمت مشمولین از تاریخ (1/۱/1400) یا تاریخ تأیید گزینش هرکدام مؤخر باشد، ملاک عمل قرار می گیرد و برای استخدام رسمی قطعی مطابق تبصره (۱) بند (ذ) ماده (۸۷) قانون برنامه ششم توسعه کشور و با طی مراحل گزینش اقدام لازم صورت می پذیرد. پرداخت حقوق و مزایا بابت دوره پیمانکاری و استخدام رسمی به طور مضاعف مجاز نبوده و از تاریخ روز، پرداخت حقوق و مزایا صورت خواهد گرفت.
۶- اجرای برنامه های آموزشی در طول مدت کارآموزی مشمولین تا حداکثر مدت مندرج در تبصره (۱) بند (الف) ماده (۱۱) آیین نامه نظام های اداری و استخدامی کارکنان صنعت نفت برحسب مقطع تحصیلی و ارزیابی عملکرد شغلی الزامی است.
۷- مفاد این ابلاغیه در شرکت های واگذارشده صنعت نفت الزامی نبوده، لیکن به دلیل شمولیت دستگاه های موضوع ماده (۲) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران به این قبیل شرکت ها، بر اساس ترتیبات داخلی شرکت های مزبور خواهد بود.
به کارگیری نیروی انسانی جدید به جایگزینی نیروهای قراردادی مدت موقت/ معین و پیمانکاری تبدیل وضع/ استخدام شده در شرکت ها/ مدیریت های تابع صنعت نفت ممنوع است. شرکت های تابعه صنعت نفت مکلفند با رعایت ابلاغیه شماره ۷۳۱-۲۰/۲ مورخ 25/۰۹/1400 ضمن اصلاح قرارداد شرکت های پیمانکاری با توجه به نیروی استخدام/ تبدیل وضع شده (کاهش یافته) نسبت به کنترل های مالی و اداری اقدام لازم معمول کنند.»
روندی که دنبال شد
پس از برگزاری نشست های پرشمار کارشناسی، امکان سنجی و بررسی ظرفیت سازمانی و جلسات هماهنگی با سازمان اداری و استخدامی، بخشنامه شماره ۷۳۲-۲/۲۰ به تاریخ ۲۵ /9/ ۱۴۰۰ وزیر محترم نفت به منظور اجرای مفاد بند (د) تبصره (۲۰) قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، به شرکت های تابع ابلاغ شد، همچنین به منظور تسهیل و تسریع فرایندهای اجرایی تبدیل وضعیت کارکنان مشمول این قانون، سامانه جمع آوری مدارک ایثارگری طراحی و راه اندازی و به منظور ثبت مدارک و اطلاعات هویتی، ایثارگری، تحصیلی و... مشمولین، به شرکت های تابع ابلاغ شد. به این ترتیب، شرکت ها مکلف شدند فوراً اطلاعات ذی نفعان را دریافت و در سامانه تغذیه کنند تا فرایندهای بعدی نظیر استعلام مدارک، تأیید نهایی شمولیت، اختصاص سمت سازمانی متناسب با مدرک تحصیلی و شغل فعلی فرد، فرایند تصویب خواهی و صدور کد مجوز استخدامی صورت گیرد. بر اساس داده های احصاشده، مشکلی که در مورد تبدیل وضعیت پیمانکاران مشمول قانون استخدام ایثارگران وجود داشت، این بود که دامنه شمولیت این افراد بسیار گسترده است و حدود ۱۸ هزار نفر شامل این بند، (بند (د) تبدیل وضعیت پیمانکاران ایثارگر) می شوند. از طرفی سمت سازمانی برای این افراد با این تعداد نبود، ضمن آنکه در ماده ۲۸ قانون برنامه پنجم توسعه آمده که دولت موظف است سالانه سه درصد کوچک تر شود که این قانون با جذب این افراد منافات داشت.
طبق اعلام مهدی علی مددی، معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت نفت، در نشست هایی که با سازمان اداری و استخدامی کشور داشتیم، مسائل را عنوان کردیم و بر همین اساس بنا شد سمت های سازمانی متناسب با شرایط افراد ایجاد شود و منافات قانونی آن نیز رفع شد.
در بند (د) همچنین به تبصره ماده ۲ اشاره شده که شرایط سنی، مدرک تحصیلی و معدل را برای این افراد ذکر کرده است. این گونه که فرزندان شاهد، فرزندان جانبازان، خود جانباز، آزاده، رزمنده و اسرا مشمول معافیت سنی، مدرک تحصیلی و معدل می شوند؛ اما فرزندان رزمنده با سابقه بیشتر از ۶ ماه حضور داوطلبانه و خواهر و برادر شهدا شامل این معافیت نمی شوند؛ اما اختلاف تفسیری از سوی قانونگذار در این موضوع وجود دارد که باید شورای محترم نگهبان موضوع را مشخص کند.
با روشن شدن ابعاد این موضوع، بر اساس قانون برای تبدیل وضعیت افراد اقدام می شود؛ البته وزارت نفت تلاش کرده است شرایط سنی و معدل را به گونه ای پیش ببرد که ریزش کمتری از این افراد را شاهد باشیم. بر این اساس به گفته معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت نفت شرط معدل را یک نمره کاهش دادیم، شرایط سنی را پنج سال بالا بردیم و شرایط بیمه ای افراد را در نظر گرفتیم.
ممکن است این سوال مطرح شود که آیا برای سمت های سازمانی این افراد فکری شده است؟ پاسخ مثبت است؛ سازمان اداری و استخدامی کشور به وزارت نفت مجوز داده است، اگر برای تبدیل وضعیت این افراد، سمت سازمانی وجود نداشت، سمت جدید ایجاد شود؛ البته جذب این تعداد نیرو با توجه به تعداد آنها به طور یقین بار مالی معناداری برای صنعت نفت به دنبال دارد و از طرفی ظرفیت رفاهی و خدماتی کنونی صنعت نفت پاسخگوی این تعداد نیروی رسمی نیست. ضمن اینکه تعهد تبدیل وضعیت صرفاً منوط به این افراد نیست و برنامه جذب نیروهای قراردادی شامل این قانون، پذیرفته شدگان گروه (الف) فارغ التحصیلان دانشگاه صنعت نفت، همچنین پذیرفته شدگان آزمون نیروهای قراردادی را هم در برنامه داریم؛ اما به هر حال همه نیروها جزو بدنه سازمان هستند و به هر صورت، تعهدهایی در قبال آنها ایجاد شده است.
بر این اساس، کارکنان قراردادی فرزندان شاهد، فرزندان جانبازان، خود جانباز، آزاده، رزمنده و اسرا، فرزندان رزمنده با سابقه بیشتر از ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه حق علیه باطل و خواهر و برادر شهدا، بر اساس ضوابط و شرایط تعیین شده می توانند به صورت رسمی به استخدام وزارت نفت در آیند.
انتظار مشمولان قراردادی پایان یافت
افزون بر آن خبر خوش طی ماه های اخیر به نتیجه رسیدن تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی مشمول بند (و) بوده است. نیروهای قراردادی مشمول بند (و) که مهر ماه ۱۴۰۰ از سوی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی وزارت نفت دنبال شد و به نتیجه رسید.
حسین نژاد، مدیرکل تدوین و هماهنگی مقررات اداری و استخدامی وزارت نفت اعلام کرد: اجرای قانون تفسیر بند (و) ماده (۴۴) قانون برنامه پنجم توسعه ۵ هزار و ۷۰۰ نفر، همچنین اجرای مفاد بند (د) تبصره ۲۰ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ حدود ۱۸ هزار نفر در چند ماه اخیر دولت سیزدهم انجام شده که این افراد تا پایان بهمن ماه، اطلاعات خود را در سامانه ایثار بارگزاری کرده اند.
در همین خصوص، سیدامیر حسین قاضی زاده هاشمی، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران در توییتی از وزیر نفت برای اجرای قانون فرایند تبدیل وضعیت مشمولان ایثارگری پیمانکاری صنعت نفت تشکر کرد و نوشت: «از برادر عزیزم آقای اوجی، وزیر محترم نفت برای اجرای قانونی که مدت ها معطل مانده بود، تشکر می کنم. امیدوارم سایر دستگاه ها نیز با عمل به قانون، بخشی از مشکلات جامعه عزیز بیش از 20 هزار نفری ایثارگران را حل وفصل کنند.»