تقاضای آینده نفت از کجا می آید ؟
«افزایش سطح ذخیره سازی های نفت خام روی آب»، «کاهش قیمت رسمی فروش نفت خام صادراتی عربستان برای عرضه به مشتریان آسیایی و اروپایی» و «کاهش واردات نفت خام چین» از جمله عواملی هستند که قیمت های جهانی نفت خام را تحت فشار گذاشته اند. دلیل فشار این عوامل بر قیمت نفت این بوده است که همه آنها راوی داستانی واحد هستند: شرایط تقاضا برای نفت خام در سراسر جهان به اندازه ای که انتظار می رفت بهبود نیافته است و این موضوع نگرانی ها درباره طولانی شدن این فرآیند را تشدید می کند. آیا شرط بندی شرکت های بزرگ نفتی جهان (Big Oil) روی افزایش تقاضا ازسوی صنعت پلاستیک نتیجه می دهد؟ آیا بار دیگر تقاضا برای سوخت هوایی (سوخت جت) به دوران سطوح از پیش از شیوع ویروس همه گیری جهانی کووید-19 (کرونا) باز می گردد؟ آیا تقاضا برای بنزین به سطوح پیش از همه گیری ویروس کرونا باز می گردد؟ آینده صنعت نفت جهان در گرو پاسخ به این پرسش هاست. ویروس همه گیری جهانی کرونا، در پی اعمال قرنطینه و محدودیت های رفت و آمد و بسته شدن مرزها برای کاهش سرعت شیوع ویروس کرونا و مقابله با آن، سبب شد میلیون ها بشکه تقاضا برای نفت و سوخت از بازارهای جهانی حذف شود. با وجود پایان دوران قرنطینه در بیشتر کشورهای جهان و ازسرگیری فعالیت های اقتصادی، سرعت احیای تقاضا برای نفت خام به مقدار و پایداری پیش بینی شده نبوده است و این موضوع تا حدودی به تردیدهای پیش روی بازارهای جهانی نفت خام افزوده است. با وجود این شرایط، ذخیره سازی های بنزین ایالات متحده آمریکا در سه ماه گذشته با کاهش قابل توجه ای روبه رو بوده و این شرایط در پی فصل رانندگی ها و سفرهای جاده ای در ایالات متحده رخ داده است و در عین حال در ماه های اخیر پالایشگران چینی به گونه ای نفت خریدند کرده اند که گویی فردایی وجود ندارد. تصویر هم آن قدرها تیره و تار نیست، اما روند احیای تقاضا برای سوخت طولانی تر خواهد بود.
پیش بینی تقاضای جهانی تا پایان 2020
سه نهاد بین المللی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، آژانس بین المللی انرژی (آی یی ای) و اداره اطلاعات انرژی آمریکا (یی آی ای) در گزارش چشم انداز ماهانه خود در ماه گذشته میلادی در این باره که تقاضای جهانی نفت خام حداقل تا پایان سال 2020 میلادی به سطوح پیش از شیوع ویروس کرونا باز نمی گردد، اتفاق نظر دارند. برخی تحلیلگران معتقدند تقاضا برای نفت خام هیچگاه به سطوح پیش از شیوع ویروس کرونا باز نمی گردد و ممکن است آنها به نکته ای اشاره داشته باشند، به ویژه اینکه اگر واکسن مقابله با کرونا بیش از چند ماه به طول بینجامد که به طور معمول این اتفاق رخ می دهد؛ جهان در حال تطبیق خود با شرایط جدید خواهد بود، به طوری که تعداد پروازها، به طور کلی سفرها و مصرف سوخت با کاهش قابل ملاحظه ای روبه رو بوده است بنابراین این پرسش مطرح می شود که منبع آینده برای تقاضای نفت خام جهان چیست؟ پاسخ کوتاه است، همان جایی که تاکنون از آنجا آمده است. حداقل برای مدتی تقاضا برای نفت خام روزانه چند میلیون بشکه کمتر خواهد بود. نفت جایی نمی رود و اقتصادهایی که بر اثر شیوع ویروس کرونا متوقف یا دچار چالش و بحران شده اند زود یا دیر احیا می شوند، زمانی که این اتفاق رخ دهد آنها به نفت و سوخت بیشتری نیاز خواهند داشت و این شرایط قاره اروپا را هم که در مسیر سبز شدن و انرژی های تجدیدپذیر و استفاده از اتومبیل های برقی گام برداشته است، شامل می شود، حتی در قاره سبز، بخشی از وسایل نقلیه مورد استفاده دارای موتورهای با احتراق داخلی است. سوخت مورد نیاز بخش حمل و نقل، بازاری بزرگ برای تقاضای نفت خام به شمار می آید و این بازار با وجود اینکه هم اکنون با مشکل روبه رو شده، اما هنوز از بین نرفته است. هیچ تحولی به اندازه اجباری شدن استفاده از خودروهای برقی نمی تواند بازار سوخت مربوط به بخش حمل و نقل را از بین ببرد و تاکنون حتی مترقی ترین کشورها هم چنین کاری را الزامی نکرده اند. هر چند که اکنون، سطح ذخیره سازی های سوخت به دلیل تولید بنزین و فرآورده های تقطیری بیش از حد نیاز بازارهای جهانی، در حال افزایش است، اما در آینده این بازار متعادل می شود. مردم یا به شرایط جدید عادت می کنند و پالایشگاه ها نیز تولید خود را بر اساس این شرایط تعدیل می کنند، یا اینکه با آمدن واکسن مقابله با کرونا به وضع پیشین باز می گردیم. حتی شاید کاهش تقاضای سوخت هوایی نیز دلیل عادلانه ای نباشد، سفرهای هوایی شاید یکی از بخش هایی بیشتر آسیب دیده صنعت حمل و نقل در دوران شیوع ویروس همه گیر کرونا باشد، اما چشم انداز کلی حکایت از رشد دارد. تازه ترین گزارش درباره صنعت هوایی پیش بینی می کند که بازار جهانی با آهنگ رشد سالانه مرکب، تا سال 2027 میلادی 3.4 درصد روبه رو خواهد بود. شاید رشد یادشده دو رقمی نباشد، اما پایدار است هر چند که هم اکنون تقریبا همه شرکت های هواپیمایی با مشکل کاهش سفرها دست و پنجه نرم می کنند و بعضی از آنها شاید نتوانند از رکود شدید کنونی جان سالم به در برند.
صنایع پلاستیک و پتروشیمی
صنایع پلاستیک و پتروشیمی یکی دیگر از ظرفیت ها و منابع بالقوه برای رشد تقاضای نفت خام به شمار می آید در حقیقت این صنایع به عنوان یکی از منابع عمده درآمدزایی در آینده هدف قرار گرفته است. گزارش اخیر «کربن ترکر» این راهبرد را زیر سوال می برد، گفته می شود تقاضا برای پلاستیک روی نوار کاهش قرار دارد و این می تواند دارایی های نفت و گاز به ارزش 400 میلیارد دلار را هم درگیر کند. «کربن ترکر» در گزارش خود آورده است که شرکت های بزرگ نفتی پیش بینی می کنند روند رشد تقاضا برای پلاستیک افزایشی خواهد بود، اما به دلیل تصمیم های زیست محیطی دولت ها و ابتکارها برای مقابله با افزایش زباله های پلاستیکی، این اتفاق رخ نمی دهد. اینکه آیا این سناریو به واقع اجرایی می شود، با تردید روبه روست؛ برای نمونه، تلاش های زیادی با هدف ارائه گزینه های مقرون به صرفه به منظور استفاده از محصولات پلاستیکی شده است.
بعضی از این گزینه ها موفقیت آمیز بوده و بعضی دیگر کمتر اما این واقعیت همچنان پابرجاست که با وجود جایگزین ها، جهان پلاستیک زیادی مصرف می کند، تا زمانی که ارزانترین گزینه باقی بماند این احتمال ها وجود دارد - از دیدگاه مصرف کننده نهایی نه ازسوی طرفداران محیط زیست و تغیرات اقلیمی- محصولات پلاستیکی بازار خواهد داشت و این بازار هم کوچک نیست. نفت و گاز، به ویژه گاز طبیعی، برای تولید برق با وجود فشارها برای سبز شدن انرژی ها از میان نمی روند، جهان شاید روزی انرژی مورد نیاز خود را به طور اختصاصی از محل منابع انرژی های تجدیدپذیر تامین کند، اما با این روز که اگر هم فرا برسد، بسیار فاصله داریم. برای آینده قابل پیش بینی ما همچنان برای تامین انرژی جهان باید به سوخت های فسیلی متکی باشیم. صنعت نفت جهان شرایط نابسامانی دارد و امکان دارد این اوضاع برای مدتی ادامه یابد. با این اوصاف، جهان همچنان به آنچه تولید می شود صرفنظر از اینکه دوست داشته باشیم یا نداشته باشیم، متکی است. صنعت نفت بی گمان با کاهش تقاضا و درآمد روبه رو خواهد بود، اما منابع تقاضای اولیه حتی تا سال 2050 میلادی یعنی تا زمان تکمیل برنامه های بسیاری از دولت ها برای به صفر رساندن مصرف سوخت های فسیلی، ادامه خواهد داشت.
منبع: اویل پرایس
نویسنده: آیرینا اسلاو
مترجم: امیر دشتی