نگاهی به فعالیت های شرکت بهینه سازی مصرف سوخت در حوزه پژوهش و فناوری
نقش پژوهش در کاهش مصرف انرژی
مشعل در کشورمان، با هدف افزایش بهره وری و بهینه سازی مصرف انرژی، سیاست های مختلفی از جمله سیاست های قیمتی و غیر قیمتی بکار گرفته می شود. در چنین سیاست هایی نقش پژوهش بارز است. در سیاست های قیمتی به ویژه در شرایط پیچیده و شکننده اقتصادی، نقش پژوهش های اجتماعی و اقتصادی قبل از تحولات قیمتی بسیار تعیین کننده است. همچنین در سیاست های غیر قیمتی، همچون آموزش و فرهنگ سازی که همیشه در اولویت های کاری شرکت بهینه سازی مصرف سوخت بوده است، پژوهش نقشی مؤثر ایفا کرده است. حیطه دیگری که باعث اثربخشی سیاست های غیر قیمتی می شود، در دسترس بودن فناوری هایی با بهره وری انرژی بالا با قیمت مناسب برای مصرف کنندگان است. در حقیقت در صورت وجود این دسترسی، بدون تغییر قیمت، شاهد دست یابی به بهینه شدن مصرف در سطح جامعه خواهیم بود.
شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، پژوهش و فناوری را در برنامه خود داده و بدین طریق برخی پروژه های پژوهشی را انجام داده و به اتمام رسانده است. یکی از این پروژه ها «امکان سنجی فنی و اقتصادی استفاده از مبدل های حرارتی صفحه ای بجای مبدل های حرارتی معمولی در سیستم آب گرم مصرفی» است. در اکثر موتورخانه های مرکزی ساختمان های کشور، مبدل های حرارتی سنتی در سیستم آبگرم مصرفی استفاده می شود. باتوجه به گسترده تر شدن تولید و استفاده از مبدل های پیشرفته تر مانند مبدل های صفحه ای، لازم است تا بررسی های دقیق و ارزیابی های فنی و اقتصادی برای این جایگزینی، سرمایه گذاری لازم و صرفه جویی های حاصل از آن به عمل آید.
از مزایای مبدل های صفحه ای می توان به هزینه اولیه پایین، رسوب گذاری کم بخاطر اغتشاش جریان و امکان استفاده از سطوح صاف تر نظیر ورق های استینلس استیل، امکان استفاده اقتصادی از فلزات مقاوم در برابر خوردگی، انعطاف پذیری بالا در طراحی و بهره برداری، کم بودن وزن و حجم مبدل و در نتیجه جا گیری کمتر آن، عدم ارتعاش و مقاومت در برابر شوک های حرارتی و امکان استفاده همزمان از چند سیال اشاره کرد.
این پروژه با هدف بررسی امکان استفاده از مبدل های حرارتی صفحه ای بجای مبدل های سنتی مورد استفاده در سیستم های آبگرم مصرفی منازل از نظر سطح تکنولوژیکی مبدل های صفحه ای و هزینه اضافی تحمیل شده و میزان صرفه جویی حاصل بدلیل کاهش جرم مبدل و افزایش بازدهی انتقال حرارت تعریف شده است.
از میان انواع مبدل های حرارتی صفحه ای، مبدل حرارتی صفحه و فریم و مبدل حرارتی صفحه ای لحیم شده دارای قابلیت بالاتری برای استفاده در سیستم حرارت مرکزی هستند. این مبدل ها در ظرفیت های پایین نیز تولید شده و نسبت به سایر انواع مبدل های حرارتی صفحه ای ارزان تر هستند. تفاوت اصلی این دو نوع مبدل در نوع آب بندی آن هاست. در مبدل های لحیم شده از اتصالات دائمی برای آب بندی استفاده شده ولی در نوع صفحه و فریم از واشرهای آب بندی و پیچ استفاده شده است. به همین دلیل اجزای مبدل صفحه و فریم قابلیت جدا شدن از هم را دارا هستند. کاهش حجم، کاهش اتلاف حرارت، کاهش رسوب گیری تا 80 درصد و افزایش سرعت پاسخ مبدل حرارتی از سایر مزایای استفاده از مبدل حرارتی صفحه ای به شمار می رود.
در بررسی اقتصادی طرح جایگزینی، سیستم های حرارت مرکزی به دو بخش مجزا تقسیم شده اند. این دو بخش شامل سیستم های حرارت مرکزی موجود و سیستم های حرارت مرکزی در دست احداث هستند. علت اصلی تقسیم بندی فوق تفاوت سرمایه گذاری در هر بخش است. سرمایه گذاری مورد نیاز برای استفاده از مبدل حرارتی صفحه ای در سیستم های حرارت مرکزی در دست احداث برابر اختلاف هزینة خرید و نصب منبع کویل دار و مبدل حرارتی صفحه ای جایگزین است.
ضمن آنکه بر اساس مبحث 14 مقررات ملی ساختمان هر واحد مسکونی باید حداقل دارای 110 لیتر آب گرم ذخیره باشد. به همین دلیل هزینه تهیه مخزن آب گرم نیز باید به عنوان هزینه اولیه اجرای طرح جایگزینی در ساختمان های در دست احداث در نظر گرفته شود. در صورت جایگزینی مبدل حرارتی صفحه ای بجای یک منبع کویل دار در سیستم های حرارت مرکزی موجود، قیمت خرید مبدل حرارتی صفحه ای بیانگر میزان سرمایه گذاری مورد نیاز است. در این حالت از مخزن موجود نیز برای ذخیره آب گرم استفاده می شود. در هر بخش از بررسی اقتصادی، جایگزینی مبدل حرارتی صفحه ای از دو دیدگاه مصرف کننده و ملی مورد مطالعه قرار گرفته است. درآمد حاصل از انجام طرح از دیدگاه مصرف کننده برابر کاهش هزینة گاز مصرفی و از دیدگاه ملی برابر درآمد حاصل از فروش میزان گاز صرفه جویی شده به قیمت منطقه ای به کشورهای دیگر است. دوره بازگشت سرمایه از دیدگاه ملی در ساختمان های در دست احداث 9 ماه و در ساختمان های موجود 16 ماه است.