واحد نیمه صنعتی تولید پروپیلن از متانول مرکز ماهشهر افتتاح شد
روز خاطره انگیز صنعت پتروشیمی
مشعل هفته گذشته برای صنعت پتروشیمی یکی دیگر از روزهای پرخبر و درخشان رقم خورد. به طور همزمان واحد نیمه صنعتی تولید پروپیلن از متانول مرکز ماهشهر شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی رونمایی و قرارداد واگذاری لیسانس، اسناد مهندسی فرآیندی و مهندسی پایه طرح تولید پروپیلن از متانول (MTP) با ظرفیت سالانه ۱۲۰ هزار تن نیز امضا شد. واحد نیمه صنعتی تولید پروپیلن از متانول در مرکز پژوهش و فناوری ماهشهر به تازگی عملیاتی شده و آماده بازدید سرمایه گذاران است و هم زمان با توسعه دانش فنی MTP دانش فنی تولید همه کاتالیست های مورد نیاز این واحد نیز کسب شده و واحدهای نیمه صنعتی بعضی از این کاتالیست ها نیز در حال بهره برداری هستند. در برنامه کلان صنعت پتروشیمی، توسعه هوشمند بر اساس طرح های پیشران از مسیر تولید پروپیلن به عنوان یکی از زنجیره های مهم توسعه مورد توجه قرار گرفته است، بنابراین ابتدا نیاز است ظرفیت تولید پروپیلن افزایش یابد و سپس توسعه هوشمند صنعت از این مسیر دنبال شود. بهزاد محمدی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در آیین رونمایی از واحد نیمه صنعتی تولید پروپیلن از متانول مرکز ماهشهر، روز افتتاح را روزی غرورآفرین و خاطره انگیز برای صنعت پتروشیمی ایران برشمرد که ثمره سال ها تلاش مستمر پژوهشگران در شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی است و افزود: رو نمایی از طرح تولید پروپیلن ازمتانول یک دستاورد ارزشمند برای صنعت پتروشیمی ایران است. نقش NPC توسعه زیر ساخت ها است و ضرورت دارد تا افزایش ظرفیت تولید در صنعت با توجه به وجود منابع گسترده خوراک با هدف تولید محصولات مختلف و متنوع سازی سبد تولید تحقق یابد و ارزش افزوده بیشتری به دست آید. محمدی به امضای قرارداد واگذاری دانش فنی MTP شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به پتروشیمی فاتح کیمیا اشاره کرد و گفت: این نخستین گامی است که با ظرفیت 120 هزارتن در این مسیر اجرا می شود. وی بر اهمیت تأمین دانش فنی فرآیند همراه با کاتالیست آن اشاره کرد و گفت: شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی دستاوردهای بسیار موفقی در تولید کاتالیست MTP دارد که در آینده ای نزدیک واحد تولید این کاتالیست ها در مرکز اراک این شرکت به بهره برداری خواهد رسید و امضای این قرارداد نقطه آغازین تنوع بخشی به محصولات پتروشیمی است و نقطه شروعی برای حرکت این صنعت به سمت توسعه از مسیر محصول بسیار با ارزش پروپیلن است.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی افزود: در سال 1400 ظرفیت تولید به 100 میلیون تن و در سال 1404 به 130 میلیون تن خواهد رسید و با وجود 27 طرح جهش دوم و 22 طرح جهش سوم باید سبد تولید محصولات پتروشیمی متنوع شود و واردات برخی محصولات پتروشیمی به تدریج با تولیدی شدن این طرح ها کاهش خواهد یافت.
محمدی با اشاره به اینکه 5 درصد از محصولات پایه تولیدی که از شاخص های اصلی ارزیابی صنعت پتروشیمی در جهان است، در کشور شامل پروپیلن می شود، افزود: این رقم با تکمیل طرح های جهش دوم و سوم نیز تغییر چندانی نمی کند بنابراین به منظور توسعه این صنعت طرح های پیشران تعریف شده اند. معاون وزیر نفت با بیان اینکه ظرفیت صنعت پتروشیمی در ابتدای سال 99، 66 میلیون تن و هم اکنون بیش از 70 میلیون تن است، ادامه داد: محصول قابل فروش این صنعت در سال گذشته، 30 میلیون تن و درآمد این صنعت حدود 15 میلیارد دلار بوده است. از این میزان 22 میلیون تن به ارزش 10 میلیارد دلار صادر و حدود 8 میلیون تن به ارزش 5 میلیارد دلار نیز در داخل عرضه شده است.
سهم تولید پروپیلن تا 1404 به 2 میلیون تن می رسد
محمدی با بیان اینکه در 49 طرح فعال جهش دوم و سوم صنعت پتروشیمی 7 طرح پیشران و راهبردی با مجموع ظرفیت 810 هزار تن در حال اجراست، تصریح کرد: بنابراین 20 طرح پیشران در چهار شاخه پروپیلن، متانول، بنزن و اتیلن تعریف شده اند که مطالعات آن به اتمام رسیده است. با توسعه این طرح ها 50 درصد از واردات محصولات پتروشیمی پوشش داده خواهد شد. از این 20 طرح، 10 طرح در زنجیره پروپیلن، 3 طرح در زنجیره متانول، 4 طرح در زنجیره اتیلن و 3 طرح هم زنجیره بنزن است. برای توسعه طرح های پیشران در شاخه پروپیلن و بنزن باید ابتدا خود این محصولات را تولید و پس از آن زنجیره را توسعه داد.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اینکه در حال حاضر 985 هزار تن پروپیلن در کشور تولید می شود، افزود: این رقم تا سال 1404 با طرح هایی که امروز فعال هستند به حدود 2 میلیون تن افزایش می یابد اما با اجرای طرح های پیشران این رقم سالانه 4 میلیون تن در سال 1405 خواهد شد.
امضای نخستین قرارداد واگذاری لیسانس ایرانی تولید پروپیلن از متانول
همچنین در حاشیه این برنامه ، قرارداد واگذاری لیسانس، اسناد مهندسی فرآیندی و مهندسی پایه طرح تولید پروپیلن از متانول با ظرفیت سالانه ۱۲۰ هزار تن هم با حضور مسئولان شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکتهای مرتبط دیگر امضا شد. علی پژوهان، مدیرعامل شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی از امضای قرارداد واگذاری لیسانس، اسناد مهندسی فرآیندی و مهندسی پایه طرح تولید پروپیلن از متانول (MTP) با ظرفیت سالانه ۱۲۰ هزار تن خبر داد و گفت: این دمو پلنت تمام المان های یک واحد صنعتی را به طور کامل دارد و نشان دهنده توانمندی و آمادگی فنی و مهندسی شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی در ارائه لیسانس و اسناد مهندسی واحدهای MTP است.وی با بیان اینکه همزمان با توسعه دانش فنی MTP، دانش فنی تولید همه کاتالیست های مورد نیاز این واحد نیز کسب و داخلی سازی شده است، ادامه داد: در توسعه طرح های تولید پلی پروپیلن از گاز طبیعی و پروپیلن از متانول هم در بخش دانش فنی فرآیند و هم در بخش کاتالیست های مورد نیاز، هیچ محدودیتی برای توسعه وجود ندارد.پژوهان یادآور شد: پژوهش و تحقیقات برای رسیدن به توانمندی های کنونی از ۱۵ سال پیش آغاز شده است و ما امروز توان آن را داریم که بسته به ظرفیت طرح ۶ تا ۱۰ ماه اسناد مهندسی طرح تولید پروپیلن از متانول را به سرمایه گذاران تحویل دهیم. مدیرعامل شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به پشتوانه حقوقی فناوری ایرانی MTP اشاره کرد و گفت: گواهینامه ثبت اختراع فناوری تولید پروپیلن از متانول شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی در ایران و اتحادیه اروپا دریافت شده است.
گواهینامه ثبت اختراع فناوری MTP پشتوانه حقوقی و بین المللی دارد
علی پژوهان با اشاره به اینکه ساخت یک واحد دموی MTP از جمله وظایف شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به منظور اثبات این فناوری برمبنای این قرارداد بود، افزود: براساس این قرارداد، کارهای مشترکی با لورگی انجام شد؛ واحد دمو طراحی و تجهیزات ساخته شد و در حال نصب بود، اما پیش از راه اندازی واحد، تحریم های دور نخست علیه کشور اعمال شد و شرکت لورگی از همکاری در توسعه فناوری مورد نظر امتناع کرد و سرانجام پروژه از سوی شرکت پژوهش و فناوری دنبال شد.او در ادامه گفت: با پشت سرگذاشتن سختی های بسیار، سرانجام با اعمال تغییرات و بهینه سازی های گسترده در دموپلنت، دانش فنی MTP به طور کامل از سوی این شرکت کسب و واحد عملیاتی شد و به تولید رسید و هم اکنون امکان ارائه اسناد مهندسی به طور کامل وجود دارد.وی با بیان اینکه شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی با توان داخلی خود همه مشکلات دمو را برطرف کرد، اظهار کرد: نکته حائز اهمیت این است که نخستین واحد MTP که ایرلیکوئید در چین ساخت، مشابه دمو ساخته شده ایرانی بود و در نشست هایی که با این شرکت برگزار شد به این جمع بندی دست یافتیم که آنچه ما می دانیم با آنچه آنها می دانند تفاوتی ندارد و هم اکنون به فناوری بسیار کاملی از MTP دست یافته ایم و این ادعا را داریم که این فناوری را به طور کامل می توانیم ارائه کنیم.
مدیرعامل شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی به طی مسیر پرپیچ و خم و سختگیرانه ثبت بین المللی فناوری MTP در اروپا اشاره کرد و افزود: حدود پنج ماه پیش، گواهینامه ثبت اختراع فناوری MTP شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی در اتحادیه اروپا دریافت شد و این فناوری اکنون پشتوانه حقوقی و بین المللی نیز دارد، شایان ذکر است که کار ثبت اختراع پتنت های این فناوری در کشور پیش از این انجام شده است.پژوهان به حجم بالای سرمایه گذاری در تولید متانول در دنیا از جمله ایران، آمریکا و چین اشاره کرد و گفت: تأثیر بالای بهره برداری از واحدهای متانولی جدید بر بازار و قیمت این محصول و همچنین پیگیری شرکت ملی صنایع پتروشیمی سبب تشویق تولیدکنندگان متانول برای تبدیل متانول به محصولات باارزش تر شده است و MTP جایگاه ویژه ای در این میان دارد.
کاتالیست مورد نیاز MTP را خودمان تولید می کنیم
وی با اشاره به اینکه کاتالیست MTP به طور انحصاری از سوی شرکت کلارینت تأمین می شود، گفت: شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی در چند سال گذشته کار قابل توجهی در زمینه کاتالیست MTP انجام داده و خوشبختانه کاتالیست تولید و ثبت اختراع آن هم در کشور انجام شده است و واحد تولید کاتالیست MTP که بتواند نیازمندی های کامل یک پلنت صنعتی را رفع کند به زودی در مرکز اراک راه اندازی می شود. در فرآیند MTP دو کاتالیست DME و MTP مصرف می شود که واحد هر دو کاتالیست تا پایان امسال یا سرانجام سه ماه نخست سال آینده راه اندازی خواهد شد.پژوهان اظهار امیدواری کرد که با اجرای طرح های GTPP ،MTP و طرح های پیشران و به دنبال آن تولید پروپیلن در جنوب و شمال کشور و انتقال به مرکز کشور با دانش فنی شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی شاهد تحرک شگرفی در پایین دست زنجیره پروپیلن خواهیم بود.وی با اشاره به اینکه فناوری MTP شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی قابل رقابت با فناوری لورگی آلمان است، گفت: شرکت های خارجی کاتالیست مورد نیاز این فناوری را از شرکت های دیگر تأمین می کنند در صورتی که ما کاتالیست مورد نیاز را در مجموعه تولید می کنیم.