در دو نشست فوق العاده اوپک چه گذشت؟
تـوافـق مجـازی اوپـک پـلاس
مشعل- ويروس کرونا که از مدت ها قبل بازار نفت را متاثر و بحراني کرده است، نشست اوپک پلاسي ها را هم تحت شعاع قرار داد و براي نخستين بار از زمان تاسيس اوپک، وزراي 23 کشور عضو و غيرعضو سازمان کشورهاي صادرکننده نفت (اوپک) را طي دو نشست به صورت مجازي گردهم آورد تا از طريق ويدئوکنفرانس(وبينار) به بحث و بررسي و تصميم گيري در اين زمينه بپردازند که البته خروجي آن هم تصميم هايي مهم بود. در اين ميان مکزيک تنها مخالف به نحوه تخصيص سهميه کاهش توليد در نهمين نشست فوق العاده اوپک در روز پنجشنبه (21 فروردين ماه) بود که بابرگزاري نشستي ديگر در روز يکشنبه (24 فروردين) اين کشور هم در اين توافق روزانه 100 هزار بشکه (آمريکا به جاي مکزيک روزانه 300 هزار بشکه از توليد خود مي کاهد.) توليد خود را کاهش مي دهد. به اين ترتيب براساس نتايج اين دو نشست، توافق شد عرضه نفت کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک در ماه هاي مه و ژوئن، روزانه 10 ميليون بشکه کاهش يابد. تا پيش از برگزاري اين نشست، رايزني ها درباره کاهش توليد از سوي اوپک و متحدانش در حال انجام بود که کاهش روزانه 4 تا 15 ميليون بشکه اي را مطرح کرده بودند تا ساماني به بازار نفت بدهند که پس از شيوع ويروس کرونا و شکست مذاکرات اوپک پلاس در اوايل ماه مارس، دوره بحراني را پشت سر مي گذارد، به گونه اي که قيمت هاي اين کالاي راهبردي در برهه اي وارد کانال 20 دلار براي هر بشکه نيز شد.
آنچه در اولين نشست مجازي گذشت
بيژن زنگنه، وزير نفت کشورمان هم از طبقه پانزدهم ساختمان وزارت نفت در اين دو نشست حاضر شد.
در نشست اول (21 فروردين) پس از 10 ساعت بحث و بررسي بر سر کاهش توليد روزانه 10 ميليون بشکه اي نفت توافق و قرار شد ديگر توليدکنندگان نفت جهان نيز به اين توافق بپيوندند. مخالفت مکزيک با نحوه تخصيص سهميه براي کاهش توليد نفت اين کشور سبب طولاني شدن نشست شد تا جايي که اعضا در بيانيه پاياني، اجرايي شدن توافق نهايي براي کاهش توليد را منوط به امضاي مکزيک و ملحق شدن اين کشور دانستند. بيژن زنگنه، وزير نفت با اعلام اينکه اين تصميم دو ساله خواهد بود و براي نخستين بار در تاريخ اوپک، زنگنه درباره اين نشست گفت: 22 کشور بر سر کاهش توليد روزانه 10 ميليون بشکه اي توافق کردند و قرار شد مذاکرات با مکزيک براي نهايي کردن اين تصميم ادامه داشته باشد.
زنگنه گفت: قرار شد بحث ها و گفت وگوها ادامه يابد. 22 کشور توافق داشتند، اما مکزيک نکات و نگراني هايي داشت که بررسي آنها نيازمند زمان بود، قرار شد دوباره با اين کشور مذاکره شود تا قضيه به سرانجام برسد.
وزير نفت کشورمان هم پيش از برگزاري نشست اوپک پلاس عنوان کرد: پيشنهاد کاهش حداقل 10 ميليون بشکه اي عرضه روزانه نفت اوپک و متحدانش مطرح است و ايران، ونزوئلا و ليبي به طور طبيعي مستثنا هستند. او گفت که اين رقم، غير از ميزان عرضه اي است که قرار است از سوي کشورهايي مثل کانادا، نروژ، برزيل و حتي ايالات متحده کاهش يابد، چون آنها نيز براي کاهش عرضه اعلام آمادگي کرده اند.
بر مبناي پيشنهادهاي در حال بررسي، اين ميزان کاهش را قرار است در ماه هاي مه و ژوئن داشته باشيم؛ سپس از جولاي تا پايان سال جاري ميلادي (2020) عرضه روزانه به ميزان 8 ميليون بشکه کاهش خواهد يافت که بر سر اين رقم، اختلاف نظري وجود ندارد و از ژانويه 2021 تا آوريل 2021 نيز، عرضه روزانه به ميزان 6 ميليون بشکه کاهش خواهد يافت. آنچه مهم است اينکه بر اساس برآوردهايي که دبيرخانه اوپک ارائه داده، اگر در ماه مه 15 ميليون بشکه کاهش عرضه نداشته باشيم، شاهد اضافه عرضه نسبت به تقاضا خواهيم بود و بازار دچار شوک جدي از نظر قيمتي خواهد شد.
دهمين نشست فوق العاده اوپک پلاس
مخالفت مکزيک باعث شد دهمين نشست وزراي نفت و انرژي اوپک پلاس هم (24 فروردين) براي نهايي و اجرايي کردن توافق کاهش توليد سه مرحله اي توليدکنندگان عضو و غيرعضو اوپک با هدف بررسي نحوه مشارکت مکزيک در توافق کاهش توليد و آغاز مرحله اجرايي آن در قالب توافقنامه همکاري، از طريق وبينار برگزار شود. در نهايت 23 توليدکننده عضو و غيرعضو سازمان کشورهاي صادرکننده نفت ( اوپک) پس از ساعت ها مذاکرات فشرده درباره توافق کاهش روزانه 9.7 ميليون بشکه اي براي ماه هاي مه و ژوئن به اجماع رسيدند. خط پايه و مبناي محاسبه توليد براي همه کشورهاي حاضر در اين توافق به جز عربستان و روسيه، اکتبر 2018 ميلادي تعيين شد، در حالي که مبناي محاسبه توليد براي روسيه و عربستان روزانه 11 ميليون بشکه درنظر گرفته شد. کشورهاي ايران، ليبي و ونزوئلا همچنان از اين توافق کاهش توليد که قرار است از يکم ماه مه سال 2020 ميلادي ( 12 ارديبهشت 99) اجرايي شود، مستثنا هستند.
بر اين اساس توافق کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک براي مجموع کاهش روزانه 9 ميليون و 700 هزار بشکه اي از يکم ماه مه سال 2020 ميلادي براي يک بازه زماني اوليه به مدت دو ماه آغاز مي شود و پايان اين بازه 30 ژوئن خواهد بود. کشورهاي توليدکننده نفت اوپک و غيراوپک حاضر در توافقنامه همکاري سپس براي يک بازه زماني 6 ماه ديگر از يکم ژوئيه تا 31 دسامبر سال 2020 روزانه 7 ميليون و 700 هزار بشکه کاهش خواهند داشت، همچنين در بازه زماني سوم از يکم ژانويه 2021 تا 30 آوريل 2022 به مدت 16 ماه نيز کاهش عرضه روزانه 5 ميليون و 800 هزار بشکه مي شود. وزير نفت کشورمان پس از برگزاري دهمين نشست فوق العاده وزيران نفت و انرژي کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک موسوم به اوپک پلاس در جمع خبرنگاران گفت: اين نشست در ادامه نشست روزهاي پنجشنبه و جمعه تشکيل شد. در آن نشست براي کاهش 10 ميليون بشکه اي عرضه روزانه نفت توافق شده بود. تنها مشکل اندکي با مکزيک وجود داشت که براساس تقسيم هاي توافق اوليه قرار بود مکزيک روزانه 400 هزار بشکه از عرضه نفت خود بکاهد که وزير انرژي اين کشور قبول نداشت. در اين مدت صحبت هايي انجام و قرار شد مکزيک در ماه هاي مه و ژوئن روزانه 100 هزار بشکه از عرضه نفت خود کم کند و گفتند بقيه آن را آمريکا قول داده است. وي بااشاره به جزييات توافق نهايي اوپک پلاس گفت: بر مبناي اين توافق، عرضه نفت کشورهاي عضو و غير عضو اوپک در ماه هاي بشکه از عرضه نفت خود را کم کند و بقيه آن را آمريکا قول داده است از جانب مکزيک کم کند. وزير نفت با بيان اينکه به اين ترتيب توافق نهايي شد و اين توافق از يکم مه اجرايي مي شود، افزود: براي دو ماه مه و ژوئن 10 ميليون بشکه از عرضه کم مي شود، در 6 ماه بعد از آن، عرضه روزانه 8 ميليون بشکه کاهش مي يابد و طي 16 ماه پس از آن، يعني از ابتداي سال 2021 تا آوريل 2022 نيز روزانه 6 ميليون بشکه از عرضه نفت کاسته مي شود. بقيه تصميم ها مربوط به کشورهاي توليدکننده نفت خارج از اوپک پلاس مي شود. زنگنه با بيان اينکه گفته شده است وزيران نفت و انرژي گروه «جي 20» نيز قبول کرده اند روزانه 3 ميليون و 700 هزار بشکه از عرضه نفت خود را به مدت يک سال کاهش دهند، ادامه داد: ترتيبات اين توافق نيز با هماهنگي آژانس بين المللي انرژي مشخص مي شود، ضمن اينکه عربستان، کويت و امارات نيز به صورت داوطلبانه افزون بر کاهش هاي اتخاذ شده، روزانه 2 ميليون بشکه ديگر نيز از عرضه خود کم خواهند کرد. در اين ميان ايران به دليل تحريم به همراه ليبي و ونزوئلا از کاهش عرضه معاف است.
بيانيه پاياني دهمين نشست فوق العاده اوپک پلاس
دهمين نشست وزيران نفت و انرژي 23 کشور عضو و غيرعضو سازمان کشورهاي صادرکننده نفت (اوپک) شامگاه يکشنبه (24 فروردين ماه) از طريق وبينار به رياست عبدالعزيز بن سلمان، وزير انرژي عربستان به همراه الکساندر نواک، وزير انرژي روسيه برگزار شد.
به گزارش شانا به نقل از پايگاه اطلاع رساني دبيرخانه سازمان کشورهاي صادرکننده نفت (اوپک)، متن بيانيه دهمين نشست فوق العاده وزارتي کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک به شرح زير است:
در اين نشست کشورهاي توليدکننده عضو و غيرعضو اوپک حاضر در توافقنامه همکاري (Declaration of Cooperation)، تداوم تعهد خود به اين توافقنامه را با هدف دستيابي و پايدار نگهداشتن بازار با ثبات نفت، بهمنظور تامين منافع متقابل کشورهاي توليدکننده، اقتصاد کارآمد، تضمين عرضه منظم براي مصرف کنندگان و بازگشت سرمايه مطمئن براي سرمايه گذاران تأييد کردند. اعضا در اين نشست بر اهميت و تصميم منطقي نهمين نشست فوق العاده وزيران نفت و انرژي کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک در روزهاي پنجشنبه و جمعه (21 و 22 فروردين ماه) تأکيد کردند. افزون بر اين، دهمين نشست فوق العاده وزارتي کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک به نشست اضطراري وزيران نفت و انرژي گروه 20 (G20) که در آن تعهد توليدکنندگان عضو ائتلاف اوپک پلاس به برقراري ثبات در بازارهاي انرژي به رسميت شناخته شد، اشاره و به اهميت همکاري هاي بين المللي براي اطمينان از مقاومت در برابر سيستم هاي انرژي اذعان کرد. با توجه به بنيان هاي کنوني و اجماع درباره چشم انداز بازارهاي جهاني نفت خام و مطابق با تصميم گرفته شده در نهمين نشست فوق العاده وزيران نفت و انرژي کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک، کشورهاي شرکت کننده در اين نشست موافقت کردند:
1. چارچوب توافقنامه همکاري (Declaration of cooperation) که در تاريخ دهم دسامبر سال 2016 ميلادي امضا و در نشست هاي بعدي بر آن صحه گذاشته شد، در کنار منشور همکاري که دوم ژوئيه 2019 امضا شده بود، در اين نشست تأييد شد.
2. توافق براي مجموع کاهش توليد روزانه 9 ميليون و 700 هزار بشکه اي کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک از يکم ماه مه سال 2020 ميلادي (12 ارديبهشت ماه 99) براي يک بازه زماني اوليه به مدت دو ماه آغاز مي شود که پايان اين بازه 30 ژوئن امسال (10 تيرماه 99) خواهد بود، سپس براي يک بازه زماني 6 ماهه ديگر از يکم ژوئيه (11 تيرماه 99) تا 31 دسامبر سال 2020 (11 ديماه 99) کاهش عرضه روزانه 7 ميليون و 700 هزار بشکه خواهد بود، سپس در بازه زماني سوم از يکم ژانويه 2021 (12 ديماه 99) تا 30 آوريل 2022 (10 ارديبهشت ماه 1401) کاهش عرضه روزانه 5 ميليون و 800 هزار بشکه مي شود. خط پايه و مبناي محاسبه توليد براي توليد همه کشورهاي حاضر در اين توافق به جز عربستان و روسيه ماه اکتبر سال 2018 ميلادي خواهد بود، در حالي که مبناي محاسبه توليد براي روسيه و عربستان روزانه 11 ميليون بشکه در نظر گرفته شد. مهلت اين توافق امضا شده تا 30 آوريل 2022 ميلادي خواهد بود، با اين حال تمديد اين توافق در دسامبر 2021 ميلادي بررسي خواهد شد.
3. از همه توليدکنندگان نفت جهان براي مشارکت متناسب و به موقع در تلاش ها به منظور ثبات بخشي به بازارهاي جهاني نفت خام درخواست شده است.
4. مأموريت کميته مشترک وزارتي نظارت بر توافق کاهش توليد کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک (JMMC) در قالب توافقنامه همکاري براي نظارت بر شرايط عمومي بازارهاي جهاني نفت خام و سطح توليد کشورهاي حاضر در توافق و ميزان پايبندي آنها به سهميه هاي توليد تعيين شده با همکاري فعاليت کميته مشترک فني (JTC) تمديد و تأييد شد.
5. بررسي پايبندي کشورهاي توليدکننده حاضر در توافقنامه همکاري به سهميه هاي توليد تعيين شده، براساس داده هاي منابع ثانويه مطابق با روش تأييدشده از سوي کشورهاي عضو اوپک رصد مي شود.
6. کشورهاي حاضر در اين توافق دهم ژوئن سال 2020 ميلادي (21 خردادماه 99) براي تعيين و بررسي اقدام هاي بيشتر با هدف برقراري توازن در بازار نفت، از طريق وبينار نشست برگزار مي کنند.