اما گاهي اين اضطراب ها شديد و طولاني شده و مانع عملکرد صحيح ما مي شود. يکي از اين اضطراب ها نگراني در مورد سلامت و بيماري است. اگر به طور مداوم علامت هاي بيماري را در خود چک مي کنيد، يا دائما در فضاي مجازي دنبال نشانه بيماري و اطلاعات آن مي چرخيد و هر علامتي را احتمالا مربوط به کرونا مي دانيد يا اينکه مدام به مراکز درماني مراجعه مي کنيد، ممکن است شما به اضطراب سلامت و بيماري دچار شده باشيد. براي رفع اين حالت بايد يادمان باشد. اکثر موارد بيماري کرونا خفيف و بدون عارضه خواهد بود و لازم نيست، ما بدترين پيش بيني ممکن را براي خود و اطرافيانمان داشته باشيم، صرفا استفاده از قوانين پيشگيري و تمرکز بر اطلاعات صحيح کافي است.

به جاي تمرکز بر احساسات بدني و توجه به بدن خود بهتر است به يک فعاليت جديد توجه کنيد و حواس خود را پرت کنيد. مثلا يک مهارت جديد ياد بگيريد. اين مهارت مي تواند کاري دستي يا آموختن يک زبان خارجي جديد يا حفظ کردن يک ديوان شعر باشد. به جاي تمرکز بر آينده و تصور صحنه هاي ترسناک و افکار تکراري در مورد بيمار شدن خود و عزيزانتان بر حال و اکنون متمرکز شويد و در حال زندگي کنيد. به خودتان بگوييد الان و در اين لحظه هستم و بايد اين لحظه را به تمامي درک کنم. آينده نيامده را فقط در حد برنامه ريزي براي امور لازم ياد کنيد و بعد دفترش را ببنديد.

تا حد ممکن مثل گذشته فعاليت هاي روزمره را ادامه دهيد. به جاي پريشاني و گوشه اي نشستن و فکر کردن، اين کارها را امتحان کنيد: مطالعه، نيايش، ياد گرفتن روش هاي آرام سازي مثل تن آرامي يا يوگا، غذا پختن، احوالپرس ديگران بودن و رسيدگي به امور خانه. مهم اين است که ترس شما را بي فعاليت نکند. به نحوي که امور روزمره را کنار گذاشته و فقط فکر کنيد يا به شکلي افراطي در فضاي مجازي بچرخيد. يادمان باشد نگراني، مشکلي را حل نمي کند. شرايط اپيدمي ويروس کرونا شرايط مشخص و مطلقي نيست. پس به دنبال قطعيت نباشيد. اگر با انجام اين توصيه ها نتوانستيد مشکل اضطراب بيش از حد را حل کنيد، به فکر مشورت با روان شناس و روان پزشک باشيد.

  به دليل شرايط موجود و کاهش ساعات کاري و توصيه در خانه بمانيم، بيشتر خانواده ها دچار اختلاف شده اند وآمار طلاق بعد از پشت سر گذاشتن کرونا افزايش پيدا مي کند، چه توصيه اي به زوجين داريد؟

اين روزها زوج ها زمان بيشتري براي کنار هم بودن دارند و اين موضوع ممکن است سطح تنش را در خانه بالا ببرد، بخصوص اگر قبلا اختلافاتي بينشان بوده، مثلا تفاوت سبک هاي تربيتي والدين در اين روزها که همه کنار هم هستند، بيشتر باعث بحث و جدل مي شود. نگراني و اضطراب ناشي از دچار شدن به بيماري و بيمار شدن هم که وجود دارد. برنامه معمول زندگي عوض شده و رفتارهايي که هر روز بايد انجام مي دادند، نبايد انجام بدهند، مثل تفريح يا مهماني رفتن. اين باعث مي شود زوجين دچار بي حوصلگي شوند و تنش ها افزايش پيدا کند. از طرفي وقتي مدت طولاني در کنار هم قرار مي گيرند، مسائلي که قبلا به راحتي مي توانستند از آن بگذرند برايشان پررنگ مي شود. در وضع عادي با بيرون رفتن صبح ها و دور شدن از هم هر دو مجالي براي اصلاح فکر ناخوشايندشان پيدا مي کردند که با بودن با هم در تمام ساعات ميسر نمي شود.

پيشنهادي که زوج درمان ها در اين  مواقع دارند، اين است که هر دو بايد يادشان بيايد يکي از شرايط و تعهدات ازدواج مراقبت از يکديگر در سلامت و بيماري است. پس بايد بتوانند از خودشان و همسرشان مراقبت کنند و از آنچه با هم در طي سال ها ساخته اند، محافظت کنند. اين حس مراقبت از ديگري به نحوي التيام بخش است. کارهاي ديگري هم مي توان انجام داد، مثلا رعايت اين توصيه ها که زوج درمانگرها در جلسات درماني به مراجعين خود دارند: به طور مثال سفارش مي کنند، سعي کنيد با همسرتان خاطرات قديمي خوب را مجددا مرور کنيد. اين مرور، احساس خوبي به شما مي دهد.

 مرور بايد با جزييات باشد مثلا رنگ ها، لباس ها، کوچه ها و اسامي مهم، حتي مي شود اين خاطرات را براي بچه ها بازگو کرد. ديدن فيلم هاي قديمي مثل فيلم هايي که از خودتان در سفرها گرفته ايد، ديدن آلبوم هاي خانوادگي و به يادآوري مهماني ها و زمانهاي خوش با جزييات تاثير خوبي دارد.

شروع فعاليت هاي مشترک جديد هم مي تواند احساس خوبي به زوجين بدهد. براي اين کار زماني با برنامه اختصاص دهيد، مثلا با هم توافق کنيد عصرها يک فيلم ببينيد يا با هم چيدمان وسايل خانه را تغيير دهيد. با هم مطالعه يک کتاب را شروع کنيد، البته سبکي را که براي هر دو جالب باشد، انتخاب کنيد و هر روز سطوري را شما و سطوري را همسرتان با صداي بلند بخوانيد و درباره اش صحبت کنيد. بازي فعاليت شاداب کننده اي است. همزمان بچه ها را هم شرکت دهيد.

البته اميدوارم برعکس عمل نکنيد، مثلا ديدن فيلم عروسي باعث نشود کينه هاي قديمي به يادتان بيايد و گفت وگوي گله مندانه معمول زوجين سر بگيرد که يادت هست اين را برايم نخريدي يا پدرت به  من اين را گفت و... !!!

به هر حال کليد حل مشکل در مهارتي به نام مداراست، مدارا در واقع توافق بر سر تفاوت هاي فردي آدم هاست، درک کردن و احترام گذاشتن به عقايد طرف مقابل بخش ديگري از مداراست. به ياد آوردن اين مطلب که من و همسرم از دو خانواده متفاوت هستيم و طبيعي است که اختلاف سليقه و نظر داشته باشيم، کمک کننده است.

گاهي در دوران قرنطينه به رفتارها بيشتر توجه مي کنيم. طرف مقابل را زير ذره بين انتقاد مي بريم و سعي مي کنيم او را تغيير دهيم. اينگونه انديشيدين و رفتار کردن قاعدتا نتيجه اي جز اختلاف و ايجاد تنش نخواهد داشت. مسلما مدارا بايد دوطرفه باشد و اگر اين اتفاق، مورد نظر هر دو طرف نباشد، نتيجه اي حاصل نمي شود.

ظرفيت ها و توانايي هاي زوج خود را بايد بشناسيم و بيش از آن از او متوقع نشويم. در مهارت مدارا، بخشش اشتباهات يکديگر حتمي است. يادمان باشد که در مواقعي که خشمگين هستيم، بحث و گفت وگو را ادامه ندهيم و به زمان آرامش موکول کنيم.

  چه کار کنيم تا سلامت روانمان در دوران قرنطينه به خطر نيفتد؟

واکنش ما آدم ها به دوران قرنطينه و جدايي از سايرين متفاوت و بسته به نوع شخصيت ما، ويژه است. در طول اين دوره ممکن است احساسات مختلفي داشته باشيم . يکي از احساساتي که در اين دوره بيشتر پيش مي آيد، نگراني و اضطراب است.

اين اضطراب مي تواند درباره احتمال ابتلاي اطرافيان به بيماري کرونا باشد و اينکه مبادا آنها در تماس با ما بيماري را گرفته باشند يا نگراني از آينده وضعيت سلامتي خود و ترس از دست دادن موقعيت هاي مختلف زندگي مثل شغل و درآمد که تا حدي طبيعي است.

همين طور ممکن است احساس تنهايي و جدايي از سايرين و احساس خشم از مبتلا شدن به بيماري کرونا پيش بيايد و اينکه نمي توانيد در اين مورد چيزي را تغيير بدهيد و بايد در قرنطينه بمانيد، سرخوردگي ايجاد کند و بي حوصله شويد

   و اما چه بايد کرد؟

اول بايد يادمان باشد خطر سرايت بيماري به سايرين جدي است. عدم درک خطر و عدم رعايت نکات بهداشتي قرنطينه مي تواند به سايرين آسيب برساند، پس قرنطينه بايد جدي گرفته شود.

 دوم؛ سعي کنيد اطلاعات خود را از منابع معتبر و دقيق تهيه کنيد، منابعي مثل سايت هاي علمي دانشگاه هاي علوم پزشکي کشور يا سايت سازمان بهداشت جهاني. اخذ اطلاعات از منابع نامعتبر فقط به ضرر شما تمام خواهد شد.

از کنکاش بيهوده در مورد بيماري خودداري کنيد، چراکه مشغول شدن با اطلاعات مختلف و نگران کننده و خبرهاي بد در مورد کرونا باعث افزايش اضطراب شما مي شود.

ساعت و مدت زمان مشغول شدن در فضاي مجازي را کاهش دهيد. به جاي آن سعي کنيد کارهايي را که سرگرمتان مي کند يا قبلا برايتان آرام بخش بوده، انجام دهيد، مثل مطالعه يا تغيير دکوراسيون خانه و انجام کارهاي عقب مانده يا يادگيري يک مهارت جديد.

يادمان باشد در صورتي که با ساير اعضاي خانواده زندگي مي کنيم و در مدت قرنطينه کرونا همه با هم هستيم، ممکن است در خانه تنش و اختلاف پيش بيايد. اوقات قرنطينه زمان مناسبي براي مطرح کردن اختلافات عميق و قديمي نيست. بحث و گفت وگو در اين موارد نتيجه خوبي ندارد.

برنامه ريزي کنيد که هر روز يک وعده کار و فعاليتي لذت بخش را در خانه همراه سايرين انجام دهيد، خصوصا کودکان بايد در اين فعاليت ها شرکت کنند.

 زماني در طول روز براي ارتباط با پزشک يا مرکز درماني خود که به شما دستور قرنطينه داده اند، بگذاريد.

همين طور زماني براي ارتباط با سايرين، دوستان و خانواده داشته باشيد. از طريق فضاي مجازي يا تلفن با آنها صحبت کنيد، مثلا در مورد احساساتتان در زمان بيماري بگوييد، از امکاناتي مثل تماس تصويري يا گفت وگوي چند نفره هم مي توانيد استفاده کنيد. کودکان را هم در اين فعاليت شريک کنيد.

اگر نتوانستيد احساسات غم شديد و خشم خود را کنترل کنيد و متوجه شديد به طور دائمي دچار افکار نااميدي، بي حوصلگي شديد و اختلال در خواب و اشتها شده ايد، در تماس با پزشک يا مرکز درماني خود درخواست کنيد مراکز مشاوره روان پزشکي يا روان شناسي معتبر را به شما معرفي کند و در اولين فرصت با اين سرويس ها تماس بگيريد.

بعد از تمام شدن دوران قرنطينه شما ممکن است با مشکل ديگري روبه رو شويد و آن احساسات اطرافيان و طرز برخورد آنها با شماست. احتمال دارد اطرافيان به دليل ترس هاي بيهوده از شما دوري کنند و اين مساله باعث بروز خشم و احساسات منفي شما مي شود. براي رفع اين مشکل سعي کنيد اطلاعات از منابع درست و دقيق را به اطرافيانتان معرفي کنيد تا در مورد زمان سرايت و انتقال پذيري ويروس آگاهي داشته باشند.

بيشتر افراد بعد از تمام شدن دوران قرنطينه کرونا بدون مشکل به زندگي عادي بر مي گردند، اما بعضي ها افسرده مي شوند. اگر دچار ادامه افکار منفي، خشم و غمگيني شديد هستيد بايد با روان شناس يا روان پزشک مشورت کنيد. پس از اين دوران تجربه هاي شما در دوران قرنطينه مي تواند براي سايرين مفيد و آموزنده باشد.

  کودکان يکي از قشرهاي آسيب پذير در شرايط کنوني (شيوع کرونا) هستند، به نظر شما خانواده ها چگونه مي توانند هيجانات کودکان خود را در اين ايام کنترل کنند.

کودکان به استرس و هيجانات مانند همه گيري بيماري کرونا واکنش هاي متفاوت نشان مي دهند. واکنش ها مي تواند شامل اضطراب با علامت چسبيدن بيش از حد به والدين يا کابوس هاي شبانه، برگشت به رفتارهاي قبلي در سنين کمتر، مانند شروع شب ادراري يا مکيدن انگشت يا آشفتگي و لجبازي باشد.

البته کودکان در زمان بحران نياز به محبت و همدلي بيشتري دارند و حتما بايد وقت بيشتري براي آنان اختصاص داد. در واقع کودکان بيشتر به رفتارها و کردارهاي والدينشان توجه مي کنند و ميزان امنيت خود را با هيجانات والدين متوجه مي شوند. پس ابتدا براي کنترل هيجان کودک بايد استرس هاي خودتان را مديريت کنيد. بايد سعي کنيد بر ترس هاي خودتان مسلط شويد. حتما در مورد اين بحران بايد به زبان ساده و قابل فهم براي سن مخصوص کودک صحبت کنيد.

از کودک بپرسيد که در مورد کرونا چه مي داند و چه فکر مي کند. بايد او را به صحبت تشويق کنيد، ولي به هيچ عنوان کودک را براي حرف زدن تحت فشار نگذاريد.

البته لازم است کودکان در مورد بيماري هشدارهاي لازم را دريافت کنند، اما اين هشدارها نبايد با ترساندن آنها انجام شود، مثلا از کلماتي مانند مرگ نزد کودکان استفاده نکنيد. مي توانيد بگوييد اين بيماري شبيه سرماخوردگي است و ممکن است مبتلا شويم پس براي اينکه نگيريم، بايد از خودمان مراقبت کنيم. امکانات مراقبت و حمايتي را براي کودک معرفي کنيد. لازم است اميد را در او زنده کنيد. کودک به لبخند و اميدواري شما در اين شرايط دلگرم مي شود.

هرچه سن کودک کمتر باشد به اطمينان و آرام بخشي بيشتري نياز دارد. به يادش بياوريد که کنارش هستيد و از او حمايت مي کنيد.

تا حد امکان اخبار را در جلوي کودکان دنبال و عنوان نکنيد. لازم نيست جزييات، مثلا تعداد مرگ و مير براي کودکان بيان شود.

تا حد امکان نظم لازم براي زندگي کودکان بايد حفظ شود، مانند ساعت خواب، غذا و بازي. همچنين راه هاي پيشگيري از کرونا را متناسب با سن کودک به او ياد بدهيد، مانند شستن دست با آب و صابون.

  در پايان اگر صحبتي داريد، بيان بفرماييد.

از همه شما مي خواهم با حفظ روحيه و اميد با اين موقعيت روبه رو شويد. بحران کرونا به همه ثابت کرد تا چه حد همه ما انسان ها، در تمامي جهان به هم مربوط هستيم . تا چه حد سلامتي و بيماري ديگر افراد جامعه و حتي جهان مي تواند بر زندگي ما تاثير بگذارد . اينجاست که معناي کلام سعدي را به خوبي در مي يابيم :

بني آدم اعضاي يک ديگرند 

که در آفرينش ز يک گوهرند

چو عضوي به درد آورد روزگار

دگر عضوها را نماند قرار

يادمان باشد کادر درماني با نهايت فداکاري و تلاش براي شما مشغول است، پس کمترين کار شما در مقابل اين همه زحمات ، اين است که توصيه هاي پيشگيرانه را درست رعايت کنيد . بيرون نيامدن از خانه براي شکستن زنجيره انتقال ويروس کرونا را جدي بگيريد. اگر توصيه به قرنطينه شديد ، بمانيد و رعايت کنيد. بي حوصله نشويد  و شجاع باشيد . نوع دوستي شفابخش است . اگر قادر به کمک کردن هستيد، دريغ نکنيد . کودکان و افراد کم توان و سالخورده را دريابيد . آنها بيشتر به مراقبت نياز دارند . سرانجام اين بحران هم روزي، مثل همه بحران ها فروکش خواهد کرد و آنچه باقي خواهد ماند؛ توانايي ها ، دانش و تجربه اي است که از ما انسان هاي بهتري خواهد ساخت.