گفت و گوي اختصاصي «مشعل» با مدير عامل پالايشگاه ستاره خليج فارس
روند تکامل ستاره
سميه راهپيما شرکت نفت ستاره خليج فارس در سال 85 با هدف طراحي، مديريت، تامين منابع مالي، احداث، بهره برداري، تعمير و نگه داري از پالايشگاه ميعانات گازي به ثبت رسيد و مدرن ترين پالايشگاه خاورميانه به شمار مي رود. تامين خوراک ستاره خليج فارس به وسيله خط لوله اي با پيمايش استان هاي بوشهر، فارس و هرمزگان از مسيري سخت گذر مي گذرد. اين پالايشگاه به منظور حفظ و پايداري عمليات برداشت گاز از ميدان مشترک پارس جنوبي و کاهش آلاينده هاي زيست محيطي و تضمين خودکفايي کشور در تامين فراورده هاي راهبردي انرژي مانند بنزين و نفت گاز ايجاد شده و فراورده هايي همانند گاز مايع، هيدروژن، گوگرد، سوخت جت و انواع حلال ها توليد مي کند. در سال رونق توليد و پس از افتتاح فاز سوم پالايشگاه ستاره خليج فارس و تثبيت توليد 41 ميليون ليتر بنزين در روز، فرايند افزايش ظرفيت آغاز شد و توان توليد بنزين اين پالايشگاه به 47 ميليون ليتر در روز با استاندارد يورو 5 افزايش يافت که سهم اين پالايشگاه در تامين بنزين کشور را به حدود 50 درصد مي رساند. تلاش در جهت کسب فناوري هاي جديد در زمينه هاي طراحي و ساخت بخش هاي مختلف پالايشگاه، بهره برداري مناسب از گنجينه زير زميني كشور و ارائه پاسخ شايسته به نياز روزافزون به محصولات پالايشگاه، از جمله مهمترين فعاليت هاي اين شرکت است. اين پالايشگاه در 6 سال گذشته روند رو به رشدي در توسعه پالايشگاه و تکميل فازها داشته است، براي کسب اطلاع بيشتر از روند انجام فعاليت هاي اين پالايشگاه با محمدعلي دادور، مديرعامل ستاره خليج فارس گفت وگو کرده ايم که در ادامه مي خوانيد:
شما از سال 93 مسووليت پالايشگاه ستاره خليج فارس را به عهده گرفتيد، بفرماييد قبل از آن پالايشگاه چقدر پيشرفت داشت؟
زماني که به پالايشگاه آمدم، پيشرفت فيزيکي آن روي کاغذ 70 درصد عنوان شده بود، اما با آنچه از نزديک مشاهده کردم، کاملا متفاوت بود. اين پالايشگاه تا قبل از سال 93 کمتر از 50 درصد پيشرفت داشت، ذخيره سازي انجام نشده بود و بسياري از برج ها نيز نصب نشده و به کارگاه نيامده بود. بهره برداري خط لوله خوراک نيز دو سال بود که مشخص شده بود، اما هنوز راه اندازي نشـده بود، چـه برســد به اينکه بهره برداري از آن صورت گيرد. چهار ماه زمان برد تا اين خط راه اندازي شد و توانستيم بهره برداري مطمئن از آن داشته باشيم. برآورد اوليه پروژه نيز اشتباه بود، زيرا برآورد شده بود که 40 کيلومتر کابل کشي نياز است، اما با بررسي هاي بيشتر اين ميزان به 200 کيلومتر افزايش يافت. 800 کيلومتر نيز کابل کشي ابزار دقيق داشتيم. از زماني که مسووليت پالايشگاه ستاره خليج فارس را به عهده گرفته ام، خريدها همسو با راه اندازي پروژه ها انجام شد و واحدها را راه اندازي کرديم.
از سال 92 تاکنون پالايشگاه ستاره خليج فارس دستاوردهاي زيادي داشته است، در زمينه اين دستاوردها توضيح مي دهيد؟
شرکت نفت ستاره خليج فارس در سال 85 تاسيس شده است و از سال 93 که مسؤوليت اين پالايشگاه را به عهده گرفتم، پروژه ها بر اساس برنامه زمانبندي پيگيري شد و توانستيم خريدها را هدفمند کنيم، نخستين تجهيز اين پالايشگاه که در 13 اسفند 93 راه افتاد، نخستين پمپ آب آتش نشاني بود.راه اندازي واحدها به مرور زمان انجام شد، به عبارت ديگر از تير ماه 94 خط لوله خوراک راه اندازي شد و توانستيم خوراک را به پالايشگاه بياوريم. البته بايد گفت که تامين ميعانات گازي در آن زمان مشکل بود و با حمايت هاي وزارت نفت و شرکت ملي پالايش و پخش فراورده هاي نفتي، توانستيم خوراک خود را بعد از دو ماه دريافت کنيم، ضمن آنکه در شهريور 94 آبگير پالايشگاه نيز راه اندازي شد. ارديبهشت 95 واحد بنزين سازي راه اندازي شد و مهر همان سال نيز شاهد راه اندازي واحد تقطير فاز يک بوديم. پايان سال 96 نيز واحد تقطير فاز دوم راه اندازي شد. سال 97 نيز شاهد راه اندازي تمام واحدهاي سه فاز پالايشگاه ستاره خليج فارس بوديم.
از دستاوردهاي پالايشگاه برايمان بگوييد؟
دستاوردهاي اين پالايشگاه توصيف ناپذير است، زيرا سال 96 که توليد روزانه بنزين به 56-57 ميليون ليتر رسيده بود، بين 12 تا 16 ميليون ليتر بنزين در روز وارد مي شد، با راه اندازي فاز اول و شروع تاسيس فاز دوم پالايشگاه ستاره خليج فارس، واردات بنزين به طور کامل قطع شد. اکنون يکي از بزرگترين قطب هاي توليد بنزين در منطقه هستيم و يکي از صادر کنندگان بنزين نيز به شمار مي رويم. از سوي ديگر بايد گفت که ميعانات گازي را نمي توان بدون محدوديت ذخيره کرد، اين ميعانات بايد به همراه گاز از چاه خارج شود و نمي توان آن را به خط لوله گاز براي مصارف خانگي نيز فرستاد، از اين رو بايد در مخازن ذخيره کنيم، حال اين مخازن در خشکي يا دريا باشد.اکنون روزانه اين پالايشگاه 450 هزار بشکه ميعانات گازي پالايش مي کند، يعني ميعانات حدود 12 تا 13 فاز پارس جنوبي به پالايشگاه ميآيد و ارزش افزوده بالايي دارد. گازوئيل سنگين ترين فراورده اي است که از اين ميعانات گرفته مي شود، بعد از گازوئيل فراورده هاي ديگري نيز گرفته مي شود. بر اساس منويات مقام معظم رهبري از خام فروشي آن جلوگيري کرديم و توانستيم هم اقتصاد مقاومتي را پوشش دهيم و هم رونق توليد داشته باشيم.
از نظر زيست محيطي چه مزيت هايي به ارمغان آورده است؟
اکنون مهم ترين فراورده توليدي پالايشگاه ستاره خليج فارس بنزين يورو 5 است که از انتشار آلاينده هاي زيست محيطي جلوگيري مي کند، ميزان انتشار گوگرد نيز از حد استاندارد پايين تر است، هم آروماتيک و هم بنزن در فراورده بنزين و گوگرد نيز در فراورده گازوييل بسيار پايين تر از حد استاندارد است. اما در زمينه فرايندهاي عملياتي پالايشگاه مي توان گفت که کوره ها و تجهيزاتي را که ايجاد آلايندگي مي کند، تحت پايش آنلاين داريم. سعي کرده ايم تا ريزش فراورده روي خاک نيز کم باشد؛ از اين رو مي توان گفت که از نظر زيست محيطي در قالب مباحث فرايندي و غير فرايندي، پالايشگاه در سطح بسيار خوبي قرار دارد.
طرح هاي فرايندي شامل چه مواردي مي شود؟
اگر با طراحي اوليه در اين پالايشگاه کار مي کرديم، بايد روزانه310 هزار بشکه پالايش مي کرديم، اما اکنون با توسعه طرح هاي فرايندي به 450 هزار بشکه در روز دست يافته ايم، تا يک ماه و نيم ديگر به 480 هزار بشکه نيز خواهيم رسيد.ضمن آنکه توانستيم از ظرفيت نرم افزاري يا همان فکر همکاران خود استفاده کنيم تا بتوانيم نقاط قوت تجهيزات نصب شده را پيدا کنيم و ظرفيت هاي خالي را شناسايي و به خوراک پالايشگاه تبديل کرديم. اکنون بايد قدردان کساني باشيم که باعث شده اند چنين اتفاقي در کشور بيفتد.
توسعه غير فرايندي پالايشگاه شامل چه مواردي مي شود؟
اکنون نزديک به چهار هزار نفر به طور مستقيم در پالايشگاه کار مي کنند و 15 تا 16 هزار نفر نيز به صورت غيرمستقيم مشغول به کار هستند، با اين حجم از کارمند ثابتي که داريم، بحث ساخت و ساز در استان هرمزگان رونق گرفته است، زيرا اين افراد نياز به مسکن دارند.يکي ديگر از دستاوردها، ساخت بيمارستان 264 تختخوابي با 27 هزار متر بنا در منطقه محروم هرمزگان است. اين استان از نظر سرانه تخت بيمارستان در رتبه پاييني قرار دارد. اگر اين پالايشگاه به بهره برداري نمي رسيد، آيا چنين ريسکي مي توانستيم بکنيم؟ در پاسخ بايد گفت خير. در زمينه محيط زيست نيز توليد بنزين با استاندارد يورو 5 داريم، ميزان گوگرد اين پالايشگاه از فراورده گازوئيل نيز 0.5PPM است.
منابع مالي پالايشگاه چگونه تامين مي شود؟
2.8 ميليارد يورو از بانک هاي عامل، براي تامين منابع مالي، وام گرفته ايم، از منابع مالي مهم تر اين است که اگر مي خواستيم 16 ميليون ليتر بنزين در روز وارد کنيم، چقدر بايد هزينه مي کرديم؟ در پاسخ بايد گفت که روزانه 8 ميليون دلار، ماهانه 240 ميليون دلار و در سال بيش از سه ميليارد دلار بايد بنزين وارد مي کرديم. از اين رو مي توان گفت دستاورد مالي اين پالايشگاه قابل توجه است. با توجه به اينکه فازهاي اين پالايشگاه به بهره برداري رسيده است، از محل فروش فراورده هاي خودمان و مجوزي که از وزارت نفت گرفته ايم، هزينه هاي خود و تعميرات قسمت هاي مختلف پالايشگاه را تامين مي کنيم. طرح هاي توسعه اي در بحث غيرفرايندي را از منابع خودمان استفاده مي کنيم. بحث توسعه اي افزايش ظرفيت را به عنوان بهينه سازي ظرفيت و بهبود فرايند سه فاز موجودي که تا 480 هزار بشکه داريم، مي توانيم به540 هزار بشکه در روز برسانيم.
براي فاز 4 چه برنامه اي داريد؟
پيش از اين مقرر شده بود ماموريت فاز چهارم پالايشگاه ستاره خليج فارس پالايش روزانه 120هزار بشکه ميعانات گازي باشد، اما با تغييرات انجام شده اين فاز به نام فاز بهينه سازي ظرفيت و رفع گلوگاه هاي فازهاي موجود تغيير يافت، سرمايه مورد نياز براي احداث فاز چهارم پالايشگاه ستاره خليج فارس 980 ميليون يورو برآورد شده بود که با اجراي طرح بهينه سازي و رفع تنگناهاي فازهاي موجود با هزينه اي معادل 90 ميليون يورو، 900 ميليون يورو صرفه جويي ارزي محقق شد که مي توان آن را براي سرمايه گذاري در ديگر بخش ها به کار گرفت.
با توجه به اينکه پالايشگاه ستاره خليج فارس يکي از جديدترين پالايشگاه هاي کشور است، در زمينه خودکفايي در ساخت کالا و تجهيزات آن چه گام هايي برداشته شده است؟
تمام قطعات پالايشگاه ستاره خليج فارس داخلي سازي شده است، تا بهمن ماه نيز، خبرهاي خوش ديگري از پالايشگاه خواهيم داشت، ساخت تجهيزات ابزار دقيق را خودمان انجام مي دهيم. از فکر و ايده جوانان اواخر 60 و دهه70 استفاده مي کنيم، به آنها ميدان داده ايم و خودشان قطعات الکترونيکي را مي سازند، اين نيز يکي ديگر از ارزش هاي خودکفايي است. مي توان گفت پالايشگاه در ساخت، اجرا، مهندسي و... بيش از 83 درصد ايراني است. از توان شرکت هاي ايراني نيز استفاده مي کنيم تا 12- 13 درصد لوازم يدکي پالايشگاه را که خارجي است، ايراني کنيم.
چه اقدام هايي در زمينه استفاده از نيروهاي بومي در پالايشگاه انجام شده است؟
براي تامين نيروي انساني سال 94 به وسيله شرکت اويکو بخشي از نيروي انساني مورد نياز را تامين کرديم، اين نيروها حين راه اندازي پالايشگاه آموزش ديده اند و از قبل آموزش نداشته اند، اکنون 65 درصد نيروهاي پالايشگاه بومي هستند، بايد سطح آموزش نيروهاي بومي و غير بومي را مورد توجه قرار داد. تمام کارکنان اين پالايشگاه، جوان و جوياي نام هستند و اين معيار باعث شده تا پالايشگاه همانند اسم خود (ستاره) در منطقه بدرخشد.
در پايان اگر صحبتي باقي مانده بيان بفرماييد؟
در برنامه هاي کوتاه مدت و ميان مدت مي خواهيم پروژه هايي در نظر بگيريم تا ظرفيت توليد پالايشگاه را به 540 هزار بشکه در روز ارتقا دهيم، ضمن آنکه بتوانيم ظرفيت انتقال خط خوراک را نيز افزايش دهيم تا بتوانيم خوراک را که از عسلويه مي آيد، به جاسک ببريم.