شهرستانک روستایی درهم آمیخته از تاریخ و طبیعت
شبنم اعماري در شمال غربي کرج و در جاده رويايي چالوس، روستايي ييلاقي جا خوش کرده که قدمتش به قرن ششم هجري مي رسد. منطقه اي که علاوه بر تابستان، پاييزي دل انگيز دارد که به جرات مي توان گفت در اين فصل، زيبايي هايش بيش از پيش نمايان مي شود. شهرستانک 3 هزار ساله که در لفظ عاميانه به آن شهرستونک هم گفته مي شود، هم آبشار دارد هم رود و هم آثار باستاني. اين روستا در 84 کيلومتري تهران و 54 کيلومتري کرج قرار گرفته و قصري ييلاقي و بسيار زيبا در آن جا خوش کرده که 120 سال پيش به دستور ناصرالدين شاه در آنجا ساخته شده است. درختان زيبا و رنگارنگ در اين منطقه همه جا را پوشانده و تا چشم کار مي کند، طبيعت مسحورکننده ديده مي شود. آنچه بر چشم نوازي اين روستا افزوده، ترکيب شگفت انگيز تاريخ و طبيعت است، درهم آميختگي که در هر گوشه از شهرستانک مي توان آن را لمس کرد. با حضور در اين روستا، از يک سو محو طبيعت حيرت انگيزش مي شويد و تصاويري بديع را به تماشا مي نشينيد و از سوي ديگر با ديدن جلوه هاي تاريخي به قلب تاريخ سفر مي کنيد و در گذشته غرق مي شويد. اينجا همانجايي است که مي توان اندکي از دغدغه هاي روزمره دور شد و در هوايي روح بخش، پاک و تميز و طبيعتي جذاب، آرامشي بي حد و حصر را تجربه کرد. همانطور که گفتيم، براي رسيدن به شهرستانک بايد مسير رويايي جاده چالوس را در پيش بگيريد، اين يعني سفري در پيش داريد که از آغاز تا پايانش سراسر هيجان و زيبايي است. پس سعي کنيد فرصت لذت بردن از تک تک لحظاتتان را در مسير رسيدن به اين روستاي شگفت انگيز از دست ندهيد.
ديدني هاي روستا
شهرستانک که از قديم الايام مورد توجه بوده، علاوه بر دارا بودن آب و هوايي دلپذير، جاذبه هاي زيادي هم دارد که نبايد ديدن آنها را از دست داد.
کاخ ناصري
علت اصلي شهرت شهرستانک، کاخ ناصري است. بنايي که در سال 1295تا 1298 هجري قمري در بهترين نقطه روستا که گله گيله نام دارد، به دستور ناصرالدين شاه ساخته شد که بعدها به نام کاخ سنگي نيز معروف شد. اين کاخ در فاصله کمي از روستا قرار گرفته است.
عمارت ناصري شامل يک ساختمان دو طبقه (ديواني يا بيروني) و يک ساختمان يک طبقه (حرمسرا يا اندروني) مي شد که با يک ديوار از هم جدا شده بودند.
اين کاخ که بيشتر قسمت هاي آن آسيب ديده و تخريب شده، ساختمان ديواني اش مدتي در اختيار سازمان تربيت بدني بود. فدراسيون کوهنوردي و سازمان تربيت بدني با زدن سقفي روي باقيمانده ساختمان، آن را به عنوان پايگاه کوهنوردان در اختيار افراد قرار دادند و در نهايت با تهيه گزارش ثبتي از وضعيت کاخ ناصري، نام اين بنا در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.
کتيبه شهرستانک
سنگي عظيمي در ضلع شرقي کاخ ناصري ديده مي شود که نوشته هايش خوانا نيستند. اهالي روستا روايت مي کنند که اين سنگ در زمان ناصرالدين شاه از صخره مشرف به کاخ ناصري جدا شده و به اينجا آمده، اما صدمه اي به بنا نرسانده است. اين اتفاق باعث شده که به دستور ناصرالدين شاه شرح اين واقعه روي کتيبه اي که امروز نوشته هايش ناخواناست، نوشته شود.
چشمه گله گيله
در کنار کاخ ناصري، رودخانه اي جاري است که از چشمه اي به نام گله گيله سرچشمه مي گيرد. اين چشمه که از قلب زمين مي جوشد، از وسط روستا مي گذرد و باغ ها را سيراب مي کند. وجود درختان سر به فلک کشيده در کنار صداي آرامش بخش رودخانه و نغمه پرندگان، فضايي دلنشين همراه با آرامش را پيش رويتان قرار مي دهد.
قلعه دزدبند
از ديگر جاذبه هاي اين منطقه، قلعه دزدبند است که قدمتش به قرن هاي ششم تا هشتم هجري برمي گردد. در بلندترين قله کوه شهرستانک، بقاياي بنايي ديده مي شود که در بين اهالي به قلعه دختر يا قلعه دزدبند شهرت دارد. اتاق هاي قلعه تقريبا از بين رفته اند و تنها تکه هايي از آن باقي مانده است.
تپه شنستون
با پيشروي به سمت جنوب گله گيله، به تپه اي برمي خوريد که روي آن تعداد زيادي سفال قرمز مي بينيد که گفته مي شود مربوط به چادرنشينان دوران تاريخي است. اين محل، تپه شنستون ناميده مي شود و مردم از زمين هايش براي کشت ديم استفاده مي کنند.
درخت اُرس
اين درختان افسانه اي که قدمت زيادي دارند، طبيعت بي نظير شهرستانک را تکميل کرده اند. قدمت يکي از اين درختان که در بين محلي ها به اُرس يا هورست معروف است، به 2800 سال پيش برمي گردد که ارتفاعي 17 متري دارد و عرض آن هم تقريبا 14 متر است.
باغ هاي ميوه
در تمام کوچه باغ هاي روستا، درختان پرميوه (گردو، گيلاس، آلبالو، سيب، گلابي و زردآلو) وسوسه انگيزي خودنمايي مي کنند که به دست محلي ها کاشته شده اند. اين باغ ها يا ديوار ندارند يا اينکه با حصارهاي کوتاه محصور شده اند. باغ هاي توت زيادي هم در شهرستانک وجود دارد که مردم اين منطقه آنها را خشک مي کنند و در زمان هاي مختلف مورد استفاده قرار مي دهند.
گياهان کوهي در ارتفاعات شهرستانک
وجود گياهان کوهي و دارويي مانند پونه، الک شورک و قارچ کوهي، ريواس و... عطر خاصي را هنگام بالا رفتن در ارتفاعات شهرستانک به مشام تان مي رساند. به همين دليل بهترين سوغات اين منطقه، گياهان دارويي و ميوه هاي خوش آب و رنگي است که مي توانيد از باغداران محلي خريداري کنيد.
در سفر به اين منطقه ديدني، دوربين عکاسي خود را فراموش نکنيد تا حسرت ثبت نشدن تصاوير و طبيعت شگفت انگيز اين منطقه را نخوريد.
نکته قابل اشاره در خصوص قصر ناصري، اين اثر ثبت شده ملي اين است که با حضور در محوطه قصر و ديدن در و ديوار تخريب شده آن، سوالات زيادي به ذهنتان خطور مي کند و اولين و مهم ترين آن، اين است که چطور نتوانسته ايم از بقاياي يک اثر تاريخي مربوط به قرن ها پيش که با استفاده از اصولي حيرت انگيز بنا شده بود، حفاظت کنيم؟!
آيا نمي توان با مرمت بقاياي اين اثر ارزشمند که در دل دشتي زيبا و طبيعتي وصف ناپذير جا خوش کرده، امکان حضور گردشگران بيشتري را فراهم کرد؟البته علاوه بر اين سوالات قابل تامل، با حضور و ديدن خرابه هاي باقي مانده از يک اثر تاريخي ثبت شده ملي و در و ديوار سوخته و نقاشي شده، پرسش هاي ديگري هم در ذهنتان مطرح مي شود که شايد هيچ گاه پاسخي براي آنها پيدا نکنيد!
مسير دسترسي: همانطور که گفتيم، براي رسيدن به شهرستانک بايد مسير جاده چالوس را در پيش بگيريد. کمي بعد از تونل شماره 8 جاده، تابلوي شهرستانک را مي بينيد. در ادامه مسير به يک دو راهي مي رسيد؛ راه اول(جاده سرپاييني سمت راست) به روستاي شهرستانک ختم مي شود و راه دوم(جاده سمت چپ)، انتهايش به قصر ناصري و ديدني هاي شهرستانک مي رسد. جاده خاکي که متاسفانه با وجود داشتن چند تابلو (قصر ناصري)، نمي تواند راهنماي مطمئني براي گردشگران باشد. پس از طي مسافتي که ديگر از تابلوي راهنما هم خبري نيست، دوباره به يک دوراهي مي رسيد(گمراه نشويد)، مسير سمت راست که ورود افراد متفرقه را ممنوع کرده، همان مسير ديدني قصر ناصري و ديدني هاي اطراف شهرستانک است.
نکته: از اينجا به بعد جاده بسيار باريک مي شود. پس اگر قصد داريد با خودرويتان تا نزديک قصر برويد، احتياط کنيد تا مشکلي برايتان پيش نيايد.
صنایع دستی
گیوه
گيوه، يک پاپوش ايراني است که با الياف پنبه اي خودرنگ براي رويه کار و چرم يا پارچه براي زيرکار توليد مي شود. اين پاپوش که براي هر نوع آب و هوايي مناسب است، خنک، سبک و قابل شست وشوست و از گذشته تاکنون مورد استفاده اقشار مختلف، بويژه روستاييان و عشاير قرار گرفته است. منفذهاي موجود در رويه پنبه اي گيوه باعث مي شود تحت هيچ شرايطي پا در آن عرق نکند. سوزن مخصوص، دِرَفش، مُشته، قُلاب، چاقو، پارچه، چرم، پيه گاو، نخ پنبه اي چندلا، موي بز، کتيرا، سُم گاو و الاغ از جمله مواد اوليه و ابزار ساخت گيوه هستند.
مراحل ساخت اين پاپوش خنک هم عبارت است از: چرم سازي، رويه بافي، تخت کشي و گيوه دوزي. گاهي تمام اين مراحل را يک نفر انجام مي دهد، اما در بيشتر مواقع رويه بافي با استفاده از نخ پنبه اي و سوزن مخصوص را زنان انجام مي دهند.
کرمانشاه، آباده، اراک، مريوان و سقز از مهم ترين مراکز توليد گيوه در ايران هستند. استان کرمانشاه، يکي از معروف ترين گيوه ها را دارد که در چهار نوع مختلف توليد مي شود:
* گيوه تخت آجيده که کف تخت آن با نخ آج خورده و استحکام زيادي دارد و بهترين نوع گيوه است.
* گيوه تخت چرمي که کف آن چرم يک تکه گاوميش است.
* گيوه تخت پلاستيکي که ارزان ترين نوع آن است.
* گيوه با رويه ابريشمي که رويه آن از نخ هاي ابريشمي رنگارنگ شکل گرفته و داراي نقش هاي هندسي زيبايي است.
هتل های سنتی ایران
هتل هاي سنتي کاشان
کاشان، شهري که عرقيات و گلابش زبانزد عام و خاص است، خانه هاي تاريخي در دل خود جاي داده که يادگار روزگار گذشته اند. خانه هايي که قديم الايام زندگي اعياني در آن جريان بود، اما امروز تغيير کاربري داده اند و به هتل تبديل شده اند؛ بناهايي که مي توان با حضور در آنها لحظاتي را به گذشته رفت و در مکاني باشکوه ساعاتي را گذراند؛ هتل هايي که زيبايي و هيبت آنها، انسان را در خود فرو مي برد.
سراي عامري ها
بدون ترديد يکي از زيباترين هتل هاي سنتي ايران را بايد خانه عامري ها دانست. ساختماني که متعلق به خاندان عامري است و زمان بنايش به دوره زنديه برمي گردد. اين خانه که از چند خانه تودرتو و متصل به هم تشکيل شده، از قديمي ترين خانه هاي کاشان است. بنايي که چندين بار بازساي شده، از معماري خارق العاده، آيينه کاري و گچبري هاي اين خانه گرفته تا سرداب، شاه نشين، آينه خانه، هفت دري، هشتي ورودي، ايوان تابستاني و زمستاني و...، همه و همه باعث اقامتي خاطره انگيز مي شود. خانه عامري ها حياطي باصفا دارد که در آن بيشتر مشاغل گردهم آمده اند تا تداعي کننده شهري تمام عيار باشند و خيال و واقعيت را به هم پيوند بزنند.
خانه مرشدي
اين خانه که 250 سال قدمت دارد، چند سال پيش مرمت و به مکاني رويايي براي اقامت تبديل شد. با اقامت در اتاق هاي اشرافي اين هتل که مزين به فرش هاي نفيس دستباف و عتيقه جات است و پنجره هايي که رو به حياط باصفاي خانه باز مي شود، حسي وصف ناپذير را تجربه کنيد. از مزيت هاي خانه مرشدي بايد به برگزاري تورهاي ويژه کوير، کاشان گردي و خدمات ماساژ و کارگاه قالبي بافي که دارهاي قالي در آن برپاست، اشاره کرد.
هتل منوچهري
خانه منوچهري با قدمتي 400 ساله، گنجينه بي همتاي معماري سنتي ايران در شهر تاريخي کاشان است. اتاق هاي اين هتل هر يک ويژگي هاي تزييني خاص خود را دارند. از ويژگي هاي منحصر به فرد اين خانه بايد به اتاق ناهارخوري که فضايي سنتي دارد و مزين به پنجر ه هاي ارسي است، آب انباري قديمي و يک کارگاه سنتي پارچه بافي در سرداب دلباز آن اشاره کرد.
سوغات ایران
به هر شهري که در ايران سفر کنيم، با دنيايي از سوغاتي هاي رنگارنگ مواجه مي شويم که هر کدام به نوعي نشانگر فرهنگ آن ديار است. سمنان هم از اين قاعده مستنثنا نيست و سوغاتي هاي زيادي دارد که نمي توان آنها را ناديده گرفت.
نان بقسمات(بسغمات): بسقمات به نان سمناني نيز شهرت دارد و يکي از نان هاي معروف و سنتي استان سمنان است. بسقمات صبح ها و هنگام صرف صبحانه، مصرف زيادي دارد.
نان چاي: ناني که طرفداران خاص خود را دارد. نان چاي در واقع همان نان بقسمات است که به مرور زمان خشک شده است.
نان شيرمال: سوغات بسياري از شهرهاي ايران نان شيرمال است؛ اما سابقه شيرمال در سمنان به بيش از 100 سال پيش باز مي گردد.
حلوا سياه: اين حلوا داراي رنگي تيره و مزه تند آن غالب است.
حلوا کنجدي: شيريني خوشمزه اي است که مي تواند طعم سفرتان را لذت بخش تر کند.
نان فتير(فطير): نان سنتي ايراني است که در بسياري از شهرهاي کشور مي توان آن را يافت.
نان قندي: درست است که اين نان در بيشتر شهرهاي ايران پخته مي شود، اما بهترين نان قندي را مي توانيد در سمنان تهيه کنيد.
در سفرتان به سمنان، محصولات کشاورزي شهرهاي اين استان را فراموش نکنيد.
انجير و بادمجان سمنان، يکي از بهترين هاي کشور هستند.