برگزاري مانورها به طور منظم

«در حوزه شرکت هاي گاز استاني، پالايشگاه ها، مناطق عملياتي و شرکت مهندسي، مانورهايي متناسب با حرفه خود به صورت منظم با نظارت ستاد مرکزي برگزار مي شود و در آن، آمادگي نانوايي ها و قسمت ‎هايي که با ارتزاق مردم سروکار دارد، مورد بررسي قرار مي گيرد تا اگر در مواردي مانند سيل و زلزله که افت فشار گاز و گاهي قطعي آن را داريم، مشخص شود که آيا سوخت دوم و سوم دارند؟ اين مرتبط به ما نيست؛ اما چون امکان گرفتاري مشترکان وجود دارد، خود را موظف مي دانيم تا آنها را بررسي کنيم.» اين بخشي از صحبت هاي رئيس اچ اس اي شرکت ملي گاز ايران است.  او در اين باره ادامه مي دهد: «به صورت منظم، اجراي مانورهايي براي مقابله با رخدادهاي طبيعي داريم؛ از مصاديق بارز مانورها مي توان به نخستين مانور در مجتمع گاز پارس جنوبي اشاره کرد که در آن همزمان شش سناريو پياده سازي شد. بعد از برگزاري اين مانور، برق پالايشگاه قطع شد و با توجه به اينکه يکي از محورهاي مانور، برق پشتيبان بود، توانستيم از قطع برق سراسري در برخي پالايشگاه هاي مجتمع جلوگيري کنيم. ضمن آنکه در مازندران ، خراسان شمالي و گلستان (مانور افت فشار) و در خوزستان (مانور پدافند غيرعامل) داشته ايم.» به گفته يوسفي پور به صورت منظم مميزي، اچ اس اي را در تمام شرکت هاي تابعه، مناطق عملياتي، شرکت هاي گاز استاني و پالايشگاه ها داريم که در آن نه تنها برگزاري مانور و مديريت بحران، بلکه بهداشت صنعتي و محيط زيست مورد ارزيابي قرار مي گيرد. از اين رو بعد از مميزي اگر شرکتي مورد قبول نباشد، فرصت شش ماهه مي دهيم و بعد از آن دوباره بازرسي مي کنيم و بعد از اين دوره، اگر دوباره نتايج قابل قبول نبود، آن را به معاون وزير انعکاس مي دهيم. پس مي توان گفت که در شرکت ملي گاز ايران مميزي ها، بازرسي ها و نظارت ها را در شرکت هاي تابعه به صورت يک رسم کاملا پيوسته و قديمي پياده مي کنيم و اين نظارت ها با سيستم هاي روز دنيا اصلاح مي شود. به مانورها در شرکت هاي تابعه تنها به صورت منفرد نگاه نمي کنيم و حضور شرکت هاي معيني مانند خوزستان، همدان، اصفهان و مرکزي الزامي است؛ زيرا در آن موارد مختلفي مانند به همراه داشتن تجهيزات و امکاناتي مانند  ماشين آلات، چادر صحرايي و غذا آموزش داده مي شود.»

او اضافه مي کند: «اگر شرکت هاي گاز معين در زلزله سرپل ذهاب آماده نبودند، شرکت انتقال گاز استان کرمانشاه نمي توانست از پس زلزله گسترده سرپل ذهاب بر بيايد،  اين شرکت علاوه بر داشتن دستورعمل ها، بارها به صورت منفرد مانورهايي برگزار کرده است. بنابراين مي توان گفت که شهرهاي معين را نيز در اين مانورها ارزيابي مي کنيم.»

تشکيل کميته مديريت بحران در ساعت هاي اوليه

رئيس اچ اس اي شرکت ملي گاز ايران مي گويد: «با توجه به اينکه طي 100 سال گذشته، شاهد وقوع سيل به اين گستردگي نبوده ايم، تجربه هاي نادري کسب کرديم که در چهار بخش ستاد عالي مديريت بحران سعي داشته ايم آن را به همکاران خود منتقل کنيم. در تاسيساتي که تجمع گل ولاي در حوضچه ها را داشتند و روزها و هفته ها آب در آن جمع شده بود، آموختيم که بايد با وقوع اين حوادث، در تاسيسات چه کنيم؟ از اين رو سعي کرديم تا در جلسه مديريت بحران و ستاد عالي شرکت ملي گاز، اين تجربه ها را به همکاران خود انتقال دهيم. يکي از موارد مهمي که به همکاران در زمان وقوع سيل گفته شد، در زمينه احتمال رانش و فرونشست زمين بعد از بارندگي هاي زياد بود و اين يکي از بندهاي صورت جلسه ستاد عالي کميته مديريت بحران بود.»

اقدام هاي اساسي بعد از تشکيل کميته مديريت بحران

به گفته يوسفي پور اقدام هاي اساسي بعد از تشکيل کميته مديريت بحران را مي توان به چهار دسته حوزه پالايش گاز، شرکت انتقال گاز، شرکت هاي گاز استاني (توزيع)  و نکات عمومي تقسيم کرد.

او با اشاره به اقدام هاي اساسي در حوزه پالايش گاز مي گويد: «با توجه به آمادگي و پيش بيني هاي به عمل آمده، مشکل اساسي و خاصي در هيچ کدام از پالايشگاه هاي گاز در سراسر کشور به وجود نيامده و ميزان توليد و شرايط عملياتي، نرمال گزارش شده است؛ اما براي ايجاد آمادگي هاي بيشتر ضروري است مواردي از جمله مسدود کردن دهانه کانال هاي دربرگيرنده کابل هاي برق و ابزار دقيق در موضع ورود به اتاق هاي کنترل/فرمان و همچنين ايستگاه، battery room و... با مواد مناسب (گوني شني، فوم و...)، پيش بيني شود و همچنين آماده به کار بودن سيستم هاي تامين برق اضطراري و پشتيبان، بررسي و نشانه گذاري جاده اختصاصي به پالايشگاه بخصوص در قسمت هاي آبنما به منظور جلوگيري از سقوط خودروها در زمان آبگرفتگي، آماده باش و در دسترس بودن تمامي روسا، مسؤولان ارشد و... مورد توجه قرار گرفته است.» رئيس اچ اس اي شرکت ملي گاز ايران ادامه مي دهد: «با توجه به آمادگي قبلي مناطق عمليات انتقال گاز، در استان هاي درگير سيلاب مشکل خاصي به وجود نيامده و در استان گلستان يا گرگان و منطقه مينودشت که بر اثر شدت سيلاب، خط دچار آب شکستگي شده بود، با اقدام هاي کنترلي و کاهش فشار، خط مهار و تحت کنترل قرار گرفت. از اين رو براي  ايجاد آمادگي و مقابله با شرايط اضطراري ضروري است مواردي از جمله آماده به کار و در سرويس بودن تمامي شيرها و تجهيزات کنترلي خطوط انتقال (بخصوص LBVها)، وضعيت پايداري در سيستم هاي مخابراتي/ ارتباطي، پايش شود و در صورت بروز کوچکترين مشکل، نسبت به رفع آن و يا استفاده از سيستم هاي جايگزين مناسب و مطمئن اقدام شود. آماده به کار بودن تمامي ماشين آلات و تجهيزات در ياردها، بازديد گروه هاي بازرسي از خطوط لوله و تاسيسات پس از عبور سيلاب، پيش بيني آماده به کار بودن سيستم هاي تامين برق اضطراري و پشتيبان، باز کردن جاده هاي اختصاصي به تاسيسات/ ياردها از نظر وضعيت آب گرفتگي از ديگر اقدام هاي انجام شده است.»

شرکت هاي استاني نيز اقدام هاي زيادي را انجام داده اند. در اين زمينه يوسفي پور مي افزايد: «با توجه به شروع بارندگي ها از 27 اسفند 97 و اعلام گزارش سازمان هواشناسي در تمامي استان هاي شمالي، ضمن اعلام وضعيت اضطراري، تمامي مرخصي ها لغو و آماده باش کامل اعلام شد. بر اثر سيل و پديده رانش زمين، گاز حدود 15 هزار مشترک قطع شد که بلافاصله با اقدام هاي کنترلي و عملکرد بموقع و سريع، ضمن جلوگيري از قطع گاز بسياري از مشترکان، نسبت به وصل و گاز دار کردن مشترکان اقدام شد، از اين رو براي ايجاد حفظ آمادگي و مقابله با سيل ضروري است موارد ذيل رعايت شود:

استان هاي معين ضمن هماهنگي و همکاري با استان هاي سيل زده، نسبت به حفظ آمادگي خود در صورت نياز اقدام لازم را به عمل آورند.

با توجه به شرايط سيلاب و غيرقابل دسترس بودن جاده ها و عدم امکان اعزام نيروهاي کمکي، ضروري است به لحاظ تصميم گيري بموقع با استفاده از گازبان ها به طور خودکفا بتوانند ارزيابي همه جانبه را انجام داده و تصميمات لازم را در ثانيه هاي طلايي اتخاذ کنند.

حوضچه هاي شير و تاسيسات به صورت پيوسته از آب و گل و لاي تخليه شود تا در صورت بروز حادثه، بتوان در اسرع وقت نسبت به مديريت صحنه حادثه اقدام کرد.

انجام عمليات نشت يابي به صورت مستمر و معاينه تاسيسات بخصوص تاسيسات مدفون، پس از فرونشست سيل و فراهم شدن امکان عمليات نشت يابي، تحت کنترل و بازرسي قرار گيرد.  روش اجرايي عملياتي در حوزه توزيع و دستورعمل هاي بهره برداري و امداد گازرساني در زمان آبگرفتگي تاسيسات و تجهيزات از سوي مديريت گازرساني تهيه شود.  ضروري است پست هاي امداد ضمن آمادگي کامل و کافي، همچنين خودروهاي داراي تجهيزات لازم و کافي، نقشه هاي بروز شده، تسلط کامل علاوه بر خطوط توزيع و تغذيه، بر شيرهاي همجوار خطوط انتقال نيز داشته باشند.» او با بيان اينکه علاوه بر موارد انجام شده، برخي اقدام هاي اساسي ديگر انجام شده است، عنوان مي کند: «با توجه به احتمال وقوع سيل و آبگرفتگي در بيشتر استان ها انتظار مي رود، پيشاپيش اقدام هاي موثري بر اساس دستورعمل هاي ابلاغي مقابله با سيل در تاسيسات و ابنيه در خصوص موضوع فوق که از سوي اچ اس اي ستاد ارسال شده، در شرکت هاي تابعه تاکيد و رعايت شود. به منظور درس آموزي از چنين تجاربي، بايد به مستندسازي وقايع و تهيه فيلم و عکس از مناطق و تاسيسات که آسيب ديده اند و ارسال گزارش مربوطه اقدام شود. شرکت ها/ مناطق معين با توجه به هماهنگي هاي قبلي از طريق انجام مانورهاي عملياتي در حوزه هاي مربوطه نسبت به ايجاد خطوط ارتباطي موثر و همکاري هاي لازم اقدام کنند. وضعيت پايداري و آماده به سرويس بودن در سيستم هاي مخابراتي/ ارتباطي بايد به صورت مستمر چک و پايش شوند. حراست شرکت هاي تابعه با توجه به تفاهمنامه منعقده با اچ اس اي و همچنين آموزش هاي فرا گرفته، ضروري است واکنش هاي اضطراري را در لحظات سرنوشت ساز حوادث (بخصوص در تاسيسات و ابنيه فاقد آتش نشان)، قبل از رسيدن گروه ها و تيم هاي مسؤول معمول کنند. لازم است ستادهاي بحران (شامل مکان ستاد و نفرات و ادوات) و همچنين تجهيزات و ماشين آلات سبک و سنگين در تمامي شرکت ها/ مناطق عملياتي /ياردهاي تعميراتي/ پست هاي امداد و... تحت کنترل پيوسته بوده و آماده به کار باشند.»

سرلوحه قراردادن ايمني

رئيس شرکت ملي گاز ايران در پايان مي گويد: «از تمام مشترکان گاز طبيعي در سراسر کشور مي خواهم که ما را ياري کنند. فراموش نکنيم که نمي توانيم در سيستم هاي داخلي خانه ها، کارخانه ها و مراکز تجاري دخل و تصرفي داشته باشيم و هر چقدر کوشش کنيم، مي توانيم از شبکه هاي خودمان در سطح کوي و برزن و خيابان مراقبت کنيم؛ اما در خانه کسي که بايد هوشياري و دقت و ايمني را سر لوحه کار خود قرار دهد، خود مردم هستند و زنجيره کوشش ها، فعاليت ها و اقدام ها، کشور را به نتيجه نهايي مي رساند. به عبارت ديگر اگر مردم نسبت به رعايت موازين ايمني و محيط زيست و همچنين فرهنگ اچ اس اي ما را کمک نکنند، کارمان ناقص مي ماند و مطمئن هستيم که مردم کشورمان ما را ياري مي دهند و سلسله فعاليت هاي اچ اس اي را هميشه پايان و اعتبار مي بخشند که از همه آنها تشکر مي کنم.»