توصیه های مرگ خاموش را جـدی بـگیرید
هر ساله با شروع فصل سرما شاهد مرگ خاموش برخی هموطنان خود هستیم که به دلیل رعایت نکردن برخی نکات ایمنی، دچار مسمویت با منوکسید کربن شده و جان خود را از دست می دهند. منوکسید کربن، گازی بی رنگ، بی بو و بسیار سمی است که به علت عملکرد نامناسب وسیله گرمایشی بر اثر سوخت ناقص، نصب نادرست یا استفاده ناصحیح از آن ایجاد می شود. غلظت این گاز در مقادیر بسیار پایین نیز برای انسان خطرناک و کشنده است. خانواده ها باید با علایم شایع مسمومیت با منوکسیدکربن آشنا باشند تا در صورت مشاهده آن ، اقدام های اولیه را انجام دهند. گیجی، کرختی مزمن و سردرد ناگهانی از علایم شایع گاز گرفتگی است که افراد سالم به دلیل این که این علایم دیرتر در آنها بروز می کند، باید کاملاً هوشیار بوده و با مشاهده آن، در افرادی که حساس تر هستند، به سرعت اقدام های اولیه را انجام دهند. انجام اقدام های پیشگیرانه در تمامی شرایط، کمک مؤثری به جلوگیری از حوادث بزرگ تر در آینده می کند و رعایت چند نکته ایمنی، قبل از راه اندازی وسایل گاز سوز گرمایشی، می تواند در پیشگیری از حوادث تلخ و حفظ جان مان بسیار موثر باشد:
بخاری های گاز سوز
با سرد شدن هوا اولین اقدام در تمامی خانه ها، روشن کردن بخاری برای تأمین گرمای منزل است؛. اما قبل از اینکه بخاری های گازی خود را روشن کنید، لازم است که به برخی نکات توجه داشته باشید تا بتوانید علاوه برخانه گرم ، آسایش و راحتی خیال هم داشته باشید. یکی از نکات اساسی این است که همیشه اجازه بدهید هوای کافی برای تنفس شما و سوختن بخاری گازسوز در اتاق وجود داشته باشد. وجود روزنه های زیر درها برای این منظور مفید است. بنابراین روزنه های زیر در ها را هیچ وقت با اشیایی همچون پارچه ، پتو و... مسدود نکنید. از صحیح سوختن گاز و سلامت بخاری به وسیله افراد ذی صلاح مطمئن شوید. از سلامت دودکش مربوط به بخاری اطمینان حاصل کنید. همچنین از تبدیل بخاری و سایر وسایلی که با سوخت های دیگر مورد استفاده قرار می گیرند، به وسایل گازسوز جدا خودداری کنید. هر بخاری یا سایر وسایل گازسوز باید به یک دودکش مجزا و مجهز به کلاهک متصل باشند. درصورتی که احساس کردید سوخت بخاری ناقص بوده یا با شعله آبی نمی سوزد، بخاری و مسیر لوله دودکش را بررسی کنید. ممکن است این نقص، ناشی از نرسیدن هوای کافی به بخاری باشد. بنابراین دقت کنید که بخاری همواره با شعله آبی بسوزد.
شومينه هاي گازي
شومينه، وسيله گرمايشي است که در سال هاي اخير بيشتر به عنوان دکور از آن استفاده مي شود. توجه داشته باشيد وسایل گازسوز فقط مي تواند نيازهاي گرمايشي را تأمين کند و هر نوع بهره برداري فرعي و گاه غيراستاندارد و ناايمن از آنها مي تواند پيامدهاي خطرناکي داشته باشد. برای ايمني بيشتر بهتر است به نکات زیر توجه کنید:
به منظور جلوگيري از خطر نشت گاز، شومينه باید به ترموکوپل و شير جداگانه قطع و وصل مجهز باشد.
تنوره آجري شومينه باید به نوعي ساخته شود که گازهاي حاصل از احتراق را به سمت بالا و دودکش فلزي تعبيه شده در بخش فوقاني هدایت کند.
اجاق شومينه باید کاملاً در راستا و زير دودکش قرار داده شود تا گازهاي حاصل از احتراق، به فضاي اتاق نفوذ نکند. براي خروج سهل و ايمن گازهاي حاصل از احتراق، از دودکش به قطر 15 سانتي متر استفاده کنید.
دودکش شومينه باید بدون درز تا بالاي بام ادامه داشته و داراي کلاهک H باشد.
شير شومينه را در پايان فصل زمستان ببندید و خروجي آن را با درپوش مسدود کنید. به هيچ عنوان به منظور رقص نور شعله ، شومينه را عمداً زردسوز نکنید . شعله زرد به معني توليد گاز سمي منوکسيدکربن در دستگاه است. با توجه به امکان نفوذ گازسمي (CO) از درزهاي دودکش آجري به ساختمان، تا جایی که امکان دارد در شومينه ازدودکش آجري استفاده نشود.
به دليل انتقال حرارت از اجاق شومينه به رابط شير اصلي گاز، حتماً از لوله هاي مسي فشارقوي و اتصالات مطمئن استفاده کنید. قبل از روشن کردن شومينه از بازبودن دريچه شومينه (دمپر) مطمئن شوید. چنانچه دمپر درحالت بسته باشد، تمامي گازهاي سمي ناشي از احتراق به فضاي مسکوني برمی گردد و خطرناک است.
شیلنگ گاز
رعایت نکات ایمنی درخصوص استفاده از شیلنگ های مناسب برای اتصال وسایل گازسوز به لوله کشی ساختمان، از اهمیت ویژه و حساسی برخوردار است و چنانچه این موارد نادیده یا کم اهمیت شمرده شوند، در نهایت باعث بروز اتفاقات ناگواری خواهند شد. شیلنگ های لاستیکی معمولی در برابر ترکیبات نفتی و گازی، بسرعت فاسد می شوند، به همین دلیل برای وصل کردن اجاق گاز و سایر وسایلی که استفاده از شیلنگ برای اتصال آنها به سیستم لوله کشی گاز مجاز شناخته شده، باید از شیلنگ های لاستیکی تقویت شده (چند لایه) که مخصوص گاز ساخته شده است، استفاده کرد. برای وصل کردن بخاری به لوله کشی گاز، هرگز از شیلنگ های آب و... غیراستاندارد استفاه نکنید، ضمن آنکه شیلنگ هایی را که ترک دارد، قبل از نشتی گاز حتماً تعویض کنید. طول شیلنگ های گاز نباید حداکثر از یک متر و نیم بیشتر باشد. شیلنگ های گاز نباید در معرض حرارت اجاق گاز و سایر وسایل گازسوز قرارداشته باشند. شیلنگ های لاستیکی را باید هرچند وقت یکبار مورد بازدید قرارداد تا اطمینان حاصل شود که شیلنگ های مورد استفاده سوراخ نشده ، ترک برنداشته و از محل بست بریده نشده است.
همچنین شیلنگ های گاز را در محل اتصال به شیر و دستگاه گازسوز به وسیله بست فلزی مناسب (مجهز به نوار لاستیکی ) داخلی مهار کنید و هیچ گاه از شیلنگ های فرسوده و غیر استاندارد استفاده نکنید.
کنتور و رگولاتور
قبل از اینکه وسایل گاز سوز خود را به سیستم لوله کشی گاز طبیعی وصل کنید، لازم است به چند نکته مهم توجه داشته باشید: لوله کشی داخلی باید از طریق شرکت مجری ، تحت فشار هوا قرار گرفته و هیچ گونه افت فشار درگیج (فشار سنج) مشاهده نشود. کم شدن فشارداخلی، نشانه نشتی در لوله کشی گاز است.رگولاتور و کنتور نصب شده برای ساختمانی که شما در آن زندگی می کنید، ظرفیت معینی دارد. چنانچه قصد توسعه لوله کشی داخل و اضافه کردن وسایل گازسوز را دارید، حتماً این موضوع را با شرکت ملی گاز ایران در میان بگذارید تا ضمن دریافت راهنمایی های لازم، در صورتی که به تعویض رگولاتور و کنتور نیاز باشد، اقدام شود.توسعه لوله کشی داخلی و اضافه کردن وسایل گازسوز از سوی افراد غیر متخصص، می تواند عواقب وخیمی را برای مشترکان به دنبال داشته باشد.رگولاتور به وسایل ایمنی خاصی مجهز است که در صورت بروز نقص در سیستم لوله کشی شهر، به طور اتوماتیک جریان گاز را قطع می کند تا مصرف کنندگان در معرض هیچ گونه مشکلی قرار نگیرند. از دستکاری کنتور و رگولاتور اکیداً خودداری کنید و چنانچه در این تجهیزات اشکالی ملاحظه شد، به سرعت با تلفن 194 (مرکزپیام) یا امداد گازرسانی که شماره آن در پشت قبض ذکر شده، تماس بگیرید.در هنگام قطع گاز از شبکه شهر، در مرحله نخست، فوراً شیر اصلی گاز را بسته و سپس شیرهای مصرفی خانگی تمامی واحدها درساختمان را ببندید.
سیستم حرارت مرکزی
محل اتاقک موتورخانه باید به طریقی باشد که هوا در آن جریان داشته باشد. به عبارت دیگر، هوا باید از دریچه ای وارد و از دریچه یا پنجره دیگری به خارج هدایت شود. درِ موتورخانه برای عبور جریان هوا، باید دست کم 5 سانتی متر با زمین فاصله داشته باشد و در قسمت پایین در نیز یک دریچه مشبک برای تهویه تعبیه شود. ضمن آنکه توصیه می شود، موتور خانه مجهز به هواکش (FAN) باشد. منافذ دودکش ها باید کاملاً آب بندی شده باشد. کنترل کنید که از اطراف دیگ و مابین پره ها، گازهای حاصل از احتراق در فضا پخش نشود تا در معرض خطر قرار نگیرید. در هنگام ورود به موتورخانه، در را باز نگه دارید و چند لحظه تأمل کرده و سپس وارد موتورخانه شوید تا در صورت وجود احتمالی گازهای سمی ، تبادل هوا با فضای بیرون انجام گیرد. ازتعبیه لوله های دودکش به صورت افقی و بیش از یک متر در موتورخانه خودداری کنید. از نصب زانوهای متعدد دودکش در موتورخانه حتما پرهیز کنید. در صورتی که سیستم فعلی منزل شما به این صورت است، در اولین فرصت نسبت به اصلاح سیستم دودکش دستگاه شوفاژ اقدام کنید.
دودکش
برای اطمینان از صحت عملکرد دودکش 3 آزمایش را می توان انجام داد. ساده ترین آزمایش دست زدن و لمس دودکش است. سردی دودکش، نشانه عبور نکردن گازهای سمی حاصل از احتراق وسیله گازسوز بوده و زنگ خطری برای شماست. وقتی وسیله گازسوز کار می کند، باید دودکش داغ باشد و نوک انگشتان دست داغی آن را حس کند. آزمایش بعدی، استفاده از شمع یا شعله کبریت در محل دریچه و مبدأ دودکش در اتاق (محل مصرف) است. با قرار دادن کبریت روشن در ابتدای دریچه، باید شعله به سمت داخل دودکش کشیده شود. این موضوع نشانه کـارکردن و مکش مناسب دودکش بوده و در صورتی که تغییری در شعله ایجـاد نشود، نشان دهنده عدم مکش مناسب دودکش است. هنگام خرید یا اجاره خانه و قبل از وصل وسایل گازسوز به دودکش، مسیر دودکش ها را با یک وزنه و طناب محکم از پشت بام تا محل دریچه و مبدأ دودکش کنترل کنید تا از بازبودن آن کاملاً مطمئن شوید.
آبگرمکن
یکی از وسایل گازسوزی که عمدتاً پس از لوله کشی گاز منازل تهیه می شود ، آبگرمکن است. این وسیله که همانند وسایل گازسوز دیگر به خودی خود هیچ خطری ندارد و برای استفاده و به منظور راحتی و آسایش خانواده تامین می شود ، چنانچه اصول ایمنی درکار کردن با آن رعایت نشود، می تواند خطر ساز و فاجعه آفرین باشد. باید به این نکته توجه شود که نصب آبگرمکن در حمام یا فضایی که به طور عادی در آن هوا جریان ندارد، باعث کمبود اکسیژن و ایجاد خفگی می شود، ضمن اینکه نصب هرگونه وسیله گازسوز در حمام مغایر اصول ایمنی است. همیشه یادتان باشد؛ آبگرمکن و سایر وسایل گاز سوز را هرگز در حمام و فضاهای محدود و بدون تهویه نصب نکنید.