برای آنکه در میان قربانیان خاموش دیابت نباشید روبان آبی را ببندید
مشعل: حدود نیمی از مردم ایران در معرض ابتلا به دیابت هستند و مسئله مهم این است که تقریبا نیمی از آنها از وجود بیماری خود اطلاعی ندارند و زمان مراجعات غیر مرتبط یا بیماری های معمول که آزمایشاتی در پی دارد، از وجود این بیماری آگاه می شوند. شاید بارها شنیده باشید که بسیاری از کودکان و جوانان در سنین پایین دچار این بیماری شده اند که بخشی از آن زمینه های ارثی دارد، اما بخش دیگر آن مرتبط با عادات غذایی و میزان دوری و نزدیکی ما به ورزش و زندگی سالم است. برای شناخت و فاصله گرفتن از خطر دیابت می توانید برخی از موارد را مد نظر داشته باشید تا بدانید چقدر در معرض دیابت هستید.
اگر پاسختان به هر کدام از این سوال ها مثبت است، لازم است برای چکاپ به مراکز پزشکی مراجعه کنید. آیا نوزادی با وزن بیشتر از ۴ کیلو به دنیا آوردید؟ برادر یا خواهری مبتلا به دیابت دارید؟ پدر یا مادر شما مبتلا به دیابت هستند؟ وزنتان مساوی و یا بیشتر از دو رقم آخر اندازه قدتان است؟ اگر سنتان زیر ۶۵ سال است، چه اندازه تحرک و ورزش دارید؟ در عین حال به خاطر داشته باشید که چند نشانه اصلی برای احتمال دیابت، کاهش یکباره وزن، تکرر ادرار، خستگی بدون دلیل، عطش و تشنگی و تاری دید هستند که اگر یک یا چند مورد از آنها را داشتید در هر سنی که هستید، یا در بستگانتان مشاهده می کنید، آن را پیگیری کنید.
چه زمانی ورزش کنید؟
پزشکان درباره زمان ورزش برای افراد دیابتی باید به شکل اختصاصی نظر دهند، اما معمولا برای یک تا سه ساعت پس از صرف غذا مناسب ترین وقت برای ورزش است. همیشه قبل از شروع ورزش، قند خونتان را اندازه بگیرید. وقتی قند خون ناشتای بالای 250 یا بالای 300 دارید، زمان مناسبی برای ورزش نیست، زیرا اگر ورزش کنید، قند خونتان بالا می رود.
به خاطر داشته باشید، دیابت عوارض حمله ای و یکباره و پر خطر آن هم در مراحل ابتدایی ندارد و به عبارتی بدون نشانه های علنی و با چراغ خاموش به سراغ شما می آید. اگرچه این شرایط نگران کننده است، اما درست به همین دلیل فرصت برای جلوگیری و کنترل آن در مراحل مختلف وجود دارد و حتی در سخت ترین انواع آن باز هم توصیه ها و عوامل کنترلی با توجه به پیشرفت های پزشکی وجود دارد. البته اگر کنترل بیماری به موقع انجام شود از عوارض جدی، پر درد و پر هزینه جلوگیری می شود. هزینه آزمایش قند خون بالا نیست و حتی در برخی شهرها و مراکز درمانی، دستگاه تست قند خون به رایگان توزیع می شود. مبتلایان به دیابت باید کنترل تغذیه و وزن خود را در اولویت بگذارند و چربی ها را بسوزانند و از همه مهمتر استرس را دور کنند. و برای این کار بیشتر پزشکان ورزشهای سبک را توصیه می کنند که در عین کاهش نسبی وزن، بدن شما را با تحرکی متعادل سالم نگه می دارد. در این زمینه چند ورزش توصیه شده است:
شنا: این ورزش را برای سالمندان با هر شرایطی توصیه می کنند چرا که فشاری به مفاصل وارد نمی کند و حس آرامش آب به فرد بیمار منتقل می شود. شنا هم همانند دوچرخه برای بیماران دیابتی که حس را در پاهای خود از دست داده اند، یا نگران این عارضه هستند، مفید است.
تای چی: یک ورزش آرام و آهسته است که حدود نیم ساعت وقت شما را می گیرد و علاوه بر تناسب اندام، استرس را از شما دور می کند.
دوچرخه ثابت: دوچرخه سواری در فضای باز یا دوچرخه های ثابت در خانه یا باشگاه ورزشی هوازی است که جریان خون را تقویت می کند و به قلب کمک می کند. این به جریان افتادن خون به خصوص برای افراد دیابتی که حس پاهای خود را از دست می دهند و وزن خود را نمی توانند متعادل نگه دارند، بسیار مفید خواهد بود.
پیاده روی: این پیشنهاد هم برای همه افراد در گروه های سنی مختلف توصیه می شود، اما برای افراد دیابتی که به کاهش وزن و تحرک بدنی نیاز دارند، بسیار مفید خواهد بود. این ورزش را حتما باید با کفش و لباس مناسب و در محلی مناسب انجام دهید تا زخم یا فشاری به بدنتان وارد نشود. توجه داشته باشید که اگر دچار نوروپاتی و اختلال حسی در پاهایتان هستید، پیاده روی طولانی ممکن است باعث آسیب رسیدن به آنها شود.
یوگا: این روزش با حرکات کششی و آرامی که دارد، عملکرد اعصاب را بهبود می بخشد و استرس را از شما دور می کند. استرس همان عاملی است که قند خون را افزایش می دهد.
روبان آبی را بشناسید
چه افراد مبتلا به دیابت و خانواده و اطرافیان آنها و چه سایر افراد جامعه لازم است درباره این بیماری بیشتر بدانند. هر بیماری مثل دیابت الزام ها، مراقبت ها و خطرهایی دارد که همه باید از آن مطلع باشند؛ مواردی همانند اینکه چه مواد غذایی و رژیمی را باید رعایت کنند، داروها و انسولین چطور مصرف یا تزریق می شود یا چه عوارضی در چشم و کلیه و پاها ایجاد می شود. از آنجا که ممکن است هر کدام از ما همین حالا به این بیماری دچار باشیم، اما از بیماری مطلع نباشیم، جزء مبتلایان خاموش این بیماری محسوب می شویم، کمپین های آگاهی بخشی در چند سال اخیر برای شناسایی و اطلاع رسانی بیماران دیابتی به راه افتاد که با «روبان آبی» شناخته می شود. اگرچه روبان آبی در میان نشانه گذاری های جهانی با دلایل دیگری مانند خشونت علیه کودکان ثبت شده است، اما در داخل کشورمان روبان آبی نماد بیماران دیابتی است. در این اطلاع رسانی از گروه های اجتماعی و به خصوص بیماران خواسته می شود، درباره این بیماری و نشانه ها و عوارض آن صحبت و آنها را به این کمپین روبان آبی دعوت کنند. نکته مهم آن است که شاید این همراهی در کمپین روبان آبی برای شما حیاتی نباشد، اما می تواند در شناسایی بیماران و انتقال برخی موارد آموزشی به آنها موثر باشد.
کمپین «روبان آبی» قصد شناسایی و راهنمایی افراد مبتلا به دیابت را دارد و تمام اعضای کمپین از مدیرعامل تا کارکنان، به دیابت نوع یک دچار هستند و با استفاده از ظرفیت های پیش آمده، افراد مبتلا را شناسایی می کنند و به مراکز درمانی و آزمایشگاهی ارجاع می دهند تا نوع دیابت آنها مشخص شود. روبان آبی ها تلاش می کنند تا هیچکس به علت ناآگاهی و ناامیدی دچار دیابت نشود. علاوه بر اینها در تقویم رسمی کشور 27 آبان ماه تا سوم آذر ماه، هفته ملی دیابت نام گذاری شده است و موارد آموزشی چند باره در اماکن عمومی یادآوری و باز آموزی می شوند. انجمن دیابت گابریک که کمپین «روبان آبی» را راه اندازی کرده است. هر سال در هفته دیابت با پخش پوسترها و اطلاع رسانی های رسانه ای و محیطی با عنوان «قول می دهم و به تعهد خود پایبندم» در سطح شهر فعال می شود، شهروندان مبتلایی در این کمپین فعال می شوند و قول می دهند که به جای قند از انواع میوه ها استفاده کنند و در طول روز حتما نیم ساعت پیاده روی کنند و به نشانه این تعهد نیز یک روبان آبی به دست می بندند. اگرچه این اقدام ها تشویقی و نمادین هستند، اما این امیدواری را بیشتر می کند که با این اقدام ها تغییرات کوچکی در نوع زندگی و عادت های غذایی بیماران مبتلا به دیابت و سایر اقشار جامعه پدید آید و زندگی سالم تری برای ایرانیان به وجود آورد.