گزارش« مشعل» از بیمارستان امام خمینی(ره) نفت آبادان
بیمارستانی به قدمت تاریخ نفت
مشعل - سمیه راهپیما- وقتی وارد می شوم، حال و هوای بیمارستان های جنگ، همان هایی که در دوران بچگی از طریق جعبه جادویی تلویزیون می دیدم، از ذهنم عبور می کند. راهروهای تو در تو با سقف های بلند و در های چوبی نشان از قدمت زیاد این بیمارستان دارد و اکنون در میراث فرهنگی، جزو اماکن تاریخی کشور به ثبت رسیده است؛ صحبت از بیمارستان امام خمینی(ره) نفت آبادان است که در سال 1306 با ظرفیت 252 تخت خواب تاسیس شد و تاکنون خدمات بهداشتی و درمانی زیادی به جمعیت زیر پوشش صنعت نفت و بومیان منطقه ارائه کرده است. این بیمارستان تا سال 1362 در حال فعالیت بود و پس از آن، تا سال 1369 به دلیل جنگ تحمیلی تعطیل شد و با خاتمه جنگ، فعالیت خود را از سر گرفت. بیمارستان امام خمینی (ره) نفت آبادان فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده و با آنکه بازسازی های زیادی در آن صورت گرفته؛ اما آثار قدمت بر در و دیوار آن به وضوح نمایان است. به دلیل اهمیت این موضوع و آگاهی از روند ارائه خدمات این بیمارستان، هفته نامه«مشعل» به بهداشت و درمان صنعت نفت آبادان رفته و گزارشی میدانی از بیمارستان امام خمینی(ره) نفت این شهر تهیه کرده است که در ادامه می خوانید:
نصراله حسونی بحرینی، رییس بهداشت و درمان صنعت نفت آبادان، متولد این منطقه است و مدرک تخصصی بیماری های داخلی خود را از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران گرفته است. او می گوید: «پالایشگاه آبادان در سال ۱۲۹۱ به عنوان نخستین پالایشگاه نفت خاورمیانه تاسیس شد و از همان سال، اقدام های پیشگیری و درمانی زیادی برای کارکنان صنعت نفت در نظر گرفته و به شکل بیمارستان صحرایی خدمات بهداشتی و درمانی ارائه داده است؛ اما افت و خیزهای زیادی داشته و اکنون در فهرست سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته است.»
آبادان در دشت واقع شده و به علت همسایگی با صحراهای بزرگ و سوزان، دارای آب و هوایی گرم و بیابانی است. از این رو کار در این شرایط اقلیمی با سختی هایی همراه است. بحرینی در این زمینه می گوید: «شرایط آب و هوایی در روند فعالیت کارمندان خلل ایجاد می کند. وقتی این منطقه دمای هوای 50 درجه را تجربه می کند و 50 تا 60 روز سال درگیر گرد و غبار است، شرایط کار سخت می شود و همیشه با تقاضای خروج از منطقه و انتقال به مناطق خوش آب و هوا تر روبه رو هستیم. این شرایط باعث فرسودگی کارمندان می شود. کارمندی که در یک منطقه خوش آب و هوا زندگی و کار می کند، طول عمر بیشتری دارد و کارایی او نیز افزایش می یابد؛ اما کارکنان این منطقه بر اساس شرایط سخت زود فرسوده می شوند و بازده کاری آنها پایین می آید. برای تشویق کار در این منطقه، از سوی وزارت نفت مشوقهایی در نظر گرفته شده؛ اما همه چیز مادیات نیست و باید شرایط رفاهی بیشتری برای کارکنان این منطقه فراهم شود. یکی دیگر از مشکلات، فرسودگی وسایل و تجهیزات پزشکی به دلیل گرد و غبار است. ممکن است وسیله ای همزمان در تهران خریداری شود و 10 سال کار کند؛ ولی این وسیله در آبادان طی سه تا چهار سال فرسوده شود.» به گفته او، « بهتر است قبل از اتخاذ هر تصمیمی، مدیران ستادی بازدیدی از مناطق داشته باشند؛ زیرا شرایط زندگی و اقلیمی در مناطق شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز متفاوت است، از این رو برخی بخشنامه ها به راحتی در شمال کشور قابل اجراست؛ اما در مرکز و برخی مناطق دیگر قابل اجرا نیست.» رئیس بهداشت و درمان صنعت نفت آبادان ادامه می دهد: « امسال چیلرهای خنک کننده را بازسازی کردیم که داخل آنها نمک قندیل بسته بود که این نشان از شوری آب این منطقه دارد.»
حسونی می گوید: « با توجه به مشکلاتی که داریم، در مقایسه با 6 ماهه دوم سال 1396، 18 درصد صرفه جویی داشته ایم، از این رو انتظار داریم همکاران در ستاد سازمان به ما توجه کنند، ضمن آنکه امسال برای نخستین بار معاینات دوره ای کارکنان را به 100 درصد خواهیم رساند و مجوز راه اندازی مرکز طب کار را گرفته ایم و دومین مرکز طب کار در سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت را داریم.»
جدی گرفتن ورزش
اختراع موتور بخار ازسوی جیمز وات در قرن 18 را می توان آغاز انقلاب صنعتی در جهان به حساب آورد و به مثابه آن آغاز طب صنعتی در کشور را نیز می توان به ملی شدن صنعت نفت مربوط دانست. در سال 1337 شرکت ملی نفت ایران، اقدام به تاسیس نخستین مرکز طب صنعتی در مسجد سلیمان کرد و فعالیت آن بعدها در سطح تمامی صنایع نفت کشور گسترده شد و یکی از محورهای فعالیت بهداشت و درمان صنعت نفت را به خود اختصاص داد. به طوری که این مرکز با قدمتی بیش از 50 سال، از پیشروترین مراکز طب صنعتی در کشور و حتی خاورمیانه به حساب می آید. به گونه ای که سالانه تمامی کارکنان صنعت نفت، موظف به انجام معاینات دوره ای هستند. شهر آبادان یکی از مناطق 14 گانه مراکز بهداشت و درمان صنعت نفت است که معاینات دوره ای خود را در دو قسمت پالایشگاه نفت آبادان و بیمارستان امام خمینی(ره) نفت آبادان انجام می دهد.
در این باره سید محمد مجتهدزاده، سرپرست طب صنعتی، بهداشت عمومی و اچ اس ای بهداشت و درمان صنعت نفت آبادان می گوید: «بیش از چهار هزار نفر تحت پوشش طب صنعتی هستند و عمده جمعیت تحت پوشش را کارکنان پالایشگاه آبادان تشکیل می دهند، مابقی نیز به دانشکده نفت آبادان، شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ، شرکت ملی گاز ایران و بهداشت و درمان صنعت نفت این منطقه اختصاص دارد. هر ساله کارکنان از نظر سلامت پایش می شوند که آیا شغل آنها با وضعیت جسمانی شان مطابقت دارد یا خیر؟
اکنون پرستار خانواده داریم و از کسانی که ناراحتی دارند، سوال می شود که آیا به دستورهای داده شده عمل کرده اند یا خیر؟ »
به گفته او «عمده ترین بیماری های کارکنان این منطقه، چربی خون بالاست که گرمای هوا و سخت بودن انجام فعالیت های ورزشی در این شرایط آب و هوایی از دلایل آن به شمار می رود. ضمن اینکه سرگرمی بیشتر آنها غذا خوردن است. رستوران ها نیز دقت کافی بر پخت غذا ندارند. از این رو باید روی تغییر سبک زندگی آنها کار کرد تا ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهند و رژیم غذایی داشته باشند. از سوی سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، موضوع رستوران سبز مطرح شده که اجرای آن بسیار سخت است؛ زیرا پیمانکارانی که مسئولیت رستوران را به عهده می گیرند، سطح تحصیلات پایینی دارند، از این رو بهتر است کسانی که مدرک تحصیلی مرتبط دارند، در این قسمت مشغول به کار شوند. همچنین باید کارکنان این قسمت مورد معاینات طب صنعتی قرار گیرند و از نظر بینایی، چشایی، شنوایی و ... بررسی شوند. » مجتهدزاده ادامه می دهد: «برای تغییر سبک زندگی، اقدام هایی صورت گرفته و از حدود 10 سال پیش ورزشگاهی در پالایشگاه ایجاد شده که هیچ گاه به بهره برداری نرسیده و اکنون از آن به عنوان انبار استفاده می شود. برنامه ریزی های خیلی خوبی داریم؛ اما در اجرا با مشکل روبه رو هستیم. متاسفانه چاقی کارکنان پالایشگاه آبادان نسبت به کارکنان دیگر پالایشگاه ها در دو گروه حراست و کارکنان اداری بیشتر است که باید سختگیری در امر ورزش را کنار بگذارند و هزینه ای در این زمینه از کارکنان نگیرند.»
او به سختی های کارش اشاره می کند و می گوید:«متاسفانه مراجعان ما تمایلی به معاینات طب صنعتی ندارند و در الزام و اجرای برنامه ها با مشکل روبه رو هستیم و مدیران تراز اول هم برای انجام معاینات دوره ای دیر مراجعه می کنند، از این رو برای تشویق کارکنان به طب صنعتی، قصد داریم از برنامه های کاری دیگر مناطق آگاه شویم.»
مجتهدزاده ادامه می دهد:«برای معاینات دوره ای غیر رسمی ها از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور مجوز گرفته ایم و نخستین گروه، 300 نفر از کارکنان پیمانکار بهداشت و درمان صنعت نفت بودند، نکته مهم اینجاست، پیمانکارانی که خیلی بیمار هستند، مراجعه نمی کنند و دلیل آن ترسِ از دست دادن کارشان است که این تفکر اشتباه است؛ زیرا تنها، محیط کارشان تغییر می کند.»
آرامش درونی
حادثه هیچگاه خبر نمی کند و ممكن است برای هر فردی در هر موقعیت شغلی، اجتماعی، سنی، اقتصادی و در هر زمان و مكانی به وجود آید. به عبارت دیگر، انسان ممكن است در هر لحظه از شبانه روز به فوریت های پزشكی نیازمند باشد و مراكز صنعتی نیز به چنین سیستمی نیاز دارند تا این خدمات را در کوتاه ترین زمان به فرد حادثه دیده ارائه کنند، از این رو در مراکز صنعتی مانند پالایشگاه نفت آبادان، اورژانسی در داخل درمانگاه طب صنعتی در نظر گرفته شده تا در مواقع لزوم و در کوتاه ترین زمان ممکن امدادرسانی کند.امیر گزمی، مسئول اورژانس پالایشگاه نفت آبادان می گوید: «در این اورژانس، خدمات درمانی مانند انواع سوختگی ها، سقوط از ارتفاع و دیگر اتفاق های صنعتی ارائه می شود و همیشه همکاران اورژانس در کنار آتش نشانی حضور دارند.»
به گفته او، «این درست است کسانی که در اورژانس کار می کنند، سختی ها را تجربه می کنند؛ اما بعد از گذراندن آن به یک آرامش و رضایت درونی می رسیم. باید گفت که اورژانس، خط مقدم جبهه است و وقتی حادثه ای رخ می دهد، باید بلافاصله در محل حاضر شویم و اقدمات اولیه را برای احیا انجام و فرد حادثه دیده را به مراکز مجهز تر انتقال دهیم.»
فشار خون بالا
زمانی که با مسئول اورژانس پالایشگاه نفت آبادان صحبت می کردم، جهانگیر امیری وارد می شود و در مورد ناراحتی اش صحبت می کند. او حدود 55 سال سن دارد و در قسمت مخابرات پالایشگاه مشغول به کار است. دلیل مراجعه اش را می پرسم که در پاسخ می گوید: « به دلیل فشار خون بالا سر درد شدیدی داشتم و وقتی به اورژانس مراجعه کردم، فشارم کنترل شد. حضور اورژانس صنعتی در داخل پالایشگاه بسیار خوب است و در کمترین زمان، بر بالین بیمار حاضر می شوند یا اینکه کارکنان، خود به اینجا مراجعه می کنند.»