گزارش هفته نامه «مشعل» از فعاليت هاي اچ اس اي شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان
کالای ایرانی خوب است، اما ...
مشعل سميه راهپيما آنچه در 20 سال رخ نداده، مي تواند در کمتر از 20 ثانيه به وقوع بپيوندد. اين جمله بيانگر آن است که حادثه هيچگاه خبر نمي کند و براي پيشگيري از آن، همواره بايد کوشيد. از اين رو نقش اچ اس اي در صنعت نفت براي کاهش حوادث بسيار مهم و حياتي است. تمامي مديريت هاي اچ اس اي در صنعت نفت براي بهبود روند بهداشت، ايمني و محيط زيست و کاهش حوادث اقدام هاي قابل توجهي انجام داده اند، به عبارت ديگر اچ اس اي در صنعت نفت، نقش حياتي دارد و در کاهش حوادث بسيار تاثيرگذار است. يکي از اين شرکت ها، شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان است که توانسته باوجود کمبود نيروي انساني در حوزه اچ اس اي و در زمينه استفاده از کالاي ايراني، بهره مندي از توان داخلي و مواردي از اين قبيل گام بردارد و با بهره مندي از توان کارکنان اچ اس اي اقدام هاي قابل توجهي انجام دهد، همچنين از نظر زيست محيطي با هفت سازمان محيط زيست در ارتباط است، مانند مسجد سليمان، شوشتر، ايزه، هفتگل، شوش، دزفول و انديمشک. به دليل اهميت اين موضوع هفته نامه «مشعل» گزارشي از روند کار اچ اس اي شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان تهيه کرده و پاي صحبت رئيس و کارشناسان اچ اس اي آن نشسته است. مشروح آن را در ادامه مي خوانيد:
سهراب ترکيان، رئيس اداره اچ اس اي شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان، از ورود خود به حوزه بهداشت، ايمني و محيط زيست مي گويد:« زماني که وارد اچ اس اي شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان شدم، بخشي از خودروها و تجهيزات به تعمير نياز داشتند، ضمن آنکه تعداد خودروهاي اطفاي حريق کم بود و در خواست داديم تا يک خودرو و نردبان آتش نشاني 32 متري به شرکت ما داده شود. همچنين براي خريد 16 دستگاه خودروي اطفاي حريق و بازسازي ناوگان قديمي نيز اقدام کرديم که اکنون در کميته هاي عملياتي مناطق نفت خيز تاييد شده و براي تکميل تجهيزات و نواقص نيز شرح نياز خريد داديم که به دفتر مرکزي فرستاده شده است.» او به کمبودهاي حوزه کاري خود اشاره مي کند و ادامه مي دهد: «با توجه به اينکه تعداد زيادي از کارکنان ما بازنشسته شده اند؛ با کمبود نيرو بخصوص در بخش عمليات مواجه هستيم و در ايستگاه مرکزي نيز در بخش آتش نشان و راننده خودروي آتش نشاني کمبود نيرو داريم، به همين دليل براي رفع اين کمبود نوبت هاي کاري را فشرده کرده ايم. در ايستگاه هاي آتش نشاني قلعه نار و لب سفيد نيز با مشکل کمبود نيروي انساني روبه رو هستيم و به دليل نداشتن راننده نتوانستيم خودروي آتش نشاني را در اين مناطق قرار دهيم. تعداد آتش نشانان اين مناطق نيز کم است و به همين تعدادي که حضور دارند، چگونگي استفاده از سيستم رينگ آتش نشاني را آموزش داده ايم تا در مواقع بروز حادثه بتوانند واکنش صحيحي داشته باشند. واحد عملياتي هفتگل را نيز داريم که بزرگترين واحد نمکزدايي مناطق نفت خيز جنوب در آنجا قرار دارد و مانند ساير مناطق با کمبود امکانات و نيروي انساني رو به روست.»
ترکيان مي افزايد: «84 نيرو درخواست داده ايم که از اين تعداد 60 نفر به راننده خودروي آتش نشاني اختصاص داده شده است و بيشتر کارهاي آن انجام شده و بعد از دريافت مجوز، آزمون عملي و ورزشي برگزار خواهيم کرد؛ زيرا آتش نشان، نبايد در عمليات از لحاظ جسماني کم بياورد. بعد از تکميل اين قسمت، مي توانيم در واحد لب سفيد گروه مستقر کنيم، همچنين در واحد هفت شهيدان که يکي از بزرگترين واحدهاي عملياتي است، خودرو نداريم. اين کمبودها باعث نمي شود که از وظيفه اصلي خود خارج شويم، از اين رو اقدام به آموزش اچ اس اي در تاسيسات کرده ايم، همچنين گروه هاي تعميرات، کپسول هاي آتش نشاني را به صورت دوره اي بازرسي مي کنند تا اطمينان حاصل کنند کسي که اين کپسول ها را در اختيار دارد، مي تواند با آنها کار کند.»
ترکيان مي گويد: «يک نفر عملياتي بايد به سيستم رينگ اطفاي حريق، استفاده از دستگاه هاي تنفسي و استفاده از گاز سنج ها آشنا باشد، از اين رو آموزش هايي براي آنها در نظر گرفته شده است، اين آموزش ها هر 6 ماه تکرار مي شود، زيرا ممکن است چگونگي استفاده از دستگاه تنفسي بعد از گذشت زمان فراموش شود. به عبارت ديگر، اگر کسي يک بار آموزش ببيند و بعد از دو سال بخواهد به سراغ آن برود، حتما دستگاه تنفسي را بر عکس خواهد بست؛ اما اگر هر 6 ماه يک بار تکرار شود بعد از گذشت زمان ملکه ذهنش مي شود.
آموزش هاي ما علاوه بر اينکه در محيط کار موثر است، مي تواند در منزل کارمندان نيز کارايي داشته باشد، به عنوان مثال اگر در خانه اي آتش سوزي اتفاق بيفتد، مي تواند با استفاده از سيستم خاموش کننده آن را خاموش کند يا چند ماده آتش زا را کنار هم قرار ندهد.»
الزام فرهنگ ايمني
«آتش نشاني، جايي نيمه نظامي است؛ زيرا فرمانده دارد و در عمليات آتش سوزي، سرپرست ايستگاه مي گويد که بايد چه کاري انجام شود و فرمانده بايد تصميم درست بگيرد؛ زيرا اشتباه يک نفر، خطر جاني به وجود مي آورد و بايد پاسخگو باشد.» اين بخشي ديگر از صحبت هاي رئيس اچ اس اي شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان است. ترکيان ادامه مي دهد: «شاهد هستيم که يک حادثه 10 سال پيش رخ داده و بعد از چند سال نيز همان حادثه دوباره اتفاق افتاده است. به همين دليل برخي شرکت ها براي کاهش حوادث، آموزش هايي در نظر گرفته اند و نکاتي که باعث ايجاد آتش سوزي شده را مورد بررسي قرار مي دهند. اين کار باعث افزايش ضريب ايمني در ذهن مي شود. اگر بخواهيم کسي در واحد خوب کار کند، بايد ابتدا فرهنگ ايمني را در ذهن او جا بيندازيم. به عنوان مثال براي ايمن بودن در محل کار، نبايد لباسي از جنس پلي استر پوشيد؛ زيرا آتش زاست و گرما را در خود نگه مي دارد.»
تعمير خودروهاي آتش نشاني
او در ادامه به کمبود تجهيزات اچ اس اي، بخصوص در حوزه ايمني و آتش نشاني مي پردازد و مي گويد: «جديدترين خودروي آتش نشاني، ما سه ولوو مربوط به سال 1383 است که از آن زمان 14 سال مي گذرد و خودرويي براي ما خريداري نشده است. اکنون برخي خودروهاي ما 35 سال قدمت دارند و اقدام به بازسازي آنها کرده ايم. سال هاي گذشته خودروهاي آتش نشاني را براي بازسازي به خارج از استان مي فرستاديم که نظارت بر آنها سخت بود، به همين دليل سعي کرديم از شرکت هاي داخل استان خوزستان استفاده کنيم و چهار شرکت را انتخاب کرديم و برخي نکات استاندارد بازرسي فني را به آنها گفتيم. همين روند باعث شد تا از يک کارگاه کوچک در آتش نشاني، به يک کارگاه بسيار قوي تبديل شوند. تاکنون از هشت خودروي آتش نشاني توانستيم پنج خودرو را بازسازي کنيم و يکي از آنها به دليل فرسودگي بيش از حد از رده خارج است؛ اما بازهم ازبرخي قطعات آن مانند پمپ استفاده کرده ايم. کالاي ايراني خوب است؛ اما بايد روي آن نظارت صورت گيرد. اکنون توليدکننده هاي ما در سطح استان خوزستان به اين باور رسيده اند که مي توانند بازسازي يک خودرو را به تنهايي انجام دهند.»
بازسازي تجهيزات قديمي
رئيس اچ اس اي شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان با اشاره به اينکه يکسري تجهيزات قديمي با کيفيت بالا داشتيم که به دليل فرسودگي کنار گذاشته شدند؛ اما آنها را بازسازي و مورد استفاده قرار داديم، مي گويد: «يونيت کمپرسور هوا را که از 18 سال پيش تا کنون استفاده نکرده بوديم، بازسازي کرديم. اين دستگاه، اکسيژن لازم را براي کساني که در محيط آلوده کار مي کنند، تامين مي کند و اگر هوا آلوده باشد، از فاصله 50 متري هواي سالم را به وسيله کمپرسور مي فرستد و نيروهاي ما با استفاده از ماسک تنفسي، از اين هواي سالم استفاده مي کنند. اگر باز محدوده 50 متر دورتر نيز آلوده باشد، هشت سيلندر هوا داخل يونيت کمپرسور هوا طراحي شده که به صورت خودکار هواي تنفسي را مي فرستد. اگر بخواهيم اين دستگاه را خريداري کنيم، بيش از يک ميليارد تومان هزينه مي خواهد که با بازسازي آن در هزينه صرفه جويي کرديم. همچنين يکسري مخزن شارژ کپسول هاي گازي داشتيم که 10 سال پيش خريداري شده بود که براي تعمير آن بايد يک نفر از شرکت هاي اروپايي مي آمد و هزينه زيادي به همراه داشت. به همين دليل براي صرفه جويي از توان داخلي خود استفاده کرديم و بعد از تعمير، دوباره وارد سرويس بهره برداري شد. علاوه بر بازسازي ها، بخش تعميرات را نيز گسترش داديم و اکنون از اتاق به کارگاه تعميرات تبديل شده است. »
استفاده از توان داخلي
ترکيان در صحبت پاياني خود به توليد برخي لوازم اشاره مي کند که ساخت آن در داخل انجام مي شود و همچنين به برخي اقدام ها در زمينه مسئوليت اجتماعي مي پردازد و مي گويد: «در گذشته لباس هاي ضد حريق در قسمت آتش نشاني، کيفيت مناسبي نداشت. به همين دليل با برخي توليدکنندگان داخلي قرارداد بستيم. براي کارهاي مردمي، هرگاه آتش سوزي در داخل مسجد سليمان رخ دهد، از سوي شهرداري درخواست کمک مي شود که بلافاصله ماشين هاي آتش نشاني خود را به محل حادثه اعزام مي کنيم، همچنين با سازمان محيط زيست و هلال احمر نيز همکاري هايي داشته ايم و لوح تقدير از سازمان محيط زيست دريافت کرده ايم.» به گفته او « آموزش در هر کاري حرف اول را مي زند. هنر اين نيست که وقتي در يک اداره چند نيروي ضعيف داريم، آنها را حذف کنيم و به ازاي آن نيروهاي قوي بياوريم؛ بلکه بايد با استفاده از نيروي قوي، نيروي ضعيف را تقويت کنيم. اکنون به شرايطي دست يافته ايم که با آموزش، تمام کارکنان مان قوي شده اند. راه اندازي سالن ورزشي را نيز در برنامه خود داريم؛ زيرا کارکنان آتش نشاني بايد روزي يک ساعت تمرين ورزشي داشته باشند که در هواي گرم اين منطقه نمي شود. به همين دليل به دنبال سالن ورزشي هستيم. همچنين حدود هفت تا هشت نفر براي کار با طناب آموزش ديده اند که در سطح (يک) مدرک بين المللي گرفتند.»
لباس هاي ايمني 100 درصد ايراني
بعد از صحبت با رئيس اچ اس اي شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان با يونس حسنوند، کارشناس ايمني اين شرکت هم صحبت مي شوم. او مي گويد: «در گذشته از لحاظ تجهيزات ضعيف بوديم و اکنون به اين خود باوري رسيده ايم که خودمان مي توانيم کالاي مورد نياز را تعمير يا توليد کنيم. از نظر تجهيزات نيز به قدري قوي شده ايم که مي توانيم به شرکت هاي بهره بردار ديگر نيز کمک کنيم، مانند عمليات چاه رگ سفيد که تجهيزات براي شان فرستاديم. در خصوص کالاي ايراني بايد گفت که در گذشته، هر لباسي که خريداري مي شد، خارجي بود و اکنون 100 درصد لباس هاي ما از توليد کنندگان داخلي و بوميان شهر مسجد سليمان تامين مي شود و در اين زمينه 30 تا 40 نفر شغل ايجاد کرده ايم و سالانه 2 هزار دست لباس توليد مي کنند. همچنين کفش هاي ايمني که در گذشته خارجي بود، امروزه از توليدکنندگان ايراني خريداري مي شود و در قراردادها، پيمانکار را موظف کرده ايم که کفش هاي ايمني را از توليدکنندگان ايراني تامين کند، در زمينه دستکش هاي ايمني نيز ورود کرده ايم و سالانه نزديک به دو هزار جفت توليد مي کنيم. روي عينک هاي ايمني و کلاه ايمني نيز کار کرده ايم؛ اما برخي از تجهيزات ايمني، قابليت ساخت در داخل را ندارند که آنها را وارد مي کنيم.»
کاهش حوادث با آموزش اچ اس اي
امير حسين بني نجاريان، مسئول آموزش ايمني شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان نيز مي گويد: «اين شرکت طي چند سال حادثه مهمي نداشته است و اين حاصل تاثير آموزش بوده که توانستيم متناسب با علم روز حرکت کرده و شروع به استقرار بحث هاي نوين آتش نشاني کنيم.
نقطه ضعفي که در اچ اس اي داشتيم، آموزش کارکنان بود. در گذشته دوره هاي آموزش اچ اس اي به گونه اي بود که يک نفر از اهواز دعوت مي کردند و طي سال، سه دوره ايمني و آتش نشاني و صدور پروانه کار برگزار مي شد؛ اما از سال 93 تا 95 سرانه آموزشي را طي يک سال، به 14 نفر ساعت رسانديم و سال هاي بعد پنج تا 6 نفر ساعت بود و نتيجه آن شد که در سال 94 و 95 در زمينه آموزش اچ اس اي در ميان شرکت هاي مناطق نفت خيز جنوب، جزو شرکت هاي برتر شديم. ايمن سازي تاسيسات، پيشگيري از حوادث و صيانت از نيروي انساني را سرلوحه کار خود قرار داده ايم و اکنون به جايي رسيده ايم که تکرار حوادث و شدت آن کاهش يافته است، همچنين دوره هايي متناسب با عمليات مانند استفاده از دستگاه هاي تنفسي و گاز سنج که ضروري بود را برگزار کرديم.» به گفته او،« ما فرهنگ پيشگيري از حوادث را نيز دنبال کرديم و توانستيم نيروي اچ اس اي را از يک نيروي منفعل به نيروي فعال تبديل کنيم و به درجه اي رسيده ايم که هر گاه قرار باشد پروژه اي در مسجد سليمان کليد بخورد، نظر اچ اس اي را نيز مي پرسند. سامانه پيام رسان
اچ اس اي را نيز طراحي کرده ايم که تمام حوادث تجزيه و تحليل مي شوند.»
تانکرهاي آب قديمي است
فرهاد کيان ارثي، سرپرست ايستگاه مرکزي آتش نشاني شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان نيز به برخي کمبودها اشاره مي کند و مي گويد: «با کمبود نيرو، قديمي بودن تانکرهاي آب و ماشين هاي آتش نشاني روبه رو هستيم. ماشين هاي آتش نشاني که در اختيار داريم، براي مناطق عملياتي است و متناسب با اين شرايط ساخته شده اند، در مواقعي که شهرداري مسجد سليمان از ما کمک مي خواهد، با توجه به سخت گذر بودن برخي بافت هاي اين شهر، امکان بردن ماشين هاي آتش نشاني در داخل شهر وجود ندارد.» او به حساس بودن حرفه خود اشاره ميکند و مي افزايد: « نمي توانيم تلفن همراه خود را خاموش کنيم يا خارج از دسترسي باشيم؛ زيرا يک نيروي کار معمولي نيستيم و کار ما با جان انسان ها در ارتباط است. ما با سختترين شرايط کار مي کنيم، از اين رو دچار اضطراب و استرس شده ايم؛ زيرا فشار روحي و رواني روي ما بالاست. از مسئولان درخواست دارم که هرچه سريع تر به ما جديد اضافه کنند، زيرا مسجد سليمان کمبود نيرو دارد و همه از شرکت ما مي خواهند که خدمات ارائه دهيم و پاسخگو باشيم.»
نبود مرکز پزشکياري
مهدي خرم، کارشناس اچ اس اي شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان نيز مي گويد: «بهداشت صنعتي، يکي از زير شاخه هاي بهداشت بوده و هدف اصلي آن ارتقاي سلامت عمومي و شغلي کارکنان است. ما عوامل زيان آور محيط هاي کاري را در پنج حوزه فيزيکي، شيميايي، رواني، بيولوژيکي و ارگونوميکي اندازه گيري مي کنيم. همچنين سالانه سلامت کارکنان خود را از سوي طب صنعتي براي کارکنان رسمي و قراردادي پايش مي کنيم. اين روند براي نيروهاي پيمانکار نيز از طريق مراکز مجازي که از سوي مرکز بهداشت و درمان استان معرفي شده اند ، پيگيري مي شود.»
به گفته او، «متاسفانه در سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت برخي موارد مانند فوريت هاي پزشکي و احداث مراکز پزشکياري براي واحدهاي عملياتي ديده نشده است. اکنون 18 واحد عملياتي و 5 تا 6 واحد بهره برداري بزرگ در مسجد سليمان داريم که در هر نوبت کاري 70 تا 80 نفر مشغول به کار هستند. بر اساس دستور عمل سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت، تمامي اين مراکز نيازمند داشتن مراکز پزشکياري هستند و دراين زمينه در سال 87 و 89 نامه نگاري هايي صورت گرفته؛ اما از آن زمان تا کنون در شرکت ما اين کار انجام نشده است.» سامان رضايي، کارشناس اچ اس اي شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان نيز مي گويد:« 41 درصد معاينه هاي طب صنعتي در سال 96 انجام نشده است؛ زيرا پزشک طب صنعتي علاوه بر انجام وظيفه خود، در درمانگاه ها نيز مشغول به کار است.» او مي افزايد: «به دليل کمبود نيرو، هرگاه آتش سوزي در منطقه رخ مي دهد، ما نيز لباس آتش نشاني به تن مي کنيم و به محل حادثه اعزام مي شويم.» در پايان مي توان گفت که اچ اس اي شرکت بهرهبرداري نفت و گاز مسجد سليمان، با وجود کمبود نيرو توانسته با آموزش هايي که ارائه کرده از همان تعداد به نحو احسن استفاده کند و علاوه بر ارائه خدمات به صنعت نفت، به شهرداري مسجد سليمان نيز کمک هايي در زمينه اعزام آتش نشان و خودروي آتش نشاني داشته باشد.
همچنين توانسته با بهره مندي از توان داخلي، به بازسازي برخي اقلام و تجهيزات قديمي مانند ماشين هاي آتش نشاني بپردازد و با حمايت از توليدکنندگان داخلي لباس ضد حريق، کفش هاي ايمني و ... توليد کند که در زمينه توليد لباس ضد حريق در مسجدسليمان براي 30 تا 40 نفر اشتغال ايجاد کرده است.