توصيه هاي پزشکي و تغذيه نفتي ها در ماه مهماني خدا
زير تيـغ آفتاب با زبــان روزه
سيد مرتضي هاشمي رمضان ماه شوق و انتظار و ماه مهماني خداوند، بار ديگر از راه رسيده و حال و هواي شهر، رنگ و بويي ديگر گرفته است. بوي افطار، رنگ ساد گي، رنگ راز و نياز، ماه زمزمه هاي مناجات با حضرت دوست در خلوت شب و زمزمه دعاي سحر، باز هم دروازه هاي بهشت گشوده مي شوند و زمين به شکرانه اين نعمت، سفره بيکران مي گستراند. نسيمي آشنا، کوچه پس کوچه هاي شهر را فراگرفته و اشتياقي در دل ها پديد آورده و روحي تازه در کالبد آدميان دميده شده است. همه با هم قرار ضيافتي پر شور مي نهند که دوباره عهد بندگي از سربگيرند و سرنوشتي تازه براي خويش رقم بزنند. در اين ماه پربرکت، مردم ايران همگام با ديگر مسلمانان جهان، توفيقي ديگر نصيب شان شده تا دوباره از فضيلت هاي ماه مهماني خدا بهره مند شوند و روزه داري را از سحر تا افطار، با زبان روزه و بدون آشاميدن يک قطره آب يا مواد غذايي سپري کنند. قبل از فرا رسيدن اذان مغرب، بايد تدارک سفره افطار ببينند و پيش از اذان صبح سفره سحري را مهيا کنند. براي پخت و پز، اولين گام بهره مندي از گاز طبيعي است، گازي که امروز در منازل استفاده مي شود، با همت مردان سختکوش صنعت نفت و گاز، کيلومترها از دل زمين بيرون مي آيد و بعد از فرآورش در پالايشگاه ها به مبادي مصرف ارسال مي شود. پالايشگاه گاز شهيد هاشمي نژاد در 165 کيلومتري مشهد در اين ماه پرفضيلت، همچون تمامي ماه هاي سال، نقش اساسي در تامين گاز طبيعي استان هاي شمال و شمال شرق کشور دارد. در همين زمينه به سراغ شاهين شاهسوند، رئيس بهداري و مرکز اورژانس و طب کار خانگيران رفتيم تا نکات پزشکي و نحوه تغذيه کارکنان شاغل در حوزه صنعت نفت و گاز را در ماه پربرکت رمضان برايمان بازگو کند. مشروح آن را در ادامه مي خوانيد.
با توجه به ساعات طولاني و گرماي طاقت فرسا، روزه داران چه نکاتي را بايد رعايت کنند؟
ماه رمضان امسال، به دليل مصادف شدن با روزهاي گرم و طولاني، داراي حساسيت بيشتري است و تحمل بالاتري را مي طلبد كه با يك برنامه تغذيه اي درست هنگام افطار و سحر، مي توانيم بدون بروز هيچ مشكلي از مزاياي اين ماه بهره ببريم و به مشكلاتي مانند ضعف بدني، افت فشار، تشنگي و گرسنگي دچار نشويم. براي اينكه روزه داران هنگام روزه تشنه نشوند، بهتر است در وعده سحري، از خوردن غذاهايي مثل انواع كوكو، بادمجان، سوسيس و كالباس، سس مايونز و سير و پياز و همچنين غذاهاي چرب و پرنمك كه سبب تشنگي زياد در طول روز مي شوند، پرهيز کنند. همچنين خوردن مواد شيرين مانند زولبيا و باميه هنگام سحر، سبب افت سريع قند خون و احساس گرسنگي در طول روز مي شود که افراد بايد از خوردن آن اجتناب کنند. از آنجا که کارکنان صنعت نفت و گاز، اغلب در محيط هاي صنعتي و باز قرار دارند، توصيه مي شود با توجه به گرماي هوا از نور خورشيد فاصله بگيرند و تا حد ممکن در سايه و جاهاي خنک بايستند.
بهترين نوع تغذيه در وعده سحري، چه نوع غذاهايي است؟
غذاهاي پرانرژي شبيه يک وعده ناهار، بجز غذاهاي خشک و چرب مثل شامي، کتلت، غذاهاي سرخ و فرآوري شده (سوسيس و کالباس ) و مصرف مايعات به حد کافي و غلات سبوس دار براي سحري مناسب است.
روزه داران در وعده سحري، بايد چه ميوه هايي بخورند تا در طول روز تشنه نشوند؟
بهترين اقدام براي کاهش تشنگي در ماه مبارک رمضان، اين است که افراد در وعده سحري، ميوه هايي مانند هندوانه، پرتقال و خيار مصرف کنند تا در طول روز کمتر تشنه شوند.
به افرادي که مجبور به استفاده از دارو هستند، چه توصيه اي مي کنيد؟
بيماران ديابتي بايد پيش از شروع ماه مبارک رمضان تحت بررسي پزشکي قرار گيرند، ضمن اينکه از نظر سطح قند، فشار، چربي، انعقاد خون و بررسي کلي وضعيت بدني پايش شوند و بر اين اساس، رژيم غذايي و دارويي مختص هر بيمار تعيين مي شود.
کساني که دارو استفاده مي کنند و بايد راس ساعت دارو بخورند، نبايد روزه بگيرند؛ البته برخي از اين افراد با مشورت پزشک معالج خود، قادر به روزه داري خواهند بود.
اغلب کارکنان صنعت نفت براي انجام پروژه هاي تعميراتي، در مناطق عملياتي و پالايشگاه ها، در زير نور آفتاب و گرما قرار دارند. اين افراد چه مواردي را بايد در طول روز رعايت کنند؟
اين روزها هوا در ساير مناطق کشور، بخصوص در حوزه صنعت و پالايشگاه ها بسيار گرم شده و روزه گرفتن در چنين روزهايي، بويژه براي افرادي که بايد ساعاتي از روز را در محيط بيرون سپري کنند، بسيار سخت است و در برخي موارد، باعث گرمازدگي مي شود که مشکلاتي را براي آنها ايجاد مي کند.
افراد زيادي هستند که ناچارند روز را زير گرماي هوا کار کنند و براي کار آنها کولري وجود ندارد.کساني که در عرصه عمراني و عملياتي مشغول به فعاليت هستند، ناچارند بخش عمده اي از روز را در گرماي بيرون و زير تابش مستقيم آفتاب قرار بگيرند و فعاليت کنند.
قرار گرفتن در زير تابش شديد آفتاب با دهان روزه، داراي سختي هاي بسيار زيادي است و کار هر کسي نيست و برخي افراد روزه دار در طول روز با مشکلات بسيار زيادي در اين زمينه روبه رو مي شوند. به دليل تقارن ماه مبارک رمضان با روزهاي گرم، امکان تشنگي روزه داران در طول روز زياد است، از اين رو با انجام راهکارهايي مي توان تا حدي شدت تشنگي را کاهش داد. بنابراين بهتر است کارکنان شاغل در واحدهاي عملياتي در طول روز از نور آفتاب فاصله بگيرند و تا حد ممکن در سايه و جاهاي خنک بايستند، همچنين بايد از کلاه و عينک مناسب و لباس نازک استفاده کنند.
با توجه به توزيع غذاي سلامت ميان کارکنان پالايشگاه گاز شهيد هاشمي نژاد و استقبال آنها از اين طرح، آيا غذاي سلامت مي تواند جايگزين مناسبي بين افطار تا وعده سحري باشد؟
طبق پايش ها و بررسي هاي صورت گرفته در حوزه سلامت، خوردن ميوه به عنوان يک وعده غذاي سلامت نتايج مثبتي به همراه داشته است که مي تواند ميان وعده آخر شب و قبل از خواب به حساب آيد.
براي اينکه روزه داران با مشکلات گوارشي مواجه نشوند، آيا بعد از صرف افطار، استراحت الزامي است؟
يک تا دو ساعت استراحت بعد از افطار توصيه مي شود.
روزه داري چه فوايدي براي بدن انسان دارد؟
روزه داري براي بدن انسان داراي فوايد زيادي است. روزه داري علاوه بر تعالي روح، به لحاظ پزشکي براي جسم نيز فوايد بسيار ارزشمندي دارد، زيرا روزه داري در يک ماه، سيستم بدن را بازسازي مي کند و پاکسازي مناسبي براي دستگاه گوارش و سيستم هورموني بدن است.