پيچ وخم خطوط ويک بيابان سکوت
آزاد كوئيك شريان هاي حياتي اقتصاد کشور را صيانت مي کنند تا مبادا خطري سرمايه ملي کشور را تهديد کند. آنها با ديده باني در شبانه روز از جسم و جان مايه مي گذرند تا هموطنان در آسايش و آرامش زندگي کنند. کساني که شايد کمتر نامي از آنهابه ميان مي آيد؛ نام آشنايي گمنام به نام خط بان. سعيدسليماني، ابوذر علي محمدي و محمود سليماني،خط باناني هستند در خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه خليج فارس که با وجودسختي ها ومرارت هاي زياد درحرفه خود،به صيانت از شريان هاي اقتصادي کشور مشغولند و اين کار راباعشق انجام مي دهند؛ آنها از خط باني ومخاطرات آن گفتند. آنچه مي خوانيد اشاره اي است به خط باني به عنوان حرفه اي کمتر ديده شد درصنعت نفت.
***
سعيد سليماني جوان 23 ساله اي که با مدرک کارداني برق صنعتي، دو سال است وظيفه خطيرخط باني را درشرکت خطوط لوله ومخابرات نفت منطقه خليج فارس به عهده دارد. سليماني ازخط باني وسختي هايش برايمان حرف ها داشت؛ حرف هايي که علاقه مند بود ديگران هم بدانند، شايد که نگرش تازه اي ازاين شغل در اذهان ايجاد وعمق و اهميت آن بيش از پيش، هويدا شود.
سليماني مي گويد: روزانه حدود سه ساعت ازهشت رشته خط انتقال بازديد و محافظت مي کنم تا فرآورده هاي نفتي منطقه، سالم و دقيق و ايمن به مقصد برسد.
سليماني خط باني را شغلي مي داند که ساعت کاري مشخصي ندارد و ادامه مي دهد: «تنهايي» ويژگي شاخص اين شغل است و در طول زمان خدمت، کمتربا کسي برخورد ومعاشرت داري، خودت هستي و خودت با مسيري پر پيچ وخم ويک بيابان سکوت.
بدون ترديد هرشغل وحرفه اي، سختي ها ومشکلات خاص خود را دارد و خط باني نيز نمي تواند از اين قاعده مستثني باشد؛ اين نکته اي است که خط بان خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه خليج فارس نيزبه آن اشاره داردومي گويد: اين شغل، آبستن حوادث درلحظه است و به دليل ناهموار بودن مسير، هر لحظه امکان دارد حادثه اي رخ دهد.
سليماني ادامه مي دهد: ازطرفي به دليل آب وهواي گرم وشرجي هرمزگان به ويژه درتابستان، تمام وقت بايد زيرآفتاب داغ، بدون حتي ذره اي سايه، خطوط با دقت پايش شوند.
او بابيان اين که زمستان ها سختي کاربه گونه اي ديگرنمود دارد، مي افزايد: دردهاي عضلاني ومفصلي با تحمل بادسرد طاقت فرساي زمستان از سويي وسنگلاخ بودن مسير و ناهمواري هاي آن از دگر سو، درد مشترک همه خط بانان است.
اين خط بان جوان شاغل درخطوط لوله و مخابرات نفت منطقه خليج فارس ازشکستن مچ پايش براثر زمين خوردن با موتور درحين خدمت به عنوان تلخ ترين خاطره دوران کاري خود ياد مي کند و مي گويد: همان طور که اشاره شد، خط باني آبستن خط درلحظه و اين حادثه نيزازهمان دست است.
سليماني درباره اين که يک خط بان چه شرايطي داشته باشد هم به چند نکته اشاره دارد و مي گويد: داشتن جسمي سالم ، ديد خوب و هوش متوسط روبه بالا براي اين شغل نيازاست.
اوعلاقه خاصي به ورزش به ويژه فوتسال دارد ودر اين زمينه ورزشکاري موفق و اميدوار است با توجه به اهميت شغل خط باني و وضعيت سخت آب و هوايي هرمزگان، شرايط بهتري از لحاظ جايگاه شغلي، حقوق و مزايا براي خط بانان در نظر گرفته شود.
دلچسب با وجود همه سختي ها
ابوذرعلي محمدي 30ساله ومتولد بندرعباس، خط بان ديگري است که همچون سليماني درخطوط لوله ومخابرات نفت منطقه خليج فارس فعاليت مي کند
او که حدود هفت سال است به کارخط باني در منطقه خليج فارس مشغول است، مي گويد: کارم ازساعت 7صيح شروع مي شود اما تشخيص پايان آن با رئيس حراست منطقه است که معمولا به چهار بعد ازظهر مي رسد.
علي محمدي که روزانه بين 35 تا 70 کيلومتر خط را پايش مي کند نيز، همچون همکار خود به مشکلاتي درکاراشاره دارد که هزينه زياد موتور( بنزين و لوازم يدکي) از آن جمله است.
وي نبود حتي يک سايبان يااستراحتگاه براي سرما، گرما يا بارندگي، نداشتن لباس فرم ويژه شرکت نفت (به دليل وجود شکارچيان غيرمجاز و اشرار) را برخي ديگر ازمشکلات اين حرفه برمي شمارد و مي افزايد: خط باني با وجود همه سختي هايش، شغل دلچسبي است و به آن علاقه دارم؛ هيچوقت تکراري و خسته کننده نمي شود؛ چون هر چهار فصل را مي توان از نزديک لمس کرد. اين خط بان علاقه مند به کار ادامه مي دهد: اگر به هفت سال پيش برگردم، به طورحتم باز هم شغل خط باني را انتخاب مي کنم. علي محمدي درباره اين که آيا حاضر است فرزندش وارد حرفه خط باني شود يا خير مي گويد: آرزو مي کنم او به درجه اي بالاتر ازخط باني برسد، اما اگرعلاقه مند به اين کارباشد، حتما مشوقش خواهم بود؛ چون به نظر من، نخستين اصل دراين حرفه(خط باني) داشتن علاقه است. اوداشتن آمادگي جسماني را ازشرايط ضروي خط بان مي داندو مي افزايد: دراين حرفه با توجه به موقعيت جغرافيايي مناطق که غالبا نقاط کوهستاني وسخت گذراست، نداشتن آمادگي جسماني بالامي تواند آسيب هاي شديدي به گردن و ستون فقرات وارد کند. علي محمدي نداشتن مزايا براي بدي آب وهوا با توجه به گرماي بالاي 40 درجه دراين منطقه را يکي ديگراز مشکلات اساسي مي داند و اميدوار است که اين مهم مد نظر قرار گيرد.
دقت و تيزهوشي بالا
محمود سليماني ديگرخط بان منطقه خليج فارس است که به مشکلات اين حرفه از ديد و منظر خود اشاره مي کند. سليماني باهفت سال سابقه خط باني و مدرک تحصيلي فوق ديپلم برق با بيان اين که وظيفه خط بان گشت زني، پيشگيري ازسرقت مواد نفتي، شناسايي نقاط برداشت غيرمجاز از خطوط لوله نفت و فرآورده هاي نفتي است، مي گويد: به نظر من، خط باني شغل حساس و مهمي است و دقت و تيزهوشي بالايي را مي طلبد. جلوگيري از تجاوز به حريم لوله و گزارش دادن به واحد مسئول و پيدا کردن نشتي قبل ازاين که خداي ناکرده فاجعه اي رخ دهد، نکته مهمي است که خط بان مي تواند درآن نقش مهمي داشته باشد به همين دليل خط باني را خيلي مهم مي دانم. او که هر روز از7صبح تا 6 بعدازظهر خط را پايش مي کند، مي گويد: هر30 تا 50 کيلومتر را يک خط بان از نزديک ترين روستاي آن منطقه که به خط نزديک است، گشت زني مي کند.
سليماني به سختي هاي کار خود اشاره و تصريح مي کند: سخت گذربودن مسير خط لوله، خراب شدن موتوردرحين انجام کار، آسيب ديدن خط بان، گرماي شديد تابستان ياسرماي شديد زمستان، طوفان وگرد و خاک، بارندگي وسيل، همچنين نداشتن امنيت و ايمني و نداشتن مکان استراحت، از مهم ترين مشکلات يک خط بان است.
وي ادامه مي دهد: به نظرمن خط باني به اين دليل که خطوط لوله انتقال دهنده نفت خام وفرآورده اي نفتي به مثابه شريان هاي حياتي کشورعمل مي کنند، يکي از پرمسئوليت ترين مشاغل است خط بانان وظيفه دارند با پايش دقيق و هوشمندانه، خطوط لوله انتقال نفت خام و فرآورده هاي نفتي را به دور از هرگونه خطر احتمالي نگه دارند تا سيالات درون آنها به سلامت به مقصد برسد. اگر خداي ناکرده آسيبي متوجه خطوط لوله شود، نخستين کسي که بايد پاسخگو باشد، خط بان است؛ از اين رو مسئوليت سنگيني بر دوش خط بانان است. سليماني تاکيد مي کند: خط باني به اين دليل که هر آن احتمال خطر و آسيب ديدگي جسمي براي او وجود دارد، اين شغل رايکي ازپرخطرترين پست هايي سازماني درخطوط لوله ومخابرات نفت مي داند وادامه مي دهد: خط باني کار، خيلي سخت و دشوار است، اما در هواي گرم و شرجي هرمزگان، اين سختي چند برابر مي شود. وي خاطره اي هم ازدوران فعاليت خود درکسوت خط باني شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه خليج فارس مي گويد و ادامه مي دهد: در سال 1391، نشتي در يکي ازخطوط لوله ايجاد شد که با صدايي وحشتناک همراه بود؛ سيلي ازبنزين راه افتاده و نخستين باري بود که چنين صحنه اي مي ديدم و اين اتفاق موجب شد تا مدت ها خواب سوراخ شدن خط را ببينم. آنچه خوانديد، روايتي بود از کساني که به عنوان خط بان درهر جا که خط لوله اي کشيده شده است، حضور دارند وگاه حتي پاي پياده، مسيري طولاني را طي مي کنند تا گزندي متوجه جريان انتقال نفت وفرآورده هاي نفتي نباشد. بدون ترديد اين رابايد پذيرفت که جايگاه خط باناني كه درمسيرهاي سخت و سخت، در سرماي زمستان و گرماي طاقت فرساي تابستان مشغولند؛ از اهميتي شايان برخوردار است، پس آنها را بيشتر ببينيم و بيشتر دريابيم.