در همین زمینه، کریم زبیدی، مدیر برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده است برنامه داریم تا پایان سال مرحله نخست توسعه این میدان را تکمیل کنیم و سطح تولید را به ۲۲۰ هزار بشکه در روز برسانیم. در مرحله دوم، توسعه این میدان به شکل یکپارچه دنبال خواهد شد، به این ترتیب که آزادگان شمالی و جنوبی را به شکل یکپارچه توسعه دهیم و تولید از این میدان را به ۵۷۰ هزار بشکه در روز برسانیم و در فاز سوم تولید از این میدان را به 700 هزار بشکه در روز برسانیم. طبق اعلام کردزنگنه، مدیر سرمایه گذاری و کسب وکار شرکت ملی نفت ایران، نخستین موضوع تامین منابع مالی است که از داخل انجام می شود، اما در خصوص تکنولوژی، شرکت های فعال در دو حوزه (E&P) و (EPC) در ایران به توانمندی قابل قبولی رسیده اند و می توانند این کار را جلو ببرند. از این رو مشکلی برای آزادگان و میدان های دیگر نفتی نداریم. همچنین برنامه افزایش ضریب بازیافت نفت خام یعنی افزایش برداشت نفت از این میدان در گام نخست برای رسیدن به رقم ۱۰ درصد تعریف شده است. یعنی از ۵ درصد کنونی به ۱۰ درصد خواهیم رسید و این کار با استفاده از روش های مطلوب ازدیاد برداشت در این میدان انجام خواهد شد. افزایش ضریب بازیافت یا بهبود بازیافت نفت در قالب EOR و IOR عملی می شود. افزایش ضریب بازیافت موضوعی جدی است که ثروت کشور را افزایش می دهد. در غرب کارون حدود ۶۷ میلیارد بشکه نفت خام درجا وجود دارد که افزایش این ضریب بازیافت می تواند بشکه های نفت بیشتری را از این میدان مشترک در اختیار کشور قرار دهد.

 توافق با عمان برای هنگام

نام میدان هنگام پس از سال ها با سفر جواد اوجی وزیر نفت به کشور عمان بار دیگر به صدر اخبار آمد.

میدان هنگام به عنوان تنها میدان مشترک ایران و عمان است و در تنگه هرمز در بخش شرقی خلیج فارس و ۴۵ کیلومتری جزیره قشم واقع شده است. بخش ایرانی این میدان «هنگام» و بخش عمانی «بوخای غربی» نامیده می شود. حدود ۸۰ درصد این میدان در ایران و ۲۰ درصد دیگر آن در عمان قرار دارد.

طبق گزارش های رسمی، هرکدام از دو کشور ایران و عمان در بخش های مربوط به خود اقدام هایی برای توسعه میدان انجام داده اند که به تولید منجر شده اند، اما در هر دو حالت، تولید از آن بخش ها به دلیل موارد فنی بعد از مدتی با کاهش مواجه شده است.

وزیر نفت در جریان سفر خود به کشور عمان از توافق برای تشکیل کمیته فنی و توسعه یکپارچه میدان مشترک هنگام در جریان سفر به کشور عمان خبر داد که در مذاکرات انجام شده با مقام های عمان از جمله محمد بن حمد الرمحی، وزیر نفت عمان درباره همکاری در زمینه موضوعات مختلف اقتصادی و به خصوص همکاری در بخش انرژی توافق هایی انجام شد. از جمله آنکه به عنوان محور اول توافق شد برای توسعه فازهای بعدی میدان نفتی هنگام که تنها میدان مشترک دو کشور است، کمیته فنی مشترک تشکیل شود تا در قالب کارگروهی مشترک و تیم مشترک، این میدان به صورت یکپارچه توسعه داده شود. بهره برداری یکپارچه که در منطقه ما بی سابقه است برخلاف بهره برداری رقابتی سبب می شود مخزن میدان مشترک آسیب نبیند و برداشت از مخزن به صورت صیانتی اتفاق بیفتد و بیشترین بهره از توسعه میدان نصیب دو کشور شود، محور دوم همکاری ایران و عمان که درباره آن توافق شد، صدور خدمات فنی مهندسی بود. با توجه به منابع نفتی و گازی عمان و همین طور توانمندی پیمانکاران و سازندگان ایرانی زمینه و ظرفیت بسیار خوبی برای صادرات خدمات فنی مهندسی ایران در بخش نفت و گاز به این کشور وجود دارد و توافق شد در بخش بالادست و پایین دست صنعت نفت، گاز، پالایشگاه ها، پتروپالایشگاه ها و تاسیسات گازی از توانمندی شرکت های ایرانی استفاده شود.

مجموعه اظهاراتی که به واسطه آن امید می رود سرنوشتی خوش در انتظار این میدان باشد.

 گام های نهایی پارس جنوبی

پارس جنوبی به عنوان بزرگ ترین میدان گازی جهان حدود ۵۰ میلیارد بشکه میعانات گازی در خود ذخیره کرده است. توسعه ميدان مشترك گازي پارس جنوبي، با هدف تامين گاز مورد نیاز کشور در بخش های تزريق به ميادين نفتي، عرضه به واحدهاي صنعتي و نیروگاه ها، گازرساني به واحدهاي خانگي- تجاري، تامين خوراك مجتمع های پتروشيمي و صادرات گاز، ميعانات گازي، گاز مایع و گوگرد در برنامه های وزارت نفت قرارگرفته است. حفر اولین چاه اکتشافی در مخزن مشترک پارس جنوبی به سال 1369 بازمی گردد و با نهایی شدن فازهای 11 و 14 پارس جنوبی پرونده توسعه آن به طور کامل بسته خواهد شد.

فاز 14 پارس جنوبی

پارس جنوبی که هدف گذاری آن تولید روزانه 56.6 میلیون مترمکعب گاز غنی، 75 هزار بشکه میعانات گازی، تولید روزانه 400 تن گوگرد و همچنین تولید سالانه یک میلیون تن گاز مایع «LPG» و یک ميليون تن اتان به منظور تأمین خوراک واحدهای پتروشیمی است، طبق اعلام محمد مشکین فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس یک ردیف پالایشگاه این فاز اواخر پارسال (۱۴۰۰) عملیاتی شد و سه ردیف دیگر آن هم امسال عملیاتی می شود.

فاز۱۱ پارس جنوبی

بلوك مخزني فاز 11 شامل دو موقعيت 11A و 11B در ناحيه مرزي جنوب شرقي ميدان پارس جنوبی واقع شده است و طبق اعلام محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، فاز ۱۱ پارس جنوبی  آخرین فاز از میدان مشترک پارس جنوبی است که زمستان امسال تولید گاز از آن بعد از سال ها با حجم ۵۰۰ میلیون فوت مکعب آغاز می شود.

 فروزان

این میدان نفتی در 100 کیلومتری جنوب شرقی جزیره خارگ و دارای 53 حلقه چاه بوده و اهمیت آن برای کشورمان به دلیل مشترک بودن این مخزن است و از این رو برنامه های ویژه ای برایش تدارک دیده شده است. با توجه به اولویت توسعه میدان های مرزی و مشترک با کشور عربستان، تسریع در افزایش تولید میدان مشترک فروزان در دستور کار قرار گرفته است که در آخرین خبر پس از ۸۸ روز تلاش مستمر شبانه روزی در ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ با موفقیت جریان سیال از چاه برقرار شده و پس از حفاری ۲۷۳۸ متر در ۸ حلقه چاه، برای نخستین بار برداشت نفت از لایه مخزنی کژدمی فوقانی در این میدان محقق شد که با تکمیل این چاه، دکل حفاری به یک چاه دیگر منتقل شد و همچنان حفاری در دیگر چاه ها ادامه خواهد یافت.

طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت میدان فروزان از سوی شرکت نفت فلات قاره ایران به عنوان کارفرما و در قالب قرارداد EPC-EPD به کنسرسیومی متشکل از پتروپارس و مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران به رهبری پتروپارس واگذار شد.

افزون بر آن نصب سکوی جدید مسکونی فروزان به وزن ۶۸۰ تن، آبان ماه ۹۹ در محل خود در آب های خلیج فارس نصب شد. سکوی مسکونی پیشین فروزان از ۱۲ سال پیش به دلیل فرسودگی به تعویض نیاز داشت و از این رو سکوی زیست جدیدی ساخته شد تا روی پایه های سکوی قبلی نصب شود. این اقدام نیز در مسیر توسعه و افزایش تولید از این میدان موثر خواهد بود.

  میدان مشترک گازی فرزاد «ب»

این میدان مشترک در محدوده بلوک فارسی در نوار مرزی ایران و عربستان و در فاصله نزدیک ۲۰ کیلومتری جزیره فارسی واقع شده که بر اساس اعلام شرکت نفت و گاز پارس، مقدار گاز درجای آن حدود ۲۳ هزار میلیارد فوت مکعب برآورد شده است و مقدار میعانات گازی آن حدود ۵ هزار بشکه در ازای هر میلیارد فوت مکعب گاز برآورد می شود. میدان مشترک گازی فرزاد «ب» در محدوده بلوک فارسی در نوار مرزی ایران و عربستان و در فاصله نزدیک ۲۰ کیلومتری جزیره فارسی واقع شده که بر اساس اعلام شرکت نفت و گاز پارس، مقدار گاز در جای آن حدود ۲۳ هزار میلیارد فوت مکعب برآورد می شود. قرارداد توسعه میدان گازی فرزاد «ب» اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ میان شرکت ملی نفت ایران به عنوان کارفرما و گروه پتروپارس به عنوان پیمانکار امضا شد. هدف این قرارداد که به صورت بیع متقابل اجرا می شود دستیابی به تولید روزانه ۲۸ میلیون مترمکعب گاز ترش طی پنج سال است. بر اساس اعلام شرکت نفت و گاز پارس، مقدار گاز درجای این میدان حدود ۲۳ هزار میلیارد فوت مکعب برآورد شده است و مقدار میعانات گازی آن حدود ۵ هزار بشکه در ازای هر میلیارد فوت مکعب گاز برآورد می شود. توسعه فرزاد بیش از یک دهه در انتظار آمدن شرکت نفت و گاز هند (اوان جی سی) بود و سرانجام با تصمیم وزارت نفت و به منظور جلوگیری از هدررفت بیشتر زمان در توسعه این میدان مشترک، کار به پیمانکاران ایرانی واگذار شد.

طبق اعلام شرکت ملی نفت ایران، در میدان فرزاد با پیچیدگی ها و عدم قطعیت های بسیاری روبه رو هستیم و مجموع این عوامل، عملیات حفاری، استخراج، انتقال گاز به خشکی و فرآورش گاز را سخت خواهد کرد؛ از این رو خط لوله انتقال گاز میدان فرزاد، سخت ترین خط لوله دریایی خواهد بود که در کشور اجرا می شود. طبیعی است در چنین شرایطی، توسعه این میدان در مرحله طراحی نیازمند دانش و فناوری پیشرفته و در مرحله تأمین تجهیزات، نیازمند تجهیزاتی با تکنولوژی های بالا و آلیاژهای خاص و مقاوم در برابر خوردگی است.

در همین زمینه مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس در آخرین اظهارنظر خود  درباره میدان گازی فرزاد اعلام کرده است: برنامه های توسعه این میدان در حال پیگیری است که جزئیات آن را پس از نهایی شدن اعلام خواهیم کرد.

 اقدام های در دست بررسی میدان آذر

ميدان نفتي آذر، از میدان های نفتي مشترک با عراق و در جنوب غربي استان ايلام و بين دو شهر مهران و دهلران واقع شده است. عراق آن را «بدراي» نام گذاشته و از آن به عنوان چشم و چراغ ميادين نفتي ايران در مرزهاي غربي هم ياد می شود که در جنوب غربي ايلام (ميان دو شهر مهران و دهلران) واقع شده است.

ميدان آذر 2 ميليارد و 500 ميليون بشکه نفت درجا دارد. نفت خام توليدي ميدان آذر از نوع سبک با API حدود 32 تا 33 است و ضريب برداشت نفت از اين ميدان بر اساس طرح توسعه فعلي، 16 درصد برآورد شده است.  میدان نفتی آذر با سرمایه گذاری از محل منابع داخلی، با ظرفیت ۶۵ هزار بشکه در روز و با استفاده از توان تخصصی صنعت نفت و شرکت های داخلی به بهره برداری رسیده است. پروژه افزايش توليد از فاز 2 در دست بررسی است و طی تفاهمنامه ای 6 ماهه با شرکت های داخلی موارد فنی به منظور افزایش تولید در فاز دوم قرار است تا پایان شهریورماه آماده شود و پس از آن در صورت تایید برای مراحل بعدی تصمیم گیری شود.

نکته مهم آنکه ميدان نفتي آذر از جمله پرچالش ترين و سخت ترين میدان های ايران و حتي جهان از نظر ساختار زمین شناسی و آنومالی های متعدد سازندي است. وجود لایه های پرفشار و کم فشار متعدد در توالي سازندهاي مختلف اين ميدان، لزوم تعريف نقاط متعدد جداره گذاري و جداسازي لایه های ناهمگون از همديگر را اجتناب ناپذیر می سازد که اين تعدد تغييرات فشاري سازندها در ميدان آذر منحصربه فرد است. ترکيب سيال ميدان آذر به شدت خورنده و لزوم ساخت تاسيسات و خطوط لوله با آلياژهاي مقاوم در برابر خوردگي و زمان طولاني حفاري در قياس با ساير میدان ها از ديگر چالش ها و سختی های کار در اين ميدان مشترک به شمار می رود.

از طرفي ميدان آذر به واسطه نوع سازند و خواص سنگ مخزن به صورتي است که به طور عادي نمی توان پس از حفاري، ميزان نفت مورد انتظار را از هر چاه استخراج کرد، بلکه بايد در چاه های اين ميدان به عمليات برانگيزش اسيدي به روش شکافت اسيدي يا تزريق اسيد در حجم بالا اقدام کرد.