تاثیر كرونا بر مصرف انرژی و خرید نفت درهند
شعیب بهمن- شیوع همه گیری کرونا تاثیرات منفی بر مصرف جهانی نفت داشته است؛ به گونه ای که تقاضای جهانی برای نفت با شیوع ویروس کرونا به شدت کاهش پیدا کرد. علت اصلی چنین امری این بود که مردم سراسر جهان ناگزیر شدند بیشتر در خانه بمانند و از رفت و آمدهای غیرضروری پرهیز کنند. قرنطینه مردم در برخی کشورها که تا مدت ها ادامه یافت، سبب شد سطح رانندگی، پرواز هواپیماها یا کارهای دیگری که مستلزم استفاده از نفت و مشتقات آن است، به شدت کاهش پیدا کند. این روند در برخی کشورها همچون هند به حدی اثرگذار بود که نه تنها بر این کشور، بلکه بر کل بازارهای جهانی نیز تاثیر گذاشت.
کاهش مصرف نفت در هند
افزایش قابل توجه موارد ابتلا به کرونا در هند و وضع قرنطینه ها و محدودیت های رفت و آمد در ایالت ها و شهرهای مختلف مثل دهلی نو و بمبئی، حمل و نقل را محدود کرده و باعث شده پالایشگاه های این کشور خرید نفت خام را کاهش دهند. در ایام همه گیری کرونا، تقاضا برای مصرف نفت در هند در برخی مقاطع زمانی تا ۷۰ درصد کاهش پیدا کرد. علت اصلی این موضوع، وضع مقررات جدید برای اعمال قرنطینه در این کشور است؛ به نحوی که هند ناگزیر شده بزرگترین قرنطینه را در دنیا برای مقابله با شیوع ویروس کرونا وضع کند؛ موضوعی که سبب شد شد مصرف نفت هند در برخی ماه های سال 2021 حدود ۵۰ درصد نسبت به ماه های مشابه در سال 2020 کاهشی شود. این کاهش که معادل ۳.۱ میلیون بشکه در روز است، بر بازار نفت تاثیر چشمگیری داشته است.
در دهه های اخیر، پيشرفت سريع اقتصادي و صنعتی موجب شده که نیاز هند به انرژي با افزايش چشمگیری مواجه باشد. از سوی دیگر افزايش خريد وسايل نقليه موتوري از سوی اقشار مختلف نیز مزید بر علت شده و میزان استفاده این کشور از نفت را افزایش داده است. به نحوی که در حال حاضر حدود بیش از نصف نفت وارداتی هند در بخش حمل و نقل عمومی- خودروهای شخصی و کامیون ها مصرف می شود. این امار بیانگر تاثیر بسیار جدی هرگونه قرنطینه در این کشور بر میزان مصرف نفت است.
در حالی که در سال گذشته، میزان تقاضاي نفت خام هند حدود ۴.۵ ميليون بشكه در روز به طور متوسط بود، در پی شیوع ویروس کرونا، تقاضای سوخت در این کشور با کاهش جدی مواجه شد. هم اکنون با توجه به قرنظینه سراسری که شامل محدویت سفر بین شهرها می شود، می توان انتظار داشت که مصرف نفت و فرآورده های نفتی باز هم کاهش یابد.
شرکت نفت هند، کاهش تدریجی تقاضای سوخت از جمله فروش گازوییل را بیش از 20 درصد کاهش، فروش سوخت جت را بیش از ۱۰ درصد کاهش و فروش بنزین را بیش از ۲ درصد کاهش اعلام کرده است.
این کاهش مصرف باعث شده که پالایشگاه های عمده نفت هند به کاهش فرآوری و واردات نفت خام روی آورند. به عنوان مثال، شرکت نفت هند که بزرگ ترین پالایشگاه این کشور محسوب می شود، به طور میانگین تنها ۸۵ تا ۸۸ درصد از مجموع ظرفیت پالایش خود بهره می گیرد. این در حالی است که احتمال دارد روند کاهش مقدار پالایش ادامه یابد، زیرا بعضی از تأسیسات هند با مشکل ذخیره سازی فرآورده های نفتی روبه رو هستند.
تاثیر هند بر آینده بازار
متوسط تقاضای نفت هند در 2019 برابر با 5.3 میلیون بشکه در روز بود. این میزان هند را به سومین مصرف کننده بزرگ نفت در جهان تبدیل کرده است. از این رو کاهش مصرف نفت در هند نه تنها بر خرید انرژی این کشور تاثیر می گذارد، بلکه بازارهای جهانی را نیز تحت تاثیر خود قرار می دهد، زیرا کاهش خرید هند می تواند به بروز مازاد بیشتر در بازارهای جهانی منتهی شود که این امر به معنای پیشی گرفتن عرضه از تقاضا و کاهش قیمت ها خواهد بود. این در حالی است که بازارهای جهانی نه تنها گنجایش کاهش مصرف بیش از این حد را ندارند، بلکه قیمت ها نیز به نحوی است که کاهش مجدد آن می تواند به بر هم خوردن تعادل در بازار منتهی شود و کشورهای تولیدکننده را متضرر کند.
اگر چه هند تلاش خواهد کرد از وضعیت به وجود آمده در خصوص کاهش مصرف در راستای پر کردن ذخایر استراتژیک نفت خود بهره گیرد اما این روند برای مدت طولانی نمی تواند ادامه یابد، زیرا همه گیری بیماری کرونا در این کشور به حدی وخیم است که احتمالا در آینده نزدیک نخواهد نتوانست به وضعیت عادی بازگردد. در نتیجه به واسطه کاهش مصرف نفت در هند می توان انتظار کاهش قیمت ها در بازارهای جهانی را داشت. در چنین شرایطی، با آنکه کشورهای تولیدکننده تمایلی به کاهش تولید نفت ندارند، اما برای جلوگیری از کاهش بهای آن ناگزیرند دست به اقدامات جدی تر بزنند.