بررسی طرح«جایگزینی 17 هزار اتوبوس شهری فرسوده دیزلی با اتوبوس های گاز سوز»
تهران با آسمان خاکستری خداحافظی می کند ؟
مشعل با استناد به ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب 1394 و آیین نامه اجرایی آن، طرح «جایگزینی 17 هزار اتوبوس شهری فرسوده دیزلی با اتوبوس های گاز سوز» از سوی وزارت نفت پیشنهاد و پس از تصویب در شورای اقتصاد به شرکت بهینه سازی مصرف سوخت تکلیف شده است. در مصوبه شورای اقتصاد تاکید شده است که تمامی اتوبوس ها باید مجهز به کولر، سیستم ترمز ضد قفل ABS و تسهیلات مورد نیاز افراد کم توان باشند. قدرت موتور با استاندارد محیط زیست حداقل یورو 4 تولید شود و سازمان شهرداری ها و دهیاری ها (شهرداری ذیربط) موظفند در قبال شماره گذاری هر دستگاه اتوبوس جدید، یک دستگاه اتوبوس دیزلی بالای 10 سال را از رده خارج کنند. این طرح با اهداف کاهش مصرف سوخت و افزایش بهره وری و بازده انرژی در ناوگان حمل و نقل مسافری شهری، نتایج زیست محیطی قابل توجه و ارتقای سطح ایمنی اجرا خواهد شد. در این طرح، تعداد 17 هزار دستگاه اتوبوس دیزلی شهری فرسوده اسقاط و از چرخه فعالیت در ناوگان مسافری شهری کشور خارج خواهند شد. با ورود این تعداد اتوبوس شهری تمام گاز سوز جدید که طی سال های 1395 تا 1404 اجرایی خواهد شد، همین تعداد دستگاه از اتوبوس های شهری دیزلی فرسوده که دارای عمر بیش از 10 سال هستند، از چرخه ناوگان حمل و نقل مسافری شهری کشور خارج می شود. در ادامه گزارشی از روند انجام طرح «جایگزینی 17 هزار دستگاه اتوبوس شهری فرسوده دیزلی با اتوبوس های گاز سوز» را می خوانید:
برپایه گزارش ها، برآورد می شود، با اجرای کامل طرح «جایگزینی 17 هزار دستگاه اتوبوس شهری فرسوده دیزلی با اتوبوس های گاز سوز» در طول اجرای آن (1395 -1404) حدود 5740.8 میلیون لیتر در مصرف نفت گاز صرفه جویی و 4.5 میلیون تن معادل دی اکسید کربن کاهش انتشار آلاینده های زیست محیطی محقق شود. همچنین ارزش صرفه جویی حاصل از جایگزینی 17 هزار اتوبوس دیزلی فرسوده، 179 میلیون دلار طی دوره اجرا تا پایان بازپرداخت (سال 1404) بالغ می شود که از محل منابع ناشی از صادرات فراورده های سوختی صرفه جویی شده حاصل از اجرای طرح به شرکت های سرمایه گذار عامل صرفه جویی باز پرداخت خواهد شد. ارزش سوخت صرفه جویی شده حاصل از این طرح، پس از اندازه گیری و صحه گذاری از سوی شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، در بازه های زمانی سه ماهه به سرمایه گذاران عامل صرفه جویی پرداخت خواهد شد. تعهد بازپرداخت مبالغ صرفه جویی شده از تایید وزارت نفت، از طریق منابع ناشی از صادرات (کاهش واردات) سوخت مایع صرفه جویی شده (نفت گاز) طی 7 سال بر اساس محاسبات سامانه مکانیزه (به سما) تا سقف تعهدات دولت به ازای هر کیلومتر پیمایش متوسط تا 22 سنت دلار یا معادل ریالی آن به نرخ رسمی اعلامی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در زمان پرداخت به شرکت های سرمایه گذار عامل صرفه جویی طرف قرارداد با شهرداری ها/ شرکت های واحد اتوبوسرانی یا عناوین مشابه مورد تایید شهرداری ذیربط به مدت 7 سال به ازای هر اتوبوس 12 متری پرداخت خواهد شد. مبنای پرداخت برای اتوبوس های شهری 9 متری 0.7 دهم برابر اتوبوس های 12 متری و برای اتوبوس های 18 متری 1.7 دهم برابر اتوبوس های 12 متری خواهد بود. به گفته ساسان کاظمي نژاد، مدير بخش حمل ونقل شرکت بهينه سازي مصرف سوخت، «طرح جايگزيني 17 هزار اتوبوس شهري فرسوده ديزلي با اتوبوس هاي گاز سوز» به وزارت صنعت، معدن و تجارت واگذار شده است. در این طرح، دیگر هيچ قراردادي را شرکت بهينه سازي مصرف سوخت دنبال نمی کند و تنها نقش تاييد ناوگان جديد و به روز بودن فناوري را به عهده دارد؛ البته در ماده 21، يک استثنا وجود دارد، اين که وزارت نفت را مجاز دانسته تا قراردادهاي منعقد شده قبلي را به روال قبل ادامه دهد؛ اما از تاريخ ابلاغ مصوبه اخير، ديگر ما مجاز به انعقاد قرارداد با رويکرد مصوبات قبلي نيستيم، به همين دليل مکاتبه اي با سازمان راهداري و شهرداري براي اتوبوس ها و کاميون ها انجام داده ايم تا از 20 خرداد 97 به بعد، اين طرح از سوي وزارت صنعت، معدن و تجارت پيگيري شود.»
اقدام های شرکت بهینه سازی تا قبل از واگذاری
تا قبل از واگذاری طرح « جایگزینی 17 هزار دستگاه اتوبوس شهری فرسوده دیزلی با اتوبوس های گاز سوز» به وزارت صنعت، معدن و تجارت، گام هایی از سوی شرکت بهینه سازی مصرف سوخت برداشته شده که از آن جمله می توان به تهیه و تدوین نمونه تفاهمنامه، قراردادها و اسناد حقوقی، تفاهم نامه های همکاری و قراردادها، تهیه و تدوین اسناد مالی، ایجاد نظام اندازه گیری و صحه گذاری برای محاسبه تحقق صرفه جویی ها و برگزاری فراخوان و شناسایی تامین کنندگان و سرمایه گذاران و برگزاری جلسات اشاره کرد.
شرکت بهینه سازی مصرف سوخت اقدام های دیگری نیز در این طرح انجام داده که عبارتند از:
• تشکیل جلسه در مورد تنظیم لایحه اصلاح قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت با ریاست جمهوری و کمیسیون امور زیر بنایی
• برگزاری جلسه سه جانبه با استانداری آذربایجان شرقی و شرکت میتسوئی ژاپن برای تامین اتوبوس و دریافت لیست خودروهای فرسوده جایگزین
• بررسی طرح شرکت امین صنعت در خصوص نوسازی 50 دستگاه اتوبوس LNG سوز در عسلویه
• تعیین وضعیت مالیاتی طرح های ماده 12 مبنی بر معافیت از سازمان امور مالیاتی کشور
• پیگیری و انجام مکاتبات و برگزاری جلسات به منظور رفع مشکل تضمین انجام تعهدات
تعیین استاندارد موتور اتوبوس های گازسوز
برای موتور اتوبوس های گاز سوز، استانداردهایی تعیین شده است. هدف از تدوین این استاندارد، تعیین الزام های معیار مصرف سوخت برای موتور اتوبوس های گازسوز است. بر اساس این استاندارد، پس از اندازه گیری و تعیین مصرف سوخت موتورها در مراحل تایید نوع و تطابق تولید، این مقادیر با محدوده های مجاز مطابقت داده می شوند تا بر مبنای آن، موتورها مجوز تولید یا واردات بگیرند.
این استاندارد برای موتورهای مورد استفاده در اتوبوس های گاز سوز تولیدی یا وارداتی در مرحله تایید نوع و تطابق تولید، کاربرد دارد. این استاندارد در مواردی از جمله موتورهای گاز سوز اتوبوس های کارکرده، موتورهای گاز سوز ساکن و موتورهای گاز سوز سایر خودروها، کشتی ها و لکوموتیوها به کار نمی رود.
در پایان می توان گفت با اجرای طرح « جایگزینی 17 هزار دستگاه اتوبوس شهری فرسوده دیزلی با اتوبوس های گاز سوز» شاهد ارتقای راندمان، افزایش کیفیت اتوبوس های موجود با فناوری روز دنیا و نیز افزایش سهم حمل و نقل همگانی در سفرهای درون شهری، کاهش مصرف گازوییل و کاهش سطح انتشار آلاینده های متناظر آن، ارتقای راندمان و پیمایش اتوبوس های فرسوده موجود اعم از گازوییلی یا دوگانه سوز از طریق جایگزینی اتوبوس های پایه گاز طی 7 سال خواهیم بود.