سفرنامه «مشعل» از گازرساني
به روستاهاي سخت گذر با تاريخي چند هزار ساله
خداحافظي با دود هيزم و بوي نفت
مشعل گازرساني به شهرها و روستاهاي کشور اگرچه همواره سبب ايجاد رفاه براي اهالي ايران زمين شده ولي براي رساندن گاز به منازل، تلاشهاي گستردهاي از سوي مردان و زنان جزيره گاز انجام ميشود. در طول چهار سال فعاليت دولت يازدهم، بيش از 120 شهر و 9 هزار روستا از مزاياي گاز برخوردار شدهاند و در اين مسير، استان کردستان به عنوان يکي از استانهاي سردسير و مرزي که بخش قابل توجهي از اهالي آن را برادران اهل تسنن تشکيل ميدهد نيز، از قاعده گازرساني مستثني نبوده و در اين استان، شاهد توسعه زيرساختهاي گازرساني هستيم. گازرساني به روستاهاي دورافتاده و سخت گذر اين استان و تامين سوخت مرزداران وفادار کشور به عنوان وظيفهاي بر دوش کارکنان شرکت گاز استان کردستان قرار داده شد و گازرساني به همه شهرها و بيش از يکهزار روستاي اين استان در طول سالهاي گذشته نشان ميدهد تلاشگران صنعت گاز از اين امتحان سربلند بيرون آمدهاند.
براي پوشش و اطلاع رساني بخشي از فعاليتهاي صنعت گاز به مناطق مختلف اين استان سفر کردهايم تا از نزديک تاثير حضور گاز در زندگي مردم را از زبان آنان روايت کنيم.
گازرساني به روستاي هشميز و مجتمع تخته در قالب سه پروژه در دستور کار شرکت گاز استان کردستان قرار دارد و با بهرهبرداري از آن شاهد گازرساني به پنج روستا خواهيم بود. براي اجراي اين پروژهها در مجموع 33 کيلومتر لوله گذاري فلزي و پلي اتيلن و حدود 850 انشعاب با سه ميليارد و 200 ميليون تومان هزينه (در بخش اجرا) نصب ميشود. با اجراي اين پروژه، افزون بر بهرهمندي پنج روستاي اين منطقه، از نعمت گاز زمينه گازرساني به 15 روستاي جديد که پکيج گازرساني به آنها در مرحله انجام مناقصه قرار دارد نيز، فراهم ميشود.
گازرساني به روستاي هشميز در ايستگاه نخست
عضو شوراي اسلامي روستاي هشميز ميگويد: اين روستا در 50 کيلومتري شهرستان سنندج و در بخش سيروان قرار دارد و حدود يکهزار و 800 نفر جمعيت دارد. به گفته هادي مجيدي، هشميز، منطقهاي سردسير است که در دامنه کوه واقع شده و داراي شيب تند است. زمستانهايي سرد دارد و بارش برف باعث ميشود شاهد يخبندان در آن باشيم.
وي با اشاره به تامين سوخت مورد نياز اين روستا از طريق نفت سفيد، کپسول ال پي جي و سوزاندن درختان ميگويد: مخزن نفت در پايين روستا قرار دارد و مردم براي دريافت سهميه نفت سفيد با دبههاي 20 ليتري در صف ميايستند و پس از دريافت سوخت، با دشواري زيادي آن را به منازل خود ميبرند. به طور ميانگين در 6 ماه دوم سال بيش از 18 بشکه نفت سفيد براي مصرف در بخاري مورد استفاده قرار ميگيرد و براي تهيه آن بايد حدود 600 هزار تومان هزينه کرد.
از طرفي، براي پخت و پز نيز از کپسولهاي ال پي جي استفاده ميشود. در سال حدود 500 هزار تومان نيز براي تامين کپسولهاي گاز هزينه ميشود و براي تهيه آن بايد به سنندج رفت و در شيب تند کوچه، آن را روي دوش تا منزل حمل کرد.
عضو شوراي اسلامي روستاي هشميز، درباره فعاليت گازرساني در اين روستا ميگويد: خوشبختانه پروژه گازرساني به اين روستا آغاز و باعث ايجاد روحيه و انگيزه بسيار عالي ميان مردم شده است.
افزون بر اين، هم اکنون حدود 20 نفر از اهالي روستا در اين پروژه مشغول به کار هستند و علاوه بر نيروي انساني، دو دستگاه تراکتور اهالي نيز در اين پروژه به کار گرفته شده است.
مجيدي تاکيد ميکند: با توجه به کمبود امکانات، مردم به شهر مهاجرت کردهاند و ميراث فرهنگي و آثار تاريخي روستا نيز در حال نابودي است. در صورتي که اين روند ادامه مييافت، به دليل کمبود جمعيت کودکان، شاهد تعطيلي مدارس ميبوديم.
خوشبختانه خبر گازرساني به روستا شرايطي فراهم آورده که در اين مدت کوتاه تعدادي از خانوادهها به روستا
بازگردند و آبادي رونق گيرد. از طرفي، شغل مردم اين منطقه، کشاورزي و دامداري است و با ورود گاز ميتوان واحدهاي مرغداري و گلخانه ايجاد کرد. اکثر کشت اهالي اين مناطق توت فرنگي است که با ورود اين نعمت بي نظير، ميتوانيم کارخانههاي کوچک براي توليد مربا و آب ميوه راهاندازي کنيم که زمينه ساز ايجاد شغل براي جوانان و رونق اقتصادي منطقه ميشود. عضو شوراي اسلامي روستاي هشميز يادآور ميشود: ارزش گاز بسيار بالاست و نميتوان آن را که با خود آسايش و راحتي براي مردم فراهم ميکند، با نعمتي ديگر مقايسه کرد. با ورود گاز به اين منطقه، مردم از گذشته اميدوارتر شده اند و در محافل ميگويند ما هم همچون تهرانيها از نعمت گاز بهرهمند شدهايم. تحمل سختي کار در مسيري کوهستاني براي انتقال خط لوله انتقال گاز به روستاها قابل ستايش است. از مديران، مهندسان و عوامل اجرايي شرکت گاز تشکر ميکنم که خوب و دلسوزانه عمل ميکنند. مردماني سختکوش و فقير در اين منطقه سخت گذر قرار گرفتهاند و اميد و آرزويشان اين است که از هر طريق، اين پروژه گازرساني در اسرع وقت پايان يابد.
گاز در آينده دخترم تاثيرگذار خواهد بود
در ادامه، گپ و گفتي با اهالي روستاي هشميز داشتيم و از نزديک در جريان نظر آنان درباره ورود گاز به اين روستا و تغيير در زندگي قرار گرفتيم. جواد اوليايي يکي از اهالي اين روستاست که حدود سه ماه است در پروژه گازرساني مشغول به کار شده است. پيش از اجراي پروژههاي گازرساني در تهران جوشکار بود و با توجه به وجود کار به آبادي بازگشته است.
وي ميگويد: در کنار خانوادهام هستم و حقوق روزانه 50 هزار توماني در روستاي خود را به حقوقهاي بالاتر در ديگر مناطق ترجيح ميدهم. افزون بر روستاي هشميز، در روستاهاي تخته و اندر نيز پروژه گازرساني در جريان است و بستگانم در آن مشغول هستند. وي با بيان اينکه براي گرمايش از نفت و هيزم استفاده ميکنيم، ميگويد: زماني که زمستان ميآيد، با مشکل روبه رو هستيم. وقتي که گاز بيايد از نفت راحت ميشويم و در زمستان در برف و باران اذيت نميشويم. بچه کوچک دارم و زماني که هيزم روشن ميکنم، دود ايجاد ميشود و تنفس او با مشکل روبه رو ميشود. گاز در آينده دخترم تاثير گذار خواهد بود.
وقتي چارهاي جز قطع درختان نداريم
منصور حبيبي، يکي ديگر از اهالي روستاي هشميز است. او درباره شرايط جغرافيايي اين منطقه ميگويد: اين منطقه بسيار سردسير است و در برخي مواقع با بارش شديد برف، شاهد مسدود شدن جاده روستا هستيم. به گفته وي، زماني که جاده بسته ميشود و ذخيره نفت نداشته باشيم، چارهاي نداريم و براي گرمايش و پخت و پز بايد درختان را قطع کنيم.
حفاري در مسيري سخت با شيبهاي تند
مهدي محمدپور، اهل همدان و راننده بيل مکانيکي مشغول در پروژه گازرساني به روستاي هشميز است و بيش از سه ماه در اين پروژه مشغول به کار است. وي درباره مسير اجراي خط لوله گاز ميگويد: حدود 14 سال در اين حرفه مشغول به کار هستم و تاکنون در اينگونه پروژه ها کار نکردهام. مسير پروژه در مناطق کوهستاني قرار دارد و شيب مسير سختي کار را دو چندان کرده است. به گفته محمدپور، در ديگر مناطق هر يکسال پيکور را سرويس ميکنيم، ولي در اين پروژه هر 20 روز بايد دستگاه را سرويس کنيم.
گازرساني در منطقه اي پلکاني
پروژه گازرساني به روستاي اندر و مجتمع ژيوار در منطقه اورامانات تخت نيز، از ديگر برنامههاي شرکت گاز استان کردستان است. اين پروژه شامل 21 کيلومتر لولهگذاري پلي اتيلن و نصب 800 انشعاب با بيش از دو ميليارد تومان اعتبار است که براساس برنامههاي تعريف شده تا پايان امسال شاهد بهرهبرداري از آن خواهيم بود. بخش قابل توجهي از پروژه در شيب بسيار تند اجرا ميشود؛ به گونه اي که براي حفاري در برخي موارد، نياز بود که بيل و پيکوري را که حفاري ميکند ، با يک دستگاه بلدوزر مهار کنيم.
چشم به راه رسيدن گاز هستيم
در ادامه، ميهمان اهالي روستاي اندرآب ميشويم. روستايي که در دامنه کوه قرار گرفته و راههاي دسترسي به آن بسيار دشوار است.
خط لوله گاز براي رسيدن به اين منطقه پس از عبور از رودخانه بايد از دامنه کوه عبور کند. خط لوله انتقال گاز اين روستا از پروژه گازرساني به روستاي هشميز انشعاب ميگيرد و 95 خانوار ساکن در آن که هم اکنون از نفت سفيد استفاده ميکنند، چشم به راه رسيدن گاز هستند. افزون بر اجراي پروژه خط انتقال، شبکهگذاري داخل روستا نيز پايان يافته و با تکميل خط انتقال، اين روستا به زودي از نعمت گاز برخوردار ميشود.
از بو و دود نفت راحت ميشويم
سلطانه نجفي که از کودکي در روستاي اندر (به کردي: هندر) بزرگ شده است، ميگويد: با ورود گاز از دود و بوي نفت راحت ميشويم. به گفته وي، سالانه 10 تا 12 بشکه نفت مصرف ميکنيم و براي خريد هر بشکه 35 هزار تومان هزينه ميکنيم. به دليل پلکاني بودن روستا، نفت را ابتداي روستا تحويل ميگيريم و با دبههاي 20 ليتري آن را به خانه منتقل ميکنيم. نفت هميشه به موقع ميآيد و حتي در زمستانها نيز ميتوانيم به راحتي آن را تامين کنيم ولي انتقال آن به منازل سخت است. از طرفي براي پخت نان و گرم کردن تنور از چوب درختان استفاده ميکنيم.
گاز زندگي را آسان کرد
مسير را به سمت اورامات ادامه ميدهيم؛ منطقه اي کوهستاني و داراي درههاي پرپيچوخم و عميق و رودبارهاي بيشمار که سابقه تاريخي چند هزار ساله دارد. جميل اميدي، يکي از اهالي اورمان تخت با بيان اينکه دوسال است که اين منطقه گازرساني شده است، ميگويد: با ورود گاز زندگي تغيير کرده و بسيار آسان شده است. بخشي از زمان خود را بايد براي تامين نفت صرف ميکرديم. با ورود گاز که نعمتي بزرگ است، از تهيه نفت راحت شده ايم.
انتقال گاز از عسلويه به اورامانات معجزه است
احمد حسيني، از اهالي اورمان ميگويد: پيشتر براي گرمايش منازل، درختان را قطع ميکرديم و با لطف خدا هم اکنون گازرساني شده و ديگر مشکلي نداريم. از عسلويه گاز را براي ما آوردهاند که شبيه معجزه است. مردماني فقير، صبور و زحمتکش داريم و خدا به ما رحم کرد و دولت هم گل کاشت. بچههاي اين دوره در آسايش زندگي ميکنند. 40 سال پيش و زماني که حتي جاده نداشتيم، براي تهيه نفت به عراق ميرفتيم، ولي هم اکنون برعکس شده و عراق نيازهاي خود را از ايران تامين ميکند.
مهاجرت معکوس به روستايي چند هزار ساله
مسير ادامه دارد و به روستاي بلبر ميرسيم. جنبوجوش براي اجراي شبکه داخلي گازرساني وجود دارد. 20 نفر از مردان روستا در اين پروژه مشغول به کار هستند. برهان ازق که بيش از هشت ماه در پروژه گازرساني به روستاي «بلبر» مشغول به کار است، ميگويد: شبکه داخلي گازرساني به روستا به زودي تمام ميشود و مردم اين روستا از نعمت گاز برخوردار ميشوند. به دليل نبود امکانات به مريوان مهاجرت کرده بودم که با آغاز پروژه گازرساني براي کار به اين روستا که قدمتي چند هزار ساله دارد، بازگشتم. اين روستا 350 خانوار جمعيت دارد و تعدادي از اهالي در اين پروژه مشغول به کار شدهاند. در سالهاي گذشته تعدادي از خانوارها به مريوان مهاجرت کرده اند و بدون اغراق با ورود گاز مهاجرت معکوس خواهيم داشت و اگر در منطقه سرمايهگذاري شود، شاهد بازگشت همه آنان خواهيم بود.سفرنامه« مشعل» اگرچه در اينجا به پايان مي رسد، اما گاز و گازرساني به ديگر روستاها حکايتي است تمام ناشدني؛حکايتي که تا گازرساني به آخرين روستاي بالاي 20 خانوار کشور همچنان ادامه خواهد يافت.