نگاهی به مستندهایی درباره ماه صفر
دلدادگان اهل بیت در نماهایی دیگر
علی بهرامی ماه محرم و صفر، دو ماه مخصوص دلدادگان و عاشقان اهل بیت علیهم السلام است. با شرایط پیش آمده مربوط به همه گیری ویروس کرونا، حالا دیگر نمی توان آنچنان که باید و شاید، در مسیرهای عشقِ ختم شده به حرم های اهل بیت(علیهم السلام) در عراق و ایران پای نهاد، اما راه ابراز دلدادگی ها زیاد است. این هفته با شما هستیم تا چند مستند را معرفی کنیم؛ مستندهایی که شرح صادقانه ای از دلدادگان و راه های دلدادگی هایشان است. با دیدن این مستندها از روزهای پایانی ماه صفر، بهترین بهره معنوی را می توانید ببرید. مستندهای معرفی شده، خوش ساخت و حرفه ای هستند و از جنبه های بصری و هنری بالایی برخوردارند.
موکبِ مهر
خیلی از ایرانی ها حدود یک دهه است که از نزدیک و با جان دل دیده اند که شیعیان عراق، چگونه عاشقانه به زائران حسینی در ایام اربعین، خدمت رسانی می کنند؛ البته بیشتر ایرانیان نیز از طریق رسانه ها به این جلوه ایثار و عشق خالص آگاهی پیدا کرده اند. بد نیست سری به مستند «موکب مهر» بزنید و از دریچه دوربین یک مستند ساز، جلوه های عشق عراقی ها به زائران اربعین حسینی، سبک پذیرایی و فرهنگ خاصشان را ببینید. این مستند به طور خاص، جلوه ها و مولفه های این میزبانی باشکوه، تاریخی و ماندگار را به تصویر کشیده است. مسعود دهنوی در سال 1396 خورشیدی، کارگردانی مستند«موکب مهر» را انجام داده است.
جاروهای بی صدا
مستند دیگر «جاروهای بی صدا» نام دارد که سال 1394 از سوی مجید فرجی کارگردانی شده است. داستان «جاروهای بی صدا» روایتگر یک کارگر شهرداری به نام رسول بیات است که تمام کوشش خود را به کار می گیرد تا با وجود همه مشکلاتی که دارد، خودش را به کربلا برساند. صداقت و پاکی احساسات انسان هایی که شاید کمتر به چشم بیایند، در این مستند موج می زند. مجید، عاشق رفتن به کربلاست و برای این عشق خود، از زندگی اش مایه می گذارد. او برای رسیدن به زیارت امام حسین(ع) سر از پا نمی شناسد و با دلی آکنده از شوق، آخر راهی می شود.
از دیار حبیب
«از دیار حبیب»، مستندی است که عشق به خاندان اهل بیت و امام حسین (ع) را در میان مردم اندونزی روایتگری می کند. این مستند کوشیده است تاثیرات سفر به کربلا را در میان مردم اندونزی به تصویر بکشد؛ مردمی که بیشترین جمعیت را در یک کشور مسلمان در اختیار دارند و به عبارتی، پرجمعیت ترین کشور مسلمان جهان محسوب می شوند. دیدن این مستند می تواند ما را با مسلمانی در دورترین نقطه های آسیا آشنا کند. حسین تنگسیری این مستند را در سال 1394 ساخته است.
لیوانِ بین الحرمین
«لیوان بین الحرمین»، مستند دیگری است که یک ایده خلاقانه و بکر دارد. داستان مستند نه حول اشخاص و افراد، بلکه حول یک لیوان می گردد؛ لیوانی که از راه و مسیری در عراق با اتفاقاتی خاص دست به دست می شود، بین زائران می گردد و در پایان راه به بین الحرمین می رسد. در سفر این لیوان شیشه ای، مخاطب با اخلاق ها، فرهنگ ها و سبک های مختلف عزاداری در میان شیعیان آشنا می شود. این مستند را محمد فرج صالحی در سال 1397 ساخته است.
از خونِ جون
چند سالی است که رسانه های بین المللی خبر از ازدیاد شیعیان در کشور نیجریه می دهند و در میان این خبرها نام یک نفر به عنوان رهبر این شیعیان میلیونی آفریقایی، بیش از همه شنیده می شود. شیخ ابراهیم زکزاکی، رهبر شیعیان نیجریه است، مردی که آوازه اش هم اکنون در تمام جهان پیچیده و شرح فعالیت های خاصش در تبلیغ تشیع، زبانزد است. مستند «از خون ِجون» ،روایتگر حماسه های عاشورایی شیعیان نیجریه است. کسانی که در شرایطی بسیار سخت، یاد و نام امام حسین(ع) را در عاشورا و اربعین زنده نگه می دارند و حیرت انگیز این است که از مرگ اصلا باکی ندارند. این مستند را مجتبی رضوانی در سال 1391 ساخته است.
نعره حیدری
شیعیان فقط در ایران و عراق زندگی نمی کنند، کشورهای زیادی از جمله پاکستان هم محل زندگی دلدادگان و عاشقان اهل بیت(علیهم السلام) است. شیعیان پاکستانی همه ساله از مرز میرجاوه، ابتدا وارد ایران شده و از آنجا با عبور از عرض میهن مان، رهسپار کربلا می شوند. مستند«نعره حیدری» شیفتگی زائران پاکستانی راهی مراسم اربعین را در میرجاوه ایران به تصویر کشیده است. کسانی که به عشق اربعین امام شهیدان، از مسیرهای بسیار دور و بعد از مدت ها حرکت، تازه به میرجاوه می آیند. شور و شعفشان در این مستند، بسیار دیدنی است. مستند«نعره حیدری» را علی مومنی در سال 1398 ساخته است.
جرم یحیی
شاید یکی از داستانی ترین مستندها درباره اربعین، مستندی به نام «جرم یحیی» باشد. جرم یحیی، درباره جوانی است که چندین بار به راهپیمایی اربعین آمده است؛ اما ناگهان دستگیر می شود و ... این مستند به لایه های عمیق تری از جامعه شیعیان عراق می رود. فرهنگ شیعی و عشق به اهل بیت (علیهم السلام) در کنار یک ماجرای معمایی و پیچیده، به بهترین شکل ممکن مخاطب را درگیر خود می کند. با دیدن مستند «جرم یحیی»، زوایایی از فرهنگ شیعی و اربعین را می بینید که تا کنون در هیچ مستند عاشورایی ندیده اید. این مستند را محسن هادی در سال 1397 کارگردانی کرده است.
پیشکش ایرانی
یک گروه هنری – مذهبی اهل قم که در قالب سرود و تواشیح فعالیت دارد، می خواهد به کربلا برسد و در اربعین حسینی، اجرایی در یکی از موکب های مسیر داشته باشد. در طول راه، مسائل مختلفی پیش می آید تا اینکه بالاخره کار هنری این گروه اجرا می شود. این داستانِ مستندی است به نام«پیشکش ایرانی»؛ مستندی که نشان می دهد ایرانیان چگونه تلاش می کنند تا بالاخره و به هر نحوی که شده، دستی در شور و حال اربعین حسینی داشته باشند و در قالب هنری هم نقشی ایفا کنند. آنها می خواهند برای زائران حسینی، سرود «خیر الاحباب» را اجرا کنند. کار آنها اجرا می شود؛ اما مخاطب هنگام دیدن این مستند، با دریایی از صداقت، ایثار و عشق به امام حسین (ع) آشنا می شود. مستند«پیشکش ایرانی» را مجتبی رضوانی در سال 1397 ساخته است.
از استکهلم تا کربلا
عشق به حضرت اباعبدالله الحسین(ع) نه مرز دارد، نه رنگ، نه نژاد و نه زبان. این را وقتی بهتر می فهمیم که مستند «از استکهلم تا کربلا» را ببینیم؛ مستندی که روایتگر سفر مردی اروپایی و مسلمان به نام مصطفی است که از سوئد و با پرچم این کشور، خودش را به پیاده روی اربعین می رساند و با نگاه خاص و ویژه، به عشق سالار شهیدان راهپیمایی می کند. دیدن مصطفی و حال و هوایش به قدری دلنشین است که مخاطب فراموش می کند او اهل منطقه خاورمیانه نیست و از کشوری آمده که فرسنگ ها از تاریخ، فرهنگ و دین اسلام دور بوده است. این مستند را علی سال در سال 1396 کارگردانی کرده است.
ابوحسین
ابوحسین، مرد رستوران داری است که در کربلا به کسب و کار مشغول است. او چند فرزند دارد و هر صبح با اشتیاق دیدن مشتری هایش سر کار خود حاضر می شود؛ اما همه چیز به این سادگی ها نیست و ماجرای ابوحسین که نام اصلی اش «علی کریم عیدان» است، پیچیدگی های عجیبی دارد. این مستند، روایت این پیچیدگی هاست و در مسیر اربعین حسینی گام به گام زوایای مختلف زندگی او دیده و گشوده می شود. مخاطب این مستند با ابوحسین همراه می شود تا هم فرهنگ اربعین را ببینید و هم با زندگی پر پیچ و خم ابوحسین آشنا شوید؛ زندگی که با نام و یاد سالار شهیدان گره خورده است. مستند«ابوحسین» را اصغر بختیاری در سال 1394 ساخته است.
وقتی همه پایه اند
اگر می خواهید با شور و هیجان نوجوانانی آشنا شوید که قصد زیارت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) را کرده اند، حتما و حتما مستند«وقتی همه پایه اند» را ببینید. مستندی بسیار پر جنب و جوش که حکایت گر شور و عشق نوجوانان ایرانی به ستاره هشتم آسمان ولایت است. در اثنای دیدن این مستند، با فرهنگ غنی زیارت بیشتر آشنا می شوید و به این بهانه، تصاویری ناب از حرم علی بن موسی الرضا (ع) را خواهید دید. تصویری که دیدن آنها در هیچ تصویر دیگری ممکن نیست. مستند«وقتی همه پایه اند» را محمد اسفندیاری در سال 1394 کارگردانی کرده است.
آن پیامبر
پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص)، منبع وحدت و اتحاد میان دینداران دنیاست. این مهم به بهترین شکل ممکن در مستند «آن پیامبر» نشان داده می شود. رحمانیت و بزرگواری پیامبر اکرم(ص) چنان بود که همه ادیان دیگر کوشش می کنند از ایشان به دفاع بپردازند. شاید اگر دقیق تر بخواهیم بگوییم که مستند «آن مستند» روایتگر این دفاع فرا اسلامی از پیامبر گرامی اسلام(ص) است. مخاطب این مستند با دیدن آن در می یابد که حضرت محمد(ص) فقط مورد علاقه مسلمانان نیست؛ بلکه ادیان مختلف به ایشان عشق می ورزند. این مستند را محسن فضلی در سال 1395 ساخته است.
رضای رضوان
مستند «رضای رضوان» را مجید مجیدی کارگردانی کرده است. اگر می خواهید تصاویر ناب هنری از حرم علی بن موسی الرضا(ع) ببینید، به هیچ وجه این مستند را از دست ندهید. عشق به امام هشتم(ع) در این مستند موج می زند و با دیدن آن، گویی که به زیارت ایشان رفته اید. تصاویری که در این مستند وجود دارد را نمی توانید در جایی دیگر ببینید. بسیاری از مستند سازان و فعالان برجسته این حوزه سینمایی، مستند«رضای رضوان» را بهترین اثر درباره امام رضا(ع) دانسته اند.
چند مستند ناب رضوی دیگر
در پایان، چند مستند دیگر که ابعاد هنری ویژه ای دارند و درباره امام رضا(ع)، زندگی و شهادت ایشان هستند را معرفی می کنیم. «حکایت گونه ای که تر شد»، «عاشقانه های یک ترکمن» و «از میان این مسیر سبز» دیدن هر کدام از اینها خالی از لطف و صفا نیست. همه این چند مستند را جمیل عامل صادقی در دهه 1390 کارگردانی کرده است؛. البته در پایان این مستند را نیز فراموش نکنید: «همسفر: ویژه شهادت امام رضا(ع)» درباره زائرانی است که از نقاط مختلف ایران با پای پیاده خود را در شب شهادت امام هشتم(ع) به حرم ایشان می رسانند.