نگاهي به مهمترين فعاليت ها و اقدام هاي مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت در دو هفته گذشته

همراهی نهادها با موزه های صنعت نفت

در دو هفته گذشته، موزه هاي صنعت نفت، پرخبر بود. چند توافق و سند همکاري امضا شد و فعاليت هاي اين مرکز از آستان قدس تا وزارت خارجه و از مجلس شوراي اسلامي تا ميراث فرهنگي خوزستان، خبرساز شدند. حالا و بعد از افتتاح موزه دروازه دولت، به نظر مي رسد تهران هم طعم يک موزه نفتي را چشيده و سازمان ها و ارگان هاي مختلف حاکميتي و دولتي، متوجه اهميت و جايگاه توسعه اي موزه هاي صنعت نفت شده اند و موضوع را خيلي ملموس تر دريافته اند. در گزارش پيش رو نگاهي داريم به تفاهمنامه ها، قراردادها و ديدارهاي راهبردي که مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت داشته است؛ فعاليت هايي که در آينده اين بخش از صنعت نفت بسيار تاثيرگذار خواهد بود.

در مسير فعاليت هاي توسعه اي با پيگيري مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت و جلسات برگزار شده با مدير مرکز اسناد آستان قدس رضوي در مشهد مقدس، بيش از سه هزار برگ سند نفتي و مرتبط با فعاليت صنعت نفت موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوي، شناسايي و نسخه ديجيتال آن به مرکز اسناد صنعت نفت منتقل شد.

اکبر نعمت الهي، مدير موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت با اعلام اين خبر گفته است: «بخش مهمي از اسناد،تصاوير و مکاتبات مرتبط با يک قرن فعاليت صنعت نفت در ايران، خارج از مجموعه صنعت نفت و در مراکز اسنادي و همچنين آرشيو سازمان ها و وزارتخانه هاي ديگر نگهداري مي شود و بخشي از تلاش و پيگيري همکاران مديريت موزه ها و مرکز اسنادصنعت نفت، معطوف به شناسايي و انتقال «اصل» يا نسخه ديجيتال اين اسناد، مکاتبات و تصاوير به مرکز اسناد صنعت نفت است. بتازگي و در پيگيري هاي پژوهشي به عمل آمده در زمينه ايجاد موزه صنعت پخش فراورده هاي نفتي کشور در انبار شماره يک نفت مشهد، تعامل با مرکز اسناد آستان قدس رضوي، به وجود آمد. بر اين اساس مديريت موزه ها ومركز اسناد صنعت نفت از وجود مجموعه اي از اسناد و مکاتبات مرتبط با فعاليت صنعت نفت از دوران فعاليت شرکت پرس آذ نفت تا کمپاني نفت انگليس و ايران و پس از آن شرکت ملي نفت ايران در مرکز اسناد آستان قدس رضوي مطلع و با بررسي و پيگيري واحد پژوهش هاي تاريخي مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت و همکاري و تعامل قابل تقدير مديريت مرکز اسناد آستان قدس رضوي، نسخه ديجيتال بيش از سه هزار برگ از اين اسناد به مرکز اسناد صنعت نفت انتقال داده شد. يک هزار و 128 برگ از اين اسناد مربوط به دوران قاجاريه و پهلوي اول بوده و دو هزار و 10 سند ديگر نيز مربوط به دوره پهلوي دوم و انقلاب اسلامي هستند ». البته بايد به اين مسأله اشاره کرد که اسناد ديجيتال مذکور با وضوح 300 در هر فريم تهيه و براي استفاده پژوهشگران و محققان بسيار مناسب و مفيد خواهد بود. اين اسناد پس از فهرست نويسي و نمايه نويسي در کنار ديگر اسناد ارزشمند موجود در مرکز اسناد صنعت نفت در اختيار محققان، پژوهشگران و دانشجويان قرار خواهد گرفت.

همکاري با مركزاسناد مجلس شوراي اسلامي

اما در فعاليت ديگري، مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت و كتابخانه، موزه و مركزاسناد مجلس شوراي اسلامي ايران، به منظور تبادل اطلاعات، اسناد، و مدارك آرشيوي و كتابخانه اي و همچنين انتشار كتاب يا مجموعه اي در خور چاپ، با هم تفاهمنامه همكاري امضا کرده اند. اين تفاهمنامه بين اكبر نعمت الهي، مدير موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت و سيد علي عماد، رئيس كتابخانه، موزه ومركز اسناد مجلس شوراي اسلامي ايران به امضا رسيد.

انتقال سندهاي تاريخي از وزارت امورخارجه

مديريت موزه هاي صنعت نفت توانسته اسناد نفتي بسيار زيادي را از وزارت خارجه به وزارت نفت منتقل کند. در همين زمينه مدير موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت گفته است که با رايزني هاي صورت گرفته با اين وزارتخانه بيش از 1300 برگ سند مربوط به كنسولگري انگليس در كرمان به صورت ديجيتال در اختيار اين مركز قرارگرفته است. به دنبال ايجاد مرکز اسناد در وزارت نفت، يکي از تلاش هاي اين مرکز، جمع آوري اسناد قديمي صنعت نفت، در داخل و خارج سازمان است، از اين رومديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت، پيگيري بازگشت اسناد نفتي يا مرتبط به صنعت نفت را از سازمان هاي مرتبطي که ممکن است در دستگاه هاي خود اين اسناد را داشته باشند، انجام مي دهد. نعمت الهي دستگاه هاي دولتي مانند وزارت امورخارجه، مرکز اسناد انقلاب اسلامي، مجلس شوراي اسلامي و آستان قدس رضوي را از جمله دستگاه هايي معرفي كرد که احتمال وجود اسنادي دررابطه با صنعت نفت در آنها وجود دارد و يادآورشد: در رايزني با اين سازمان ها و ارگان ها مقررشد مالکيت اين اسناد در اختيارصنعت نفت قرارگيرد، بنابراين بررسي اوليه از سوي کارشناسان سندي انجام و با آماده سازي آنها، اين اسناد در سيستم مركز اسناد صنعت نفت قرار گرفته و نگهداري مي شوند.»

 حفظ ميراث صنعتي خوزستان، مطالبه ملي

سيد حکمت‎اله موسوي، مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خوزستان در ديدار با اکبر نعمت الهي، مدير موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت ضمن قدرداني از تلاش هاي وزارت نفت براي حفظ و بازسازي ميراث صنعتي و تاريخي استان خوزستان گفت: وزارت نفت در ثبت و نگهداري از ميراث ماندگار اين صنعت که عمدتاً در استان خوزستان متمرکز شده، فعاليت هاي منظم و منسجمي را آغاز کرده و اميد مي رود با حضور کارشناسان توانمند وزارت نفت و به کارگيري ظرفيت ها و پتانسيل کارشناسان خوش ذوق و علاقه مند فعال در حوزه ميراث فرهنگي و گردشگري اين منطقه، اتفاق هاي خوبي در استان خوزستان رقم بخورد. استان خوزستان بعد از پايتخت، با دارا بودن بيش از 400 هزار قطعه شي تاريخي، در ميان استان هاي ديگر پيشتاز است.

اکبر نعمت الهي، مدير موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت نيز در اين ديدار با اشاره به اينکه وزارت نفت، وظيفه ذاتي در قبال ايجاد موزه هاي نفت و حفاظت از اماکن و بناهاي تاريخي کشور ندارد، افزود: با اين حال با توجه به نگاه مثبت وزير نفت براي حفظ گنجينه اين صنعت صدساله و به منظور ايفاي نقش اين وزارتخانه در انجام مسؤوليت هاي اجتماعي، تا به امروز فعاليت هاي چشمگيري در اين زمينه انجام شده و تا کنون دو موزه صنعت نفت (بنزين خانه و کارآموزان) در استان خوزستان به بهره برداري رسيده است. حفظ و بازسازي اين ميراث صنعتي، بايد به مطالبه اي در سطح ملي تبديل شود و همکاري هاي گسترده اي در اين زمينه شکل بگيرد. نهضت ثبت آثار صنعت نفت در استان خوزستان ادامه دارد و مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت ترجيح مي دهد تا اين امور را از طريق ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خوزستان دنبال کند.

 در پايان اين ديدار مقرر شد تا در آينده نزديک توافقنامه اي براي شناسايي ظرفيت همکاري هاي دوجانبه ميان مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت و اداره کل ميراث فرهنگي و گردشگري استان خوزستان به امضا برسد

 بهره برداري از موزه مسجدسليمان در سال آينده

جلسه هم انديشي و هماهنگي به منظور شتاب بخشي در راه اندازي طرح موزه صنعت نفت مسجدسليمان نيز با حضور مدير موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت و مديرعامل شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجدسليمان برگزار شد. اکبر نعمت الهي در ديدار با قباد ناصري با اشاره به تأکيد وزير نفت در اجراي هر چه سريع تر طرح موزه صنعت نفت مسجدسليمان در اواخر اسفند سال گذشته گفت: با مساعدت و ياري هيات مديره شرکت ملي نفت ايران، بودجه مورد نياز براي بهره برداري از فاز اول اين طرح تأمين شده است و موزه صنعت نفت مسجدسليمان بزودي وارد فاز عملياتي شده و اميد است در شش ماهه دوم سال آينده به بهره برداري رسمي رسد.

قباد ناصري، مديرعامل شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجدسليمان هم در اين نشست ضمن قدرداني از تلاش مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت، از آمادگي کامل اين شرکت براي پيشبرد اهداف موزه صنعت نفت مسجد سليمان که به موضوعات اکتشاف، توليد نفت و حفاري اختصاص مي يابد، خبر داد. بايد به اين نکته هم اشاره کرد که در حال حاضر ساخت بناي اصلي موزه بزرگ بي بيان که به عنوان بزرگترين موزه صنعتي کشور با وسعت 60 هزار مترمربع شناخته مي شود، پايان يافته و با تصويب تأمين بخشي از بودجه لازم از سوي هيات مديره شرکت ملي نفت ايران، اين طرح بزودي وارد فاز مطالعاتي، چيدمان اشيا و تجهيزات موزه اي خواهد شد.

 

اهدای اشيای قديمی به موزه های صنعت نفت

روابط عمومي شركت ملي پخش فراورده هاي نفتي منطقه تهران، 23 قلم اشياي قديمي را براي نمايش در موزه هاي صنعت نفت به مديريت موزه ها و مركزاسناد صنعت نفت تحويل داد.

اشياي اهدايي روابط عمومي شركت ملي پخش فراورده هاي نفتي منطقه تهران شامل لامپ ضد حريق يك عدد، ماشين حساب مدل FACIT پنج دستگاه، شماره زن اسكناس يك دستگاه، دستگاه كارت زني يك دستگاه، كلاه آتش نشاني يك عدد، نازل و سه راهي هايدرانت دوعدد، نازل تلمبه سه عدد، سوييچ ضد حريق يك دستگاه، دستگاه پانچ قديمي يك دستگاه، كليد برق ضد حريق يك عدد، ولويك عدد، چراغ لامپ دوعدد، شير آتش نشاني يك عدد، تلفن ضد حريق و ترازوي توزين مواد خاموش كننده يك عدد مي شود.

اشياي ياد شده، پس از كارشناسي، به گنجينه اشياي موزه هاي صنعت نفت منتقل مي شود.

 

شرح عکس

موزه كارآموزان آبادان دومين موزه از طرح موزه هاي صنعت نفت است كه 25 دي سال 1396 در محل آموزشگاه حرفه اي آبادان گشايش يافته است. آموزشگاه حرفه اي آبادان در سال 1312 خورشيدي (1933 ميلادي) تاسيس شده و ساختمان اين آموزشگاه پس از مرمت و بازسازي و بازيابي اسناد مربوط به آن، در معرض بازديد عموم قرار گرفته است. در عكس پيش رو تابلويي مربوط به اسامي آموزشگاه حرفه اي آبادان در گذر زمان را مشاهده مي كنيد كه پس از تبديل شدن اين مكان به موزه، به «موزه كارآموزان آبادان» تغيير نام داده است.

 

مجله NAFT در کتابخانه تخصصی مرکز اسناد صنعت نفت

نسخه ديجيتال مجله اختصاصي کمپاني نفت انگليس و ايران با عنوانNAFT «نفت» به آرشيو مطبوعات کتابخانه تخصصي مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت افزوده شد.

بر اساس هماهنگي به عمل آمده با آرشيو مطبوعات سازمان اسناد و کتابخانه آستان قدس رضوي در مشهد مقدس،نسخه ديجيتال بخشي از بولتن اختصاصي کمپاني نفت انگليس و ايران که به زبان انگليسي و در سال هاي فعاليت اين کمپاني در ايران منتشر مي شده تهيه و به آرشيو مطبوعات کتابخانه تخصصي مديريت موزه ها و مرکز اسناد افزوده شد.

اين مجله با عنوان»NAFT”APOC Magazine مجله انگليسي متعلق به شرکت سهامي نفت انگليس و ايران the ANGLO-PERSIAN OIL COMPANY LIMITED به صورت ماهنامه،در قطع نزديک به «وزيري» و در حجم متوسط بين 48 تا 54صفحه به صورت دورنگ و با صحافي ته چسب منتشر مي شد، اما به تيراژ آن در شناسنامه مجله اشاره اي نشده است.

نسخ ديجيتال تهيه شده از اين مجله مربوط به سال هاي1928 و 1929 و همچنين 1933 ميلادي بوده و اطلاعات ارزشمندي از فعاليت کمپاني در اين سال ها را به زبان انگليسي به مخاطبان ارائه مي دهد.

حجم کلي نسخ ديجيتال اين مجله که در تعامل بين مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت و آرشيو مطبوعات سازمان اسناد و کتابخانه آستان قدس رضوي تهيه و به کتابخانه تخصصي مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت منتقل شده، يک هزار و 50 صفحه به زبان انگليسي و به صورت مصور است. کتابخانه تخصصي مديريت موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت، در تلاش است با تهيه و گردآوري نشريات، مطبوعات و بولتن هاي چاپي و ديجيتال مرتبط با صنعت نفت، زمينه پژوهشي مناسبي را براي پژوهشگران و علاقه مندان به اين حوزه فراهم كند و به همين منظور تا کنون نشريات و بولتن هاي ارزشمندي را گرداوري و آرشيو كرده است.