روايتي از احياي مدارس سيل زده
چراغ آموزش به یاری نفت روشن می ماند
«دوست داشتم در مراسم بازديد استاندار خوزستان از مدارس بازسازي شده بعد از سيل نوروز 98 بوديد و جمله آن مرد روستايي را مي شنيديد که گفت: به ما گفتند سيل نقمت است، اما الان فهميديم که سيل برايمان نعمت بود.» اين جمله علي قرباني، مديرکل نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس استان خوزستان بود؛ مدير جوان و خوش برخوردي که در سفر دو روزه ما به اهواز براي بازديد از مدارسي که پس از سيل 98 به همت اين سازمان و همياري مالي مديريت نظارت بر طرح هاي عمراني مناطق نفت خيز شرکت ملي نفت ايران احيا شده بودند، پذيراي ما بود.
اولين روزهاي سال 98 بود که کام بر همه ايرانيان که با اميد و آرزو تعطيلات نوروز را سر مي کردند، تلخ شد؛ خبر سيل و ويراني نگذاشت که کاسه چشم کسي در سرتاسر ايران خشک بماند، اما مهر و وفاي ايراني که زبانزد مردم جهان است، نگذاشت که مردم سيل زده، اين پاره هاي تن ايران، احساس تنهايي کنند. هنوز سيل فروکش نکرده بود که سيل کمک هاي مردمي از راه رسيد و چراغ شب مردم بحران زده شد؛ ارگان هاي مختلف از اولين ساعات وقوع سيل براي کمک به مردم حاضر شدند و هرکس به نحوي کمک حال هم وطن خود شد.در اين ميان شرکت ملي نفت ايران هم خود را جدا از مردم نديد و پا به ميدان گذاشت؛ آنطور که قرباني از آن روزها تعريف مي کند، همچنان که مردم خسته از اين بلاي طبيعي اولين نقطه اميدشان صنعت نفت بود، مديران اين صنعت نيز خيلي زودتر از انتظار با ارگان هاي آسيب ديده تماس گرفتند و کمک هاي خود را دريغ نکردند.
فعاليت نفت از تخليه آبي تا استان و بازسازي
هرچند که طيف کمک هاي صنعت نفت صرفاً به آموزش محدود نبود و از خدمات جابه جايي مردم گرفته تا اسکان و تخليه آب از خانه هاي مردم و ... موارد متعددي را شامل مي شد، بخش مهمي از اين کمک ها معطوف به مدارس بود. به گفته قرباني به دليل تعدد ساختمان هاي مدارس، آموزش و پرورش بيشترين ميزان ساختمان هاي آسيب ديده را در جريان سيل فروردين 98 داشت و از طرفي با توجه به ضرب الاجل بازسازي مدارس تا ابتداي مهرماه براي بازگشت دانش آموزان به مدارس فشار مضاعفي بر گردن ما بود و فرايند هاي ارزيابي خسارت و همچنين تعيين منابع لازم براي بازسازي حدود يک ماه زمان ما را گرفت و تا فروکش کردن سيل و خارج شدن خانواده ها از مدارسي که اصلي ترين محل اسکان افراد آسيب ديده بود، فرصت بسياري از دستمان رفت.در جريان اين سيل 113 مدرسه آسيب ديد که شامل 78 مدرسه نيازمند تعميرات و 35 مدرسه نيازمند تخريب و احداث مجدد بود. تجهيزات بيشتر اين مدارس هم در جريان سيل آسيب ديده بودند که نيازمند سرمايه هنگفت براي باز خريد بود.از طرفي پراکندگي مدارس در نقاط مختلف، استان کار را براي سازمان نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس وزارت آموزش و پرورش سخت کرده بود، ضمن آنکه بيشتر راه هاي مواصلاتي به روستاها و شهرهاي دور افتاده آسيب ديده بود و همه اينها مزيد بر علت بود که غولي در مسير بازگشايي مدارس تا ابتداي مهر سال 98 متولد شود.وقتي در جريان بازديد از مدرسه صفاران 1 و 2 زکرياي رازي روستاي دغاغله صفاک، باوي از توابع شهرستان شوشتر استان خوزستان اين مسئله را از دانش آموزان جويا شديم، همه اظهار کردند که فکر بازگشايي مدارس تا ابتداي سال تحصيلي جاري برايشان محال بود و در انديشه حضور در کلاس هاي در چادر و يا کانکس هاي موقت را در سر مي پروراندند.علي از دانش آموزان کلاس سوم به ما گفت که بعد از سيل پدرش به او گفته بود که مدرسه خراب شده و ديگر از درس خبري نيست و بايد براي کار همراه من شوي. ام کلثوم کلاس چهارمي که از حضور در مدرسه نوساز بسيار خوشحال بود، برايمان از زيبايي هاي مدرسه جديد گفت و تعريف مي کرد قبل از سيل کلاس هايشان چقدر کهنه و فرسوده بوده است و حالا ساختمان نوساز و نورپردازي مناسب و تخته و ميز و نيمکت و تجهيزات نوساز ميزبانشان هستند.
اختصاص 5 ميليارد تومان اعتبار براي بازسازي مدارس
براي تجهيز و نوسازي و بازسازي اين مدارس، مديريت نظارت بر طرح هاي عمراني مناطق نفت خيز از سازمان نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس استعلام و برآورد قيمت خواسته بود و بعد از ارسال ارزيابي ها به اين مديريت، 50 ميليارد تومان براي اين اقدامات از سوي شرکت ملي نفت ايران اختصاص يافت. به گفته علي قرباني، اين ميزان اعتبار به واقع تمام نياز سازمان را براي تعمير و تجهيز مدارس تأمين مي کرد و همين دلگرمي بود براي اينکه زودتر دست به کار شوند و با تمام قوا به بازسازي مدارس بپردازند، اما اين تنها دلگرمي نبود که شرکت ملي نفت ايران براي مردم صبور استان فراهم کرد؛ به گفته قرباني، پيش از اين سياست شرکت ملي نفت ايران در همکاري با اين سازمان، ساخت مدارس جديد بود، اما پس از سيل فروردين ماه، سازمان با چالش ديگري روبه رو بود. عمده خيرين مدرسه ساز شرايط خاصي براي تخصيص منابع مالي دارند، اين افراد عمدتاً مي خواهند نامشان بر مدارس ساخته شده باشد و تعمير و يا تأمين تجهيزات چندان به چشمشان مقبول نيست و اين سنگي در مسير بازسازي مدارس و تأمين تجهيزات از بين رفته بعد از سيل بود. بر همين اساس با مذاکراتي که با مسؤولين شرکت ملي نفت ايران انجام شد، اين موضوع که اهميت بسزا و حياتي در احياي مدارس داشت، در دستور کار قرار گرفت. اما مسؤوليت هاي اجتماعي شرکت ملي نفت ايران در حوزه آموزشي تنها به بازسازي مدارس محدود نمي شود. اجراي 100 پروژه در استان هاي نفت خيز به گفته قرباني، مديرکل نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس استان خوزستان، مجموعه وزارت نفت حتي پيش از وقوع سيل توجه ويژه اي به استان خوزستان داشته و شخص وزير نگاه خاص خود را متوجه مسئوليت هاي اجتماعي در استان هاي نفت خيز کرده است و جدا از پروژه هاي بازسازي مدارس آسيب ديده ناشي از سيل، اين وزارتخانه 100 پروژه با مجموع اعتبار 150 ميليارد تومان در زمينه ساخت مدارس و اماکن ورزشي مربوط به مدارس در استان خوزستان در دست اجرا دارد و اين همکاري معطوف به امسال و سال گذشته نيست، بلکه از گذشته بوده و قرار است ادامه داشته باشد.مدرسه چهار کلاسه يحموره مربوط به روستاي شعيبيه يحموره از توابع شوشتر، که حدود 6 ماه پيش ميزبان ساکنان سيل زده روستا بود و حال و روز آموزشي نداشت، امروز به همت سازمان نوسازي، توسعه و تجهيز و لطف شرکت ملي نفت ايران، رنگ و بوي ديگري به خود گرفته است. مدير اين مدرسه برايمان از روزهايي گفت که هيچ معلمي دلش نمي خواست در اين مدرسه باشد و بعد از نوسازي و تجهيز صورت گرفته حالا شوق و خرسندي کادر آموزشي از حضور در چنين مدرسه اي کاملا مشهود است. دانش آموزان پر شور اين مدرسه از رنگ آميزي، تعميرات و تجهيزات نو مدرسه برايمان گفتند و تعريف مي کردند در زمان سيل چگونه اين مدرسه خانه اولشان شده بود و روزها و شب هاي بسياري را در اين مدرسه گذراندند تا کار تخليه آب از خانه هايشان انجام شود.روز دوم با رئوف نايب زاده، نماينده مديريت نظارت بر طرح هاي عمراني مناطق نفت خيز در سازمان نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس استان خوزستان همراه شديم و از مدارس تعمير شده توابع شهرستان حميديه بازديد کرديم. آقاي نايب زاده که از زحمت کشان و دلسوزان حوزه ساخت و تعمير مدارس در استان خوزستان است، برايمان در رابطه با نحوه تخصيص اعتبار براي هر مدرسه توضيح داد و گفت: مدارس استان بر اساس تعداد کلاس از سه تا 15 کلاس طبقه بندي مي شوند که در جريان سيل سال 98 ميزان آسيب هر کدام متفاوت بود. بر همين اساس لازم بود اعتبارهاي متفاوتي به هر مدرسه تعلق گيرد که اين مسئله به سازمان نوسازي، توسعه و تجهيز استان سپرده شد. پس از شرح کار و واسپاري به پيمانکار کار، آغاز شد؛ با توجه به آنکه پشتيبان مالي پروژه شرکت ملي نفت ايران بود، پيمانکار مي دانست که به محض تکميل و ارائه اسناد مالي، هزينه هاي خود را دريافت مي کند و همين موضوع به روند اجراي کار سرعت بخشيد.
تبديل مدارس به تالاب
در جريان بازديد از مدرسه پنج کلاسه امام علي (ع) روستاي آلبومروح از توابع شهرستان حميديه بود که نايب زاده برايمان از شرايط اسفبار مدارس در روزهاي سيل تعريف کرد؛ روزهايي که آب از پنجره کلاس ها وارد شده بود و منطقه به شکل يک تالاب درآمده بود، همه تجهيزات و تأسيسات ساختمان از جمله لوله هاي آب و کابل هاي برق و تجهيزات آموزشي از جمله دستگاه هاي کپي و کامپيوترها و ميز و نيمکت ها بلا استفاده شده بودند و اگر همت و حمايت ارگان هاي مختلف نبود، ديگر رمقي براي آموزش اين مناطق باقي نمي ماند.باباي مهمان نواز مدرسه که در خانه نقلي اش ما را مهمان چاي و قهوه عربي کرد، برايمان گفت که در روزهاي سيل براي سرکشي به ساختمان بازگشته و اشک در چشمانش جمع شده بود. او گفت که سيل همه چيز را برد و فکر نمي کرد مدرسه به حالت قبل بازگردد و حالا مي بيند که حتي از قبل هم بهتر شده است.مدرسه 6 کلاسه شهيد جاسم اسعدي، آخرين مدرسه اي بود که ما در اين سفر همراه دانش آموزانش شديم. مدرسه اي در دل روستاي دور افتاده شاکريه شهرستان سوسنگرد که شوق و شور آموزش و علم آموزي در بين همه دانش آموزان کاملا مشهود است. بچه هاي اين مدرسه که پيش تر نيز در زمان ساخت مهمانشان بوديم، بسيار از مدرسه جديدشان لذت مي بردند. آيت برايمان از لذت درس خواندن در مدرسه جديد تعريف کرد و گفت که هيچ وقت دلش نمي خواهد از مدرسه دل بکند. عباس خجالتي به ما گفت که مدرسه تا کجا زير آب بوده و داشت در هم فرو مي پاشيد که مسؤولين به کمکش شتافتند و آن را از روز اول بهتر کردند.حالا که مهر روزهاي پايانيش را پشت سر مي گذارند، دانش آموزان خوزستاني خوشحال و با انگيزه در کلاس هايشان حاضر مي شوند و دغدغه هايشان جز بازي هاي کودکانه و علم آموزي چيز ديگري نيست. امروز که نفت بر اساس وظيفه به مسؤوليت هاي اجتماعي خود پايبند بوده است، دل خانواده هاي مناطق نفت خيز را به آينده فرزندانشان گرم نگه داشته است؛ فرزنداني که گردانندگان آينده اين صنعت پر افتخار و اقتصاد کشور خواهند بود.
منبع: روابط عمومي شرکت ملي نفت ايران