صنعت گاز برای عبور بدون دغدغه از فصل سرد برنامه ریزی کرده است
تمهیدات زودهنگام برای عبور از سرما
مهناز محمدی | صنعت گاز ایران در سالی که گذشت، روزهای پرتلاطمی را پشت سر گذاشت؛ از یورش سرمای سهمگین تا افزایش مصرف خانگی و در خط مقدم تامین گرمایش بیش از 85 میلیون نفر ایرانی ایستاد و باوجود تحریم ها و محدودیت ها توانست با حداکثر ظرفیت خود کار کند؛ اما پرسش ها درباره تاب آوری زیرساخت ها و مدیریت مصرف همچنان باقی است. حالا با گذر از این سال پرتلاطم، نگاه ها به آینده و راهکارهای پایدار برای جلوگیری از تکرار بحران های احتمالی دوخته شده است. در گفت وگو با محمدرضا جولایی، مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی گاز ایران به اقدام ها و برنامه های در دست اجرای این شرکت برای مقابله با فصل سرما و گذر بی دغدغه از آن پرداخته ایم .
صنعت گاز، زمستان سال گذشته را در چه وضعیتی سپری کرد؟
زمستان پارسال، زمستان بسیار سختی برای صنعت گاز بود؛ اما با همت، تلاش و روحیه جهادی تمامی کارکنان در اقصی نقاط کشور، پیروزمندانه و سربلند از آن عبور کردیم. برای تأمین انرژی در کشور اقدام های بسیار مطلوبی در پالایشگاه ها انجام شد و همکاران ما در صنعت پالایش گاز، همگام با دیگر بخش های شرکت ملی گاز ایران، تمام تلاش خود را به کار بستند تا تولید حداکثری و پایدار را به ارمغان آورند.
در این میان، برخی اقدام هایی انجام شد که ممکن است همگان از آن اطلاع نداشته باشند؛ کارهایی که در پالایشگاه های مجتمع گازی پارس جنوبی، شهید هاشمی نژاد، فجرجم و سرخون با ریسک بسیار بالا صورت گرفت و سبب شد حتی یک مترمکعب گاز هم از دست نرود.
پالایشگاه ها، روزانه بیش از یک میلیارد مترمکعب گاز را که 40 میلیون مترمکعب بیشتر از برنامه پیش بینی شده بود، پالایش می کردند که از این مقدار، 880 میلیون مترمکعب وارد شبکه انتقال می شد و شرکت انتقال گاز ایران نیز این حجم گاز را بخوبی جابه جا می کرد.
این اقدام، نشان دهنده آن است که کارکنان این صنعت، تمام تلاش خود را به کار گرفته اند تا شرمنده مردم نشویم و دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران نیز هماهنگی100 درصدی با بخش های مختلف داشت.
شرکت ملی گاز ایران چه برنامه ای را در دستور کار قرار داده که ناترازی انرژی را تا حد ممکن جبران کند؟
از زمستان سال گذشته، در اوج مصرف و تولید، برای انجام تعمیرات اساسی پالایشگاه های گاز برنامه ریزی شد و این برنامه در معاونت برنامه ریزی وزارت نفت نهایی شده است.
امسال برای نخستین بار، وزیر نفت، انجام تعمیرات اساسی پالایشگاه ها را در فروردین ماه ابلاغ کرد؛ چراکه این تعمیرات اساسی، تاثیر مستقیمی بر فراورش گاز طی 6 ماه اول و دوم سال دارد و انجام به موقع آن، تولید فراورشی گاز در 6 ماهه دوم سال را تضمین خواهد کرد. به عبارت دیگر، لازم است در 6 ماه نخست سال، برای تامین برق، گاز مورد نیاز نیروگاه ها تامین شود تا بتوان گازوئیل مورد نیاز این بخش را برای 6 ماه دوم سال ذخیره کرد.
با توجه به برنامه تعمیرات اساسی پالایشگاه های گاز، بهینه کردن تعمیرات و برطرف شدن موارد مدنظر در دستور کار قرار گرفت، از این رو در کنار تولید حداکثری پالایشگاه ها به منظور دستیابی به اهداف تعیین شده برای ذخیره سوخت دوم نیروگاه ها، اقدام های اساسی نیز در دست اجراست.
در حال حاضر تعمیرات اساسی 2پالایشگاه گازی کشور در دست انجام است و از آنجا که این فرایند، باید به صورت متناوب انجام شود، پالایشگاه های گازی، نوبت به نوبت وارد برنامه تعمیرات اساسی می شوند.
هم اکنون تعمیرات اساسی پالایشگاه نهم شرکت مجتمع گازی پارس جنوبی انجام شده و تعمیرات اساسی پالایشگاه های پارسیان و 13 پالایشگاه شرکت مجتمع گازی پارس جنوبی نیز در دست انجام است.
تعمیرات اساسی پالایشگاه ایلام و فجر جم نیز هنوز شروع نشده و تعمیرات اساسی یک ردیف پالایشگاه شهید هاشمی نژاد در حال انجام است.
چرا پالایشگاه ها به جای تعمیر همزمان ، به صورت مرحله ای بازسازی می شوند ؟
چون در صورت تعمیر همزمان پالایشگاه ها، شبکه گاز تحت فشار قرار می گیرد، باید به گونه ای رفتار شود که برداشت گاز از شبکه با حداکثر تولید صورت گیرد.
هدف این است که طی 6 ماه اول سال به گونه ای رفتار کنیم و تولید به گونه ای صورت گیرد که نیروگاه ها از سوخت دوم استفاده نکنند. ذخیره سازی سوخت دوم برای 6 ماه دوم سال را شرکت ملی پخش فراورده های نفتی انجام می دهد و بنا بر تاکید وزیرنفت که مصوب هم شده است، باید به سطحی از ذخیره سازی برسیم که در 6 ماه دوم سال، راهبری راحت تری داشته باشیم.
راه اندازی خطوط لوله گاز از دیگر موضوع هاست. امسال چه میزان خط لوله گاز به بهره برداری می رسد؟
برای امسال پیش بینی می شود که خط ششم سراسری به صورت کامل به بهره برداری برسد. در بحث راه اندازی خطوط لوله به لحاظ انجام آزمایش و کارهای عملیاتی، ممکن است راه اندازی خط لوله با تاخیرهایی روبه رو شود که البته این تاخیرها در برنامه پیش بینی شده است.
تعمیرات روی خطوط با هماهنگی پالایشگاه ها انجام می شود تا هیچ گونه توقفی مازاد بر توقف تولید نداشته باشیم که امسال این مهم با دقت بیشتری انجام می شود. بخش های بالادست و پایین دست، یعنی چاه های تولیدی و پالایشگاه ها و خطوط لوله کاملا با هم هماهنگ و منطبق شده اند. همه این اقدام ها را در دستور کار قرار داده ایم تا به اهدافی که در برنامه لحاظ شده است، دست یابیم.
از طرح های ذخیره سازی گاز در سراجه و شوریجه بگویید. فاز دوم این طرح ها در چه وضعیتی قرار دارد؟
با توجه به برنامه مدیریت دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران، امسال از همان ابتدای فروردین، تزریق گاز به این دو مخزن آغاز شده است، به طوری که هم اکنون روزانه حدود 8 میلیون مترمکعب گاز به مخزن شوریجه و حدود 7 میلیون مترمکعب گاز نیز هم به مخزن سراجه تزریق می شود. راه اندازی فاز دوم این دو مخزن در دستور کار است و تزریق گاز نیز طبق برنامه انجام می شود.
مصرف گاز در فصل تابستان چقدر است؟
در این فصل از سال، مصرف گاز بخش خانگی200 میلیون مترمکعب است، حال آنکه در زمستان این عدد به روزانه 700 میلیون مترمکعب می رسد. مصرف گاز در بخش نیروگاهی نیز روزانه 230 میلیون مترمکعب است و بقیه آن به بخش های دیگر اختصاص دارد. در حال حاضر روزانه 760 میلیون مترمکعب گاز در کشور تولیدو به شبکه انتقال تزریق می شود.
در زمستان، مصرف گاز روزانه 700 تا 760 میلیون مترمکعب است که بخش عمده آن به مشترکان خانگی اختصاص می یابد. در حال حاضر گاز، افزون بر بخش خانگی و تجاری، به صنایع بزرگ و عمده از جمله فولاد و مجتمع های پتروشیمی نیز اختصاص می یابد.
امسال روزهای سخت زمستان را نخواهیم دید؟
برق می تواند 2 ساعت قطع و پس از آن وصل شود، اما در گاز اینگونه نیست. اگر گاز در نقطه ای قطع شود، برقراری جریان انتقال دوباره آن زمانبر است. برای مثال، اگر گاز کلانشهر تهران قطع شود، شاید وصل دوباره آن یک تا 2 ماه به طول بینجامد. بنابراین همیشه باید گاز را به طور مستمر داشته باشیم، از این رو خطوط انتقال گاز همیشه زیر بار هستند، زیرا تولید به صورت مستمر انجام می شود و نباید وقفه ای در آن باشد. تولید مستمر و حفظ فشار شبکه منوط به انجام تعمیرات پیشگیرانه ای است که صورت می گیرد. این فعالیت ها به این منظور انجام می شود که توقف های ناخواسته اتفاق نیفتد .
در هر حال، ممکن است زمانی سکو یا پالایشگاه دچارفرایندی شود که تولید را با مشکل روبه رو سازد؛ اما با پیش بینی های لازم، نمی گذاریم کار به زمستان برسد.
آیا افزایش تولید گاز در فاز 11 پارس جنوبی برای زمستان امسال پیش بینی شده است ؟
برای دریافت گاز در فرایند خشکی پالایشگاه، مشکلی وجود ندارد. با شرکت ملی نفت ایران در حال رایزنی هستیم تا گاز به میزان لازم به شرکت ملی گاز ایران تحویل داده شود. اگر مقدار گاز تحویلی که تا 20 میلیون مترمکعب در روز پیش بینی شده، تحویل داده شود، توانایی جذب آن را خواهیم داشت؛ اما این موضوع منوط به این است که چاه ها نیز توان تولید داشته باشند.