فصلی تازه که با روی کارآمدن دولت چهاردهم رقم خورد
نفت برای مردم
مشعل با انتشار گزارش جدید مرکز آمار ایران، برگ برنده دیگری از صنعت نفت ایران ارائه شد که براساس آن، نرخ رشد اقتصادی سال ۱۴۰۳ با احتساب نفت ۳ درصد و بدون نفت ۲.۱ درصد ثبت شده است. صنعت نفت ایران، طی دوره کمتر از یک ساله فعالیت دولت چهاردهم، خوش درخشیده و بررسی مستندات و شاخص های مهم اقتصادی، از سرآمدی آن در اقتصاد ایران حکایت دارد. از جمله شاخص های مهم که می توان عملکرد صنعت راهبردی نفت ایران را سنجید، میزان رشد اقتصادی آن است که به موازات روی کار آمدن دولت چهاردهم، حاصل شده است.
گزارش مرکز آمارایران، بر اساس آخرین نتایج حساب های ملی فصلی این مرکز، رشد ناخالص داخلی (GDP) به قیمت ثابت سال ۱۴۰۰ در سال ۱۴۰۳ به رقم ۱۰۰.۲۶۰ هزار میلیارد ریال با نفت، و ۷۶.۱۴۰ هزار میلیارد ریال بدون احتساب نفت رسید، در حالی که سال قبل، این رشد با احتساب نفت، ۹۷.۳۰۱ هزار میلیارد ریال و بدون نفت، ۷۴.۵۸۲ هزار میلیارد ریال بود که از رشد ۳ درصدی محصول ناخالص داخلی با نفت (به قیمت پایه) و ۲.۱ درصدی محصول ناخالص داخلی بدون نفت (به قیمت پایه) در سال ۱۴۰۳ حکایت دارد.
مقایسه در دیگر گروه های اقتصادی
بررسی دقیق تر این گزارش نشان می دهد که در سال ۱۴۰۳ رشته فعالیت های گروه کشاورزی، رشد ۳.۲ درصد، گروه صنایع و معادن ۳.۴ درصد (استخراج نفت و گاز طبیعی ۶.۲، سایر معادن ۰.۵، صنعت ۱.۶، توزیع گاز طبیعی ۰.۵، تأمین آب و برق ۲.۴، ساختمان ۵ درصد و گروه خدمات، ۲.۵ درصد) نسبت به سال ۱۴۰۲ رشد داشته اند.
محاسبات فصلی در مرکز آمار ایران در قالب ۱۸ بخش اصلی، متشکل از ۵۰ رشته فعالیت برمبنای طبقه بندیISIC.Rev7 انجام می شود که بر این اساس، گروه کشاورزی شامل زیربخش های زراعت و باغداری، دامداری، جنگل داری و ماهیگیری، گروه صنایع و معادن شامل زیر بخش های استخراج نفت خام و گاز طبیعی، استخراج سایر معادن، صنعت، تأمین آب و برق، توزیع گاز طبیعی و ساختمان است و گروه خدمات شامل زیربخش های عمده و خرده فروشی، فعالیت های خدماتی مربوط به تامین جا وغذا، حمل ونقل، انبارداری، پست، اطلاعات وارتباطات، فعالیت های مالی و بیمه، مستغلات، کرایه و خدمات کسب وکار و دامپزشکی، اداره امور عمومی و خدمات شهری، آموزش، فعالیت های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی و سایر خدمات عمومی، اجتماعی، شخصی و خانگی است.
نفت و مردم
از آنجا که رشد اقتصادی به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های اقتصاد سالم قلمداد می شود و از اثرهای رشد طولانی مدت بردرآمد ملی و سطح اشتغال، افزایش ثروت کشور، رشد تولید است، با این اوصاف نقش صنعت نفت در زندگی مردم در مقطع مورد بررسی را نشان می دهد.
اهمیت دیگر تاثیرگذاری بخش نفت در رشد اقتصادی کشور که با عملکرد وزارت نفت دولت چهاردهم حاصل شده است، می توان حاصل جمع رویکرد و نگرش متفاوت دست درکاران حوزه نفت خواند که ضمن توسعه از درون، ارتباط و تعامل با خارج را با محوریت کشورهای همسایه مدنظر قرار داده و بخشی از نتیجه آن، رشد تولید و صادرات، بهبود فضای کسب و کار، رشد سرمایه گذاری داخلی و خارجی، به میدان آوردن بنگاه ها و هلدینگ های بزرگ بوده است.
رشد ظرفیت تولید و صادرات نفت خام تا پیشبرد طرح های توسعه ای و به ثمر رسیدن بخش قابل توجهی از آنها نیز حاصل رویکرد وزارت نفت دولت چهاردهم است که در سایه آن اثرگذاری مثبت نفت در رشد اقتصادی کشور را رقم زده است. از جمله آنها اولویت بخشی به بهبود و رشد تولید نفت خام بوده است.
افزون بر آن بررسی عملکرد وزارت نفت نشان می دهد قراردادهای مهمی در حوزه توسعه و نگهداشت تولید از میدان های نفتی و گازی منعقد و با پیگیری های انجام شده تاکنون تعدادی از این قراردادها تعیین تکلیف و تنفیذ شده اند، همچنین چند طرح در حوزه های مختلف ازجمله طرح های جمع آوری گازهای مشعل و کیفی سازی پالایشگاه ها به بهره برداری رسیده یا آماده بهره برداری هستند.
همچنین در مقطع مورد بررسی ظرفیت تولید نفت در دولت چهاردهم به میزان ۱۵۰ هزار بشکه در روز، تولید گاز خام حدود ۳۰ میلیون مترمکعب در روز، ظرفیت روزانه پالایشی کشور ۱۸۰ هزار بشکه و ظرفیت سالانه محصولات پتروشیمی ۷ میلیون تن، تولید بنزین و نفت گاز کشور به ترتیب ۷ و ۸ میلیون لیتر در روز افزایش یافته و صادرات نفت نیز با وجود تشدید تحریم ها در بالاترین سطح ممکن ادامه دارد.
در این میان برنامه ریزی وزارت نفت برای تکمیل بیش از ۳۰ طرح بزرگ صنعت نفت با سرمایه گذاری حدود ۱۰ میلیارد دلاری تا پایان سال ۱۴۰۴ در خور توجه است که تکمیل این طرح ها به افزایش ۲۵۰ هزار بشکه ای ظرفیت تولید روزانه نفت کشور، همچنین افزایش ۳۰ میلیون مترمکعبی تولید روزانه گاز خام منجر خواهد شد.
افزایش سهم ایران
تولید نفت ایران بر اساس گزارش ماهانه اوپک در ماه مارس ۱۲ هزار بشکه افزایش یافته و به ۳ میلیون و ۳۳۵ هزار بشکه در روز رسیده است. گزارش ماه آوریل اوپک نشان می دهد که تولید نفت ۱۲ کشور عضو این سازمان در ماه مارس (اسفند - فروردین)، در مجموع ۲۶ میلیون و ۷۷۶ میلیون بشکه در روز بوده که ۷۸ هزار بشکه در روز نسبت به ماه فوریه کاهش داشته است.
در عین حال تولید نفت ایران نیز روزانه ۱۲ هزار بشکه افزایش یافته و به ۳ میلیون و ۳۳۵ هزار بشکه در روز رسیده و جایگاه سومین تولیدکننده نفت اوپک را پس از عربستان و عراق حفظ کرده است. میانگین تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۴ برابر با ۳ میلیون و ۲۵۷ هزار بشکه در روز و در سال ۲۰۲۳ برابر با ۲ میلیون و ۸۸۴ هزار بشکه در روز بوده است.
همچنین بر اساس نخستین گزارش دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در سال میلادی ۲۰۲۵، ایران در ماه دسامبر (آذر - دی) با تولید روزانه ۳ میلیون و ۳۱۴ هزار بشکه همچنان رتبه سومین تولیدکننده در این سازمان را دارد. گزارش منابع ثانویه اوپک نشان می دهد ۱۲ عضو این سازمان در ماه دسامبر (آذر - دی) ۲۶ میلیون و ۷۴۱ هزار بشکه نفت در روز تولید کردند که ۲۶ هزار بشکه بیشتر از ۲۶ میلیون و ۷۱۵ هزار بشکه ماه نوامبر است. عربستان با تولید روزانه ۸ میلیون و ۹۳۸ هزار بشکه، عراق با تولید روزانه ۴ میلیون و ۱۹ هزار بشکه و ایران با تولید روزانه ۳ میلیون و ۳۱۴ هزار بشکه، سه تولیدکننده بزرگ اوپک هستند.