طرح احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس - سیرجان - رفسنجان به ایستگاه پایانی رسید
حذف 1600 تانکر سوخت از جاده ها
بهره برداری کامل این طرح سالانه 6 هزار میلیارد تومان کاهش هزینه انتقال فراورده نفتی را رقم می زند
مشعلیکی از سیاست های مهم شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران، توسعه خطوط انتقال نفت خام و فراورده و ایمن کردن مسیرهای دسترسی و انتقال است؛ مسئولیتی که شرکت ملی مهندسی وساختمان نفت ایران، به عنوان بازوی اجرایی شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران عهده دار آن است. این شرکت با هدف توسعه زیرساخت شبکه انتقال فراورده های نفتی، اجرای تعدادی پروژه را در دستور کار خود قرار داده که خط 26 اینچ بندرعباس – سیرجان– رفسنجان از آن جمله است. این خط لوله، نفت خام و فراورده های نفتی را از جنوب به مرکز کشور انتقال خواهد داد. احداث خط 26 اینچ بندرعباس – سیرجان– رفسنجان مراحل پایانی اجرای خود را می گذراند و بزودی نیز به بهره برداری خواهد رسید. مسعود سعادت، مدیر طرح احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس- سیرجان – رفسنجان در گفت وگو با خبرنگار «مشعل» درباره جزییات این طرح و آخرین مراحل روند اجرای آن توضیحاتی داده است که در پی می آید.
احداث خطوط لوله، افزون بر انتقال ایمن نفت خام و فراورده های نفتی، اهداف جانبی نیز در پی دارد که کاهش تردد جاده ای، کاهش تصادف در جاده های کشور به واسطه کاهش حرکت نفتکش های جاده پیما در محورهای مواصلاتی کشور و صرفه جویی در مصرف سوخت از آن جمله است. خط لوله 26 اینچ بندرعباس - سیرجان – رفسنجان نیز این اهداف را در دل خودقرار داده و به گفته مسعود سعادت، بهره برداری کامل این طرح، هزینه انتقال فراورده های نفتی را سالانه تا6 هزار میلیارد تومان کاهش خواهد داد.
حذف 00 16 تانکر سوخت از جاده ها
سعادت، در توضیح ضرورت تعریف این پروژه گفت: تا قبل از بهره برداری از پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس، تنها پالایشگاه نفت بندرعباس دراین منطقه فعال بود و مدیریت خطوط لوله و مخابرات وظیفه داشت با یک خط لوله ۲۶ اینچ، فراورده های نفتی این پالایشگاه را از بندرعباس در جنوب کشور تا رفسنجان که در مرکز کشور قرار دارد، ارسال و پس از آن یا در پایانه ذخیره و یا به شبکه سراسری منتقل کند؛ اما با راه اندازی پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس، تقریبا ۶۳میلیون لیتر به این تعهد انتقال، اضافه شد که خط موجود( ۲۶ اینچ قبلی)، دیگر ظرفیت انتقال این حجم از فراورده را نداشت. وی با بیان اینکه انتقال روزانه 63میلیون لیترفراورده نفتی، نیازمند استفاده از 1600 تانکر30 هزار لیتری است، افزود: این میزان فراورده باید مسیری به طول 450 کیلومتر را طی کند تا به رفسنجان برسد، از این رو حرکت این تعداد نفتکش، افزون بر ایجاد ترافیک سنگین جاده ای و مخاطرات ناشی از آن، هدر رفت حجم بالایی از گازوئیل را هم در پی دارد که با بهره برداری از خط انتقال جدید 26 اینچ بندرعباس- سیرجان – رفسنجان، این موارد رفع خواهد شد. مدیرطرح احداث خط لوله بندرعباس - سیرجان - رفسنجان با اشاره به موضوع ناترازی انرژی و اهمیت تامین سوخت نیروگاه ها برای تولید پایدار برق، احداث طرح خط لوله جدید ۲۶ اینچ از بندرعباس را همسو با این هدف عنوان و اظهار کرد: این طرح سال 1398 کلید خورد و با توجه به گستره کار، عملیات اجرایی آن نیز بنا به تصمیم مدیریت شرکت، از بندرعباس تا رفسنجان در سه گستره آغاز شد. وی با بیان اینکه گستره اول از بندرعباس تا مهرآران، گستره دوم از مهرآران تا رفسنجان و گستره سوم شامل تلمبه خانه ها و ایستگاه فشارقوی برق و تاسیسات مربوطه می شود، اظهار کرد: درمسیر این خط لوله 26 اینچی به ظرفیت 300 هزار بشکه، سه تلمبه خانه در بندرعباس، قطب آباد و مهرآران در نظر گرفته شده است؛ فراورده های نفتی در پایانه رفسنجان تحویل گرفته و از آنجا توزیع می شوند. سعادت با تاکید بر اینکه یکی از وظایف اصلی این خط انتقال، تامین گازوئیل نیروگاه هاست، گفت: با تکمیل تاسیسات برق رسانی در آنها، هر سه تلمبه خانه درشرف بهره برداری هستند و برای این بخش از پروژه، حدود 1300 میلیارد ریال هزینه و ۱۰۵ کیلومتر خط انتقال ۱۳۲ کیلو ولت اجرا شده است. سعادت سرمایه گذاری صورت گرفته برای اجرای هرسه گستره این پروژه را حدود ۴۵۰ میلیون یورو اعلام کرد و گفت: پیش بینی می شود سالانه حدود6 هزار میلیارد تومان صرفه جویی اقتصادی از خط انتقال بندرعباس - سیرجان – رفسنجان داشته باشیم. وی تصریح کرد: در طول اجرای این پروژه ۱۵۰۰ نفر به صورت مستقیم به عنوان عوامل اجرایی در سه گستره فعالیت داشتند و حدود 3 هزار نفر هم به صورت غیرمستقیم و در شرکت های سازنده به عنوان پیمانکاران دست دوم یا سازندگان فعال بودند.
آماده سازی زودهنگام فاز اول برای رفع ناترازی
مدیر طرح احداث خط لوله بندرعباس - سیرجان - رفسنجان با بیان اینکه این پروژه با تکمیل نهایی خط لوله، تلمبه خانه ها و تاسیسات جانبی و رسیدن به ظرفیت انتقال روزانه۳۰۰ هزار بشکه نفت خام و فراورده نفتی پیش بینی شده است، تصریح کرد: اواخر سال گذشته، در اوج مصرف و همسو با سیاست های کاهش ناترازی انرژی، نیاز به تامین گازوئیل نیروگاه ها مطرح و طرح زودهنگام تکمیل و بهره برداری از فاز یک پروژه تعریف شد. وی اظهار کرد: تکمیل فیزیکی خط لوله در کل 450 کیلومتر عرصه پروژه انجام شده بود؛ اما چون تاسیسات و تجهیزات تلمبه خانه ها، پمپ ها، همچنین سیستم تهویه و کابل های برق هنوز کامل نشده بودند، بهره برداری زودهنگام، به هماهنگی بیشتری نیاز داشت. سعادت با اشاره به نصب موقت سه توربو پمپ در سه تلمبه خانه مسیر و انتقال فراورده از بندرعباس به رفسنجان گفت: در طراحی اولیه برای هر ایستگاه، حداقل سه توربو پمپ پیش بینی شده بود؛ اما درحال حاضر در هر ایستگاه فقط یک توربو پمپ به صورت موقت نصب شده است، بنابراین ظرفیت خط تقریبا یک سوم ظرفیت اصلی است و با حدود ۸۰ هزار بشکه در روز فعالیت می کند. وی با اعلام اینکه بهره برداری موقت از فاز یک خط لوله بندرعباس – رفسنجان از آذر سال قبل آغاز شده است، افزود: هر سه گستره طرح، فعال بوده و پیشرفت فیزیکی مناسبی دارند. این پیشرفت فیزیکی در گستره اول حدود ۹۹درصد، در گستره دوم حدود 9۵ درصد و در گستره سوم حدود ۷۵ درصد است که می توان گفت پیشرفت کلی پروژه حدود ۹۰ درصد است. مدیر طرح احداث خط لوله بندرعباس - سیرجان - رفسنجان با بیان اینکه برای تکمیل فاز اول و با هدف کمک به کاهش ناترازی انرژی، در بحث تامین منابع مالی برای پیشبرد طرح، حمایت های خوبی شده، تصریح کرد: تجهیزات اصلی این طرح (۹ توربو پمپ یونیت های تهویه) وهمچنین بیش از340 کیلومتر کابل مورد نیاز پروژه و ابزار دقیق مرتبط با آن نیز به سازندگان داخلی سفارش داده شده است..
استفاده حداکثری از توان داخل و همکاری با دانش بنیان ها
وی با تاکید بر اینکه در اجرای این طرح تلاش شده از توان داخلی برای تامین کالاهای مورد نیاز استفاده شود، افزود: در گذشته تولید داخل بعضی از تجهیزات امکان نداشت؛ اما در این پروژه، برای تامین اقلام همه بخش ها از توان سازنده و تامین کنند گان داخلی بهره گرفته شده که همین موضوع، یکی از ویژگی های اصلی اجرای این طرح به شمار می رود، ضمن اینکه تلاش شده از نوآوری های روز نیز استفاده شود. نمونه آن هم استفاده از فناوری نوآورانه «VFD» در توربوپمپ هاست که کاهش چشمگیر مصرف انرژی را در پی دارد. سعادت تصریح کرد: از طرف دیگر، سیستم های نشت یاب مرسوم، قدیمی و بدون کارایی لازم بودند. در نتیجه با هماهنگی وزارت نفت و نهاد ریاست جمهوری، همچنین با همکاری یک شرکت دانش بنیان، سیستم جدید به نام «DAS» طراحی شد که هم اکنون در مرحله نصب آزمایشی قرار دارد. این سیستم جدید که پایش و نشت یابی را بر بستر فیبر نوری انجام می دهد، در بندرعباس و قطب آباد در حال پیاده سازی است که امیدواریم بزودی به مرحله تست برسد و نتایج آن رضایت بخش باشد. مدیرطرح احداث خط لوله بندرعباس - سیرجان - رفسنجان اظهار کرد: برای اولین بار در این پروژه، الکترو پمپ های بزرگ با ظرفیت حدود ۴ مگاوات و نیز عملکرد شیرهای برقی در داخل کشور طراحی و ساخته شد. وی با اشاره به پشتیبانی و حمایت صورت گرفته از سوی مدیریت پروژه و شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران در تامین به موقع منابع مالی و فعال سازی سفارش اقلام مربوط به پروژه اظهار کرد: انتظار می رود در چند ماه آینده، تمامی تجهیزات باقیمانده به سایت طرح منتقل شوند که درصورت تحقق این برنامه، امیدواریم تا پایان امسال خط لوله بندرعباس- سیرجان- رفسنجان به طور کامل به بهره برداری برسد. سعادت افزود: با بهره برداری کامل این خط، 1600 تانکر حمل مواد سوختی فعال دراین مسیر حذف می شوند، ضمن اینکه صرفه جویی بالایی نیز از نظرهزینه و زمان بندی انتقال فراورده خواهیم داشت؛ البته با بهره برداری از فاز اول که آذر سال قبل با حدود 80 هزار بشکه شروع شد، حدود ۴۰۰ تانکر حمل مواد سوختی از جاده های کشورحذف شدند. وی یکی دیگر از دستاوردهای مهم این خط لوله انتقال را اطمینان از صحت حمل ونقل فراورده و کنترل و مدیریت آن از مبدا تا مقصد اعلام و اظهار کرد: با راه اندازی فاز اول و در ادامه پس از تکمیل کامل خط، می توان هر روز و در هر لحظه بر روند انتقال فراورده از جنوب تا مرکز کشور نظارت و کنترل داشت. سعادت افزود: با توجه به حساسیت های زمانی و لزوم استفاده حداکثری از توان ساخت داخل، بنا بر تصمیم مدیریت شرکت، به جای خرید لوله، با خرید تختان و تبدیل آن به ورق و پلیت، روند ساخت لوله به کارخانه های لوله سازی پیگیری شد. به عبارتی، دستگاه مجری طرح، تامین لوله را از پایین ترین سطح که خرید تختان است، پیگیری کرد؛ اگر چه این روند زمان و انرژی زیادی را می طلبید؛ اما با هماهنگی خوبی که وجود داشت، این مهم اجرا شد.
زمان بر شدن طرح ها به واسطه معارضان
مدیر طرح احداث خط لوله 26 اینچ بندرعباس- سیرجان- رفسنجان، یکی ازچالش های عمده طرح را معارضان مسیر خط لوله عنوان و اظهار کرد: درگستره ۴۵۰ کیلومتری این پروژه، خط لوله باید از زمین های بعضا با مالکیت شخصی عبور می کرد و از رودخانه، کوه و مسیرهای سخت گذر می گذشت. بسیاری از معارضان، کشاورزان و باغداران بودند که مالکیت خصوصی داشتند و مذاکره و اخذ رضایت از آنها زمان بر بود، به طوری که روند حقوقی آن شاید تا چند سال هم طول می کشید. امورحقوقی شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران، این موارد را پیگیری می کند و حتی گاه ممکن است توافق حاصل نشود و مجبور شویم با استفاده از نیروی قهریه (قوه قضاییه و نیروهای انتظامی) موضوع را حل کنیم. وی با اعلام اینکه در برخی موارد، حضور و مقاومت این معارضان باعث شده که مسیرخط لوله تا70 کیلومتر تغییر مسیر داشته باشد، افزود: در حال حاضر در چند نقطه مشکل معارض وجود دارد و در حال پیگیری آنها هستیم. برخی از این معارضان، بخش دولتی است که باید سازوکار متفاوتی برای تعامل با آنها به کار گرفته شود. سعادت با تشکر از مدیریت شرکت و عوامل اجرایی طرح اظهار کرد: عوامل اجرایی به صورت حرفه ای و با اشتیاق پیگیر فعالیت های پروژه بوده اند، بخصوص برای تکمیل فاز اول آن که تلاش شبانه روزی صورت گرفت و حصول نتیجه در کل پروژه، بدون این پیگیری ها و حمایت ها امکانپذیر نبود.