پتروشیمی ها پیشرو در توسعه و اجرای الزام های زیست محیطی
پروژه های اصلاحی برای آب و پساب
مشعل: با اطمینان و مستند به گزارش های رسمی، می توان گفت که مجتمع های پتروشیمی از معدود صنایعی هستند که بیشترین اقدام ها را در حوزه محیط زیست و کاهش آلاینده های محیطی انجام داده اند. تعداد زیادی از شرکت های پتروشیمی به دلیل انجام این اقدام ها، هر ساله در فهرست صنایع سبز مورد تقدیر قرار می گیرند، ضمن آنکه در شورای راهبردی صنعت پتروشیمی در منطقه عسلویه و ماهشهر اقدام ها و اعتبارات زیادی را در مسیر سبز ماندن این صنعت تصویب و اجرا می کنند.
اقدام های مجموعه های پتروشیمی در مناطق عملیاتی، ابعاد و سطوح مختلفی دارد که به دو شکل داوطلبانه و اجباری انجام می شود؛ از درختکاری در محدوده های عملیاتی و شهری و کاشت درختچه های حرا تا استفاده از آخرین فناوری های تصفیه پساب ها، خاموشی فلرها و حمایت از گونه های گیاهی و جانوری که هریک درجای خود ارزشمند هستند. پتروشیمی ها حتی در موضوع های زیست محیطی بین المللی، همچون موضوع کاهش اثرات کربن هم اقدام هایی اثرگذار را شروع کرده اند. جدا از خود صنایع پتروشیمی که در حوزه محیط زیست جزو صنایع پیشرو هستند، قوانین و حساسیت های محیط زیستی زیادی هم عملکرد این شرکت ها را بدون توقف، پایش می کنند.
تصفیه و بازچرخانی آب سنتریت در پتروشیمی اروند
این عملکرد بدون وقفه از سوی شرکت های پتروشیمی ادامه دارد و هر روز، اقدامی جدید در صدر اخبار قرار می گیرد. در این میان، برخی شرکت های پتروشیمی در مسیر اجرای مسئولیت های اجتماعی خود در حوزه محیط زیست، فعال و پیشتاز هستند که از آن جمله می توان به پروژه نوآورانه تصفیه و بازچرخانی آب سنتریت در پتروشیمی اروند اشاره کرد. کلنگ شروع به کار این پروژه با هدف کاهش آلاینده های زیست محیطی، بهره وری تولید و بهبود پایدار مدیریت پساب و پسماند صنعتی، چندی قبل به زمین زده شد. این پروژه، آغازگر مسیری برای رسیدن به دورانی جدید از مدیریت زیست محیطی در مجتمع اروند است که با اجرای آن، پتروشیمی اروند به یکی از پیشگامان صنعت سبز کشور تبدیل خواهد شد و تا سال ۱۴۰۴، بیشتر پروژه های طراحی شده به بهره برداری خواهند رسید. در واقع پتروشیمی اروند، با ارتقای سیستم های محیط زیستی و مدیریت پساب و پسماند، به حذف کامل آلاینده ها متعهد است و بیش از ۲۰ پروژه جدید برای بهبود وضعیت محیط زیستی طراحی کرده که عمده آنها تا پایان سال ۱۴۰۴ به بهره برداری خواهند رسید. پروژه تصفیه و بازچرخانی آب که با ظرفیت ۸۰ مترمکعب در ساعت قادر به تصفیه پساب خواهد بود، ارزش محیط زیستی بالایی دارد و همه مراحل آن، با تلاش مدیریت و کارشناسان پتروشیمی اروند محقق شده است.
کاهش چشمگیر مصرف آب شیرین از رودخانه کارون
از آنجا که بسیاری از پتروشیمی ها، به منابع آبی در کنار خود نیاز دارند، موضوع تصفیه پساب مجتمع ها و بازگردانی آب به چرخه مصرف، همواره یکی از اولویت ها بوده است. پتروشیمی بندر امام که از 50 سال قبل در کنار رود کارون قرار گرفته، همواره تلاش کرده تا کیفیت پساب های خروجی را بیشتر کند و در این مسیر گام های سبزی هم برداشته است. پتروشیمی بندر امام، به عنوان بزرگ ترین مجتمع پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر طی 2 سال اخیر با اجرای طرح توسعه ای نوین، اقدام های محیط زیستی مهمی را با هدف ارتقای پایداری و حفاظت از محیط زیست انجام داده که احداث بزرگ ترین تصفیه خانه صنعتی کشور از جمله آن هاست. با بازچرخانی و استفاده مجدد از فاضلاب های تصفیه شده، میزان مصرف آب شیرین از رودخانه کارون به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. این اقدام، یکی از گام های مؤثر در حفظ منابع آبی کشور و کاهش فشار روی رودخانه های منطقه به شمار می آید. همچنین اجرای سند نظام نوین مدیریت محیط زیستی بر مبنای معیارهای پایداری (ESG) و پیاده سازی الگوهای اقتصاد چرخشی از سوی پتروشیمی بندرامام، منجر به کاهش پسماند، کاهش مصرف انرژی و صرفه جویی در مواد اولیه و تولید محصولات سبز شده است. این مجتمع با استفاده از این الگوها تلاش کرده تا نقش خود را در توسعه پایدار و به حداقل رساندن اثرات محیط زیستی ایفا کند. پتروشیمی بندر امام با راه اندازی ناحیه آمین، غلظت گازهای CO2 و H2S در تولید اتان را کاهش داده که این اقدام محیط زیستی، نشان دهنده تلاش مستمر این مجتمع برای کاهش آلاینده های زیان آور هوا و بهبود کیفیت محیط زیست منطقه است.
شاخص کیفیت پساب های خروجی (EQI) در این مجتمع، بهبود چشمگیری یافته و به عدد 2.7 رسیده است. قطع خروجی پساب های صنعتی به دریا و انتقال آنها به تصفیه خانه مرکزی، نشان دهنده تعهد این مجتمع به حفاظت از منابع آبی و کاهش آلودگی های محیط زیستی است. مسدود کردن مسیرهای ارسال مواد هیدروکربنی ضایعاتی به چاله های سوخت و کاشت بیش از ۸ میلیون اصله نهال حرا در خورهای منطقه، بخشی از برنامه های جامع محیط زیستی این مجتمع بوده است.
ثبت لحظه ای داده های آلایندگی در مبین
پتروشیمی مبین، یکی از واحدهای متمرکز یوتیلیتی در عسلویه است که طی این سال ها با توسعه شرکت های پتروشیمی همراه بوده و با توجه به نوع فعالیت این مجموعه، بیش از سایر شرکت های پتروشیمی لازم است که الزام های زیست محیطی را رعایت کند. نصب فلومتر راداری در خروجی تصفیه خانه مبین انرژی برای اولین بار در منطقه، آخرین اقدام این شرکت در حوزه محیط زیست است. این پروژه که برای اولین بار در منطقه اجرا شده، به منظور بهینه سازی کنترل آلاینده ها و ارتقای استانداردهای زیست محیطی با استفاده از فناوری روز دنیا پیاده سازی شده است. این اقدام در واقع بخشی از راهبردهای جامع مبین انرژی خلیج فارس برای بهبود و تقویت زیرساخت های نظارتی و مدیریتی در حوزه پایش محیط زیست است. فلومتر راداری نصب شده در خروجی تصفیه خانه این شرکت، یکی از پیشرفته ترین تجهیزات کنترلی است که امکان اندازه گیری و نظارت دقیق بر جریان پساب صنعتی خروجی را فراهم می سازد. این تجهیزات با قابلیت ثبت داده های لحظه ای و ارسال آنها به سامانه های مدیریتی سازمان محیط زیست به تحلیل و مدیریت بهتر پساب های صنعتی کمک می کند. این سیستم به مدیران و مسئولان فنی شرکت، این امکان را می دهد تا همواره اطلاعات دقیق و به روزی از کیفیت و حجم جریان پساب خروجی داشته باشند و در صورت لزوم، اقدام های لازم را برای کاهش انتشار آلاینده ها به محیط زیست انجام دهند.
نصب این تجهیز، ازآن نظر اهمیت دارد که مبین انرژی خلیج فارس تنها دریافت کننده پساب های صنعتی شرکت های تولیدی منطقه پتروشیمی است و فلومتر راداری نصب شده می تواند به طور مداوم و دقیق، داده هایی از حجم سرعت و کیفیت جریان پساب ها ارائه دهد که این اطلاعات برای اطمینان از رعایت الزامات زیست محیطی حیاتی هستند.
پروژه ای برای صرفه جویی و تصفیه 5/1 میلیارد لیتر آب
یکی دیگر از آخرین پروژه های محیط زیستی اجرا شده در شرکت های پتروشیمی، پروژه زیست محیطی «بهینه سازی بازیافت آب های با املاح بالای پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند به روش اسمز معکوس» است که شهریور امسال به بهره برداری رسید. با توجه به شرایط بحران آب حاکم بر جهان و الزام استفاده از روش های نوین بازیابی و تصفیه جریان های پساب پالایشگاه، پروژه تصفیه پساب های موجود در پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند به منظور صرفه جویی در مصرف آب، تأمین نیازهای پالایشگاه و کمک به حفظ محیط زیست، اجرایی شده است. ظرفیت این واحد ۳۴۰ مترمکعب بر ساعت است که به تولید ۳۱۰مترمکعب بر ساعت آب با کیفیت بالا منجر می شود.
صرفه جویی و تصفیه حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون لیتر آب در سال و بازگشت آن به چرخه مصرف، کاهش حجم پساب ورودی به حوضچه های تبخیر و در نهایت قطع سرریز آن ها به اراضی کشاورزی منطقه، استفاده مجدد از پساب و کاهش برداشت آب خام از منابع زیرزمینی و سد کمال صالح، تولید آب بدون املاح و کاهش بار وارده به سیستم فعلی (رزین ها) آب که گاه در شرایط اضطراری قرار می گیرند، از مهم ترین اهداف این پروژه است.
تأسیس آب شیرین کن با ظرفیت روزانه ۵۰۰ هزار مترمکعب
فجر انرژی، یکی دیگر از یوتیلیتی های اثرگذار در منطقه عملیاتی ماهشهر است که همواره تلاش کرده روش ها و فناوری های نوین را در تصفیه آب و پساب اجرا کند. یکی از آخرین تلاش های این مجموعه همکاری برای تأسیس واحد عظیم آب شیرین کن با ظرفیت روزانه ۵۰۰ هزار مترمکعب است. این اقدام با هدف سیاست های کلان حاکمیتی در زمینه مصرف آب صنایع، تغییرات حاصل شده در حجم بارش جوی و افزایش گرمای هوا، بویژه در جنوب کشور و حفظ و حراست از منابع آبی در دستور کار قرار گرفت. هم اکنون، بیشتر آب موردنیاز صنایع مستقر در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر از شرکت فجر انرژی خلیج فارس تأمین می شود و فجر انرژی خلیج فارس با هدف جلوگیری از مواجهه با تهدیدات قطعی و کمبود آب در آینده، کمک به شرایط زیست محیطی جنوب استان خوزستان، کاهش مقدار برداشت آب از رودخانه کارون و لحاظ کردن پدافند غیرعامل، به دنبال تأسیس و راه اندازی کارخانه آب شیرین کن با ظرفیت تولید نهایی روزانه نیم میلیون مترمکعب آب برای تأمین آب موردنیاز منطقه ویژه است.
البته نمی توان همه اقدام های زیست محیطی شرکت های پتروشیمی را در یک قاب قرار داد. تنها یک عملکرد آنها یعنی تلاش برای خاموشی مشعل ها و استفاده از آن به عنوان خوراک واحدهای پالایشی و پتروشیمیایی قابل تقدیر است. می توان گفت که مسأله پایداری در شرکت های پتروشیمی، بخصوص در حوزه محیط زیست، به عنوان یکی از اولویت های اصلی پذیرفته شده و این شرکت ها جدا از الزام ها و قوانین سخت گیرانه دولتی، بر تعهدات خود پایبند هستند و آنها را اجرا می کنند.