وزارت نفت چه برنامه ای دارد
آنگونه که محسن پاک نژاد، وزیر نفت در برنامه خود که در واقع راهکارها و راهبردهای عملیاتی است که براساس اسناد بالادستی، شامل احکام دائمی برنامه های توسعه کشور، سیاست های کلی نظام در بخش نفت و گاز، سیاست های اقتصاد مقاومتی و قوانین موضوعه، قانون و الزامات حاکم بر برنامه هفتم پیشرفت و مأموریت هایی که به موجب قوانین و مقررات از جمله قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت تنظیم و ارائه شده، بخش مهمی را به حوزه تولید و صادرات نفت خام اختصاص داده است که براساس آن می توان امیدوار بود بار دیگر بشکه های نفت ایران قدرت آفرین باشند.
تهدیدها شکسته می شود
ایران در بخش نفت 159 میلیارد بشکه معادل نفت خام و در بخش گاز 182 میلیارد بشکه معادل نفت خام ذخایر در اختیار دارد که درمجموع با 431 میلیارد بشکه معادل نفت خام رتبه اول ذخایر هیدروکربوری جهان را در اختیار دارد. پس از خروج یک جانبه ایالت متحده آمریکا از برجام، اگرچه صنعت نفت را با شرایط سخت تری در بخش هایی مواجه کرد، اما وزارت نفت دولت چهاردهم درصدد شکستن هر چه بیشتر این فضاست.
در میان فهرست ابرچالش های صنعت نفت، برنامه محسن پاک نژاد به محدودیت های بین المللی و تشدید آن اشاره و با استناد به اسناد بالادستی و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، به بندهای ناظر بر بخش نفت و گاز اشاره کرده که در واقع خط مشی کلی در تعریف فعالیت ها و طرح های وزارت نفت است. از جمله موارد مورد اشاره در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، مقابله با ضربه پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق انتخاب مشتریان راهبردی و ایجاد تنوع در روش های فروش و مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش است. همچنین بند 14 این برنامه، به افزایش ذخایر راهبردی نفت و گاز به منظور اثرگذاری در بازار جهانی نفت و گاز و تاکید بر حفظ و توسعه ظرفیت های تولید نفت و گاز به ویژه در میادین مشترک اختصاص دارد. این برنامه همچنین بازیابی جایگاه دوم تولیدکننده نفت خام در اوپک را با استناد به چشم انداز صنعت نفت در سند چشم انداز یادآوری کرده است.
با تکیه بر همین اصول، در برنامه وزیر نفت، فهرست تکالیف شرکت ملی نفت و ضرورت افزایش صادرات نفت در قالب افزایش همکاری با کشورهای هدف از جمله کشورهای همسایه مورد تاکید قرار گرفته است.
براین اساس شرکت ملی نفت ایران ماموریت دارد در کنار گسترش دیپلماسی و افزایش همکاری ها با کشورهای هدف مذکور و جذب سرمایه برای توسعه میادین نفتی و گازی کشور، موضوع افزایش صادرات نفت و فراورده را نیز پیگیری کند.
در این زمینه بر ادامه و توسعه همکاری ها با مشتریان سنتی و کنونی نفت و فراورده ایران اقدام هایی همچون مذاکره با کشورهای دارای پالایشگاه و ارائه بسته های متنوع به آنها، بازپرداخت هزینه های صورت گرفته در توسعه میادین به صورت محصول، استفاده از ظرفیت های شرکت های خصوصی و سایر نهادهای دولتی به منظور افزایش صادرات در دستور کار قرار دارد.
آنچه وزیر نفت در مجلس گفت
در همین زمینه بخش مهمی از سخنان محسن پاک نژاد در صحن مجلس شورای اسلامی به مواردی همچون رشد تولید، صادرات و بهره گیری از دیپلماسی اختصاص داشت. او با اشاره به اینکه ایران بزرگ ترین دارنده ذخایر نفت و گاز جهان است، این نکته را هم یادآوری کرد که می توانیم محور اتصال بسیاری از همسایگان شرقی و غربی و جنوبی باشیم، بنابراین باید جایگاه خود را در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) دوباره به دست آوریم. با وجود پرنوسان بودن صادرات نفت ایران در دهه های گذشته به دلایلی همچون تحریم ها و مشکلات زیرساختی، ایران نتوانسته است از ظرفیت بازار جهانی نفت خام استفاده لازم را ببرد.
در انتظار ارتقای رتبه نفتی ایران
ایران در حال حاضر در جایگاه سومین تولیدکننده برتر نفت در اوپک قرار دارد. آخرین گزارش منتشر شده مربوط به ماه اوت اوپک نشان می دهد که پس از عربستان با تولید روزانه هشت میلیون و ۹۸۳ هزار بشکه و عراق با تولید روزانه چهار میلیون و ۲۲۸ هزار بشکه، ایران با تولید روزانه سه میلیون و ۲۷۷ هزار بشکه جایگاه سومین تولیدکننده این سازمان را حفظ کرد. براساس گزارش منابع ثانویه، ایران در ماه اوت (مرداد - شهریور) سه میلیون و ۲۷۷ هزار بشکه نفت خام تولید کرده که چهار هزار بشکه بیشتر از ماه ژوئیه ۲۰۲۴ (تیر - مرداد) بوده است.براساس این گزارش، تولید هفت عضو این سازمان در دوره مورد بررسی با افزایش همراه بوده که بیشترین افزایش تولید با ۵۷ هزار بشکه در روز، مربوط به نیجریه است. ایران، ونزوئلا و لیبی از توافق کاهش عرضه ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک (اوپک پلاس) معاف هستند. نکته مهم آن است که ایران در چند سال گذشته با وجود پابرجا بودن تحریم های آمریکا، صادرات خود را افزایش داده و این رقم به بالاترین سطح از سال ۲۰۱۸ رسیده که می توان به ارتقای این رتبه امیدوار بود.