وزارت نفت همواره کوشیده است با بهره گیری از دیپلماسی انرژی، شرایط لازم را برای کاهش انسداد بین المللی در عرصه تجارت جهانی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی فراهم سازد و در این راه با تکیه بر منابع عظیم نفت و گاز و نقش آفرینی بیشتر در بازارهای جهانی، در مسیر تعامل با کشورهای مختلف گام برداشته است. همان دیپلماسی انرژی مبتنی بر همسایگی و منطقه گرایی که در این راه به عنوان یکی از رویکردهای اصلی وزارت نفت دولت سیزدهم طی شده است، با این اصل که در مرحله اول سیاست خارجی، روابط را با بازیگرانی گسترش دهیم که دارای قالب های ادراکی، فرهنگی و ساختاری نسبتا مشترک با ما هستند. در همین زمینه حضور بیش از هزار و ۵۰۰ شرکت داخلی و ۲۵۰ شرکت خارجی در بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی نفت،گاز،پتروشیمی و پالایش تهران نشان از تقویت دیپلماسی انرژی در دولت مردمی دارد که در این دوره با رشد ۳۵ درصدی شرکت های داخلی و رشد ۱۰۰ درصدی شرکت های خارجی همراه بوده است.
بسیاری اذعان دارند با رویکرد همگرایی منطقه ای دولت سیزدهم، الگویی مهم و متفاوت از همکاری ها در حوزه دیپلماسی انرژی محقق شده و افق های روشنی پیش روی قرارگرفته است؛ الگویی که به نظر می رسد نمود اصلی آن را باید در همین نمایشگاه به نظاره نشست که حاصل آن اگرچه بیش از همه در صادرات و تعاملات مختلف نمایان است و رد آن به بیست و هشتمین نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پخش و پتروشیمی هم رسیده تا بتوان این رخداد مهم خاورمیانه را آیینه تمام نمای سیاست مهم راهبردی وزارت نفت دولت سیزدهم دانست. حضور چشمگیر شرکت کننده هایی از چین تا ترکیه و بلاروس و... که از همان ساعات آغازین افتتاحیه در غرفه های سالن های خارجی مشهود بود که پرشمار و با انگیزه ظاهر شدند. نشست مذاکره و گفت وگوی مستقیم با فعالان اقتصادی بخش خصوصی، اعم از تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات صنعت نفت و گاز در داخل نمایشگاه و بازدید از غرفه ها و همچنین نشست هایی چندجانبه با مقام ها و مسئولان دولتی، سطحی دیگر از حضور شرکت های خارجی در این دوره از نمایشگاه بوده است. در این میان چینی ها گوی سبقت را از روس ها ربوده بوده و افزون بر شرکتهای مطرح چینی، تمرکز بر حضور شرکت های متوسط و کوچک، از رضایت این دسته از شرکتها حکایت دارد. مسئول یک شرکت چینی به نام HANDE MACHINE از تمایل برای همکاری هر چه بیشتر با صنعت نفت ایران و شرکت های زیرمجموعه، همچنین بخش خصوصی سخن گفته و می گوید: ناگفته پیداست که ایران در حوزه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی قابلیت های زیادی دارد و علاقه مند است در بخش های مرتبط همکاری داشته باشد.
شرکت HANDE MACHINE در حوزه تولید و احداث سیستم های کنترل و برق تخصصی پالایشگاه ها فعالیت دارد و در غرفه آنها می توان تجهیزات تخصصی به نمایش گذاشته این شرکت را دید.
او با اعلام اینکه تجربه اول این شرکت در نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران است، به استقبال زیاد شرکت کنندگان، شرکت ها و مقام ها از تجهیزات آنها اشاره می کند و امیدوار است نتیجه آن آغاز همکاری مناسب با ایرانی ها باشد. او به رقابت و استقبالی که میان شرکت های چینی در این دوره از نمایشگاه وجود دارد، اشاره می کند و می گوید: در همین دوره بیش از 250 شرکت چینی حضور دارند و قصد تقویت آن با بخش صنعت نفت ایران را داریم.
آنچه در گفت وگو با فعالان این عرصه به شکل مشترک تاکید می شود این است که اگرچه آمريکا سعي می کند ايران را از بازار انرژي دنيا حذف کند، اما می توانیم با استفاده از سازوکارهايي، همکاری هایمان را توسعه دهيم.
وقتی با نماینده یکی از شرکت های چینی درباره تحریم ها و محدودیت های ناشی از آن برای همکاری با ایران می پرسم، با قطعیت می گوید: تحریم مشکلی در سر راه ما نیست.
آنچه در بازدید از سالن های خارجی به چشم می آید، نمایش تجهیزات مختلفی است که با تنوع بسیار زیاد در این دوره از نمایشگاه عرضه شده که در میان تولیدات و محصولات آنها سبدی متنوع از اقلام موردنیاز در صنعت نفت، گاز، پالایش و بخصوص پتروشیمی قابل مشاهده است. به نظر می رسد حضور در این دوره از نمایشگاه به قدری برایشان اهمیت داشته که حتی به محدودترین فضا برای ارائه تجهیزاتشان قناعت کرده و خود را به بیست و هشتمین نمایشگاه نفت، گاز،پالایش و پتروشیمی رساندند.
یکی از شرکت هایی که فضایی قابل توجه در سالن خارجی نمایشگاه در اختیار داشت و بسیار پرشمار در نمایشگاه حضور یافت، یک شرکت بلاروسی است که فعالیت خود را فیبر، الیاف و پلی استر می خواند و می گوید: این شرکت با در اختیار داشتن هشت کارخانه، برای سومین بار است که در نمایشگاه بین المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی شرکت کرده است. رفت و آمد زیادی در این غرفه در حال انجام است و نمایندگان آنها هم امیدوار به گسترش همکاری با ایران هستند. در بازدید از غرفه فورتون، نماینده آن با اشاره به اینکه این شرکت نامی آشنا برای صنعتگران است، از شرکت در این دوره از نمایشگاه ابراز رضایت می کند و می گوید: مذاکره و بازدیدهای زیادی صورت گرفته است.
به گفته او، این شرکت با بیش از50 کشور دنیا فعالیت دارد و در ایران هم در زمینه های مختلف نفت، فولاد، تامین کننده اکسیژن، یوتیلیتی همکاری دارد. از مهم ترین پروژه هایی که در آن حضور داشتند، پتروشیمی دماوند و شیراز بوده و گفته می شود که همکاری شان را در بخش مکران هم آغاز کرده اند.
این شرکت علاقه مند است فعالیت خود را در حوزه ال ان جی با ایران گسترش دهد و اشاره می شود که این مسئله به عنوان یکی از نیازهای مهم ایران مطرح و موضوع آن در دنیا بسیار داغ است و سایر کشورها از سال ها قبل در این زمینه دست به کارشده اند.
شرکت تیان لی که زمینه فعالیت آن در حوزه صنعت پتروشیمی است، اشاره می کند که تولیدات آنها در صنایع مختلف ایران از جمله پتروشیمی تبریز، دهدشت و بوشهر در حال استفاده است. به گفته او، پس از تحریم ایران از سوی آمریکا و خروج شرکت های اروپایی، این شرکت تامین کننده کالاهای مورد نیاز ایران در بخش پایین دست صنعت نفت شده است و ارقام قابل توجهی از میزان مشارکت با ایران را به شکل سالانه مورد اشاره قرار داده و همکاری ایران را با قدمت می داند.
فعالیت این شرکت تنها به ایران محدود نیست و در کشورهای مختلف از آفریقا تا آمریکا در حال فعالیت است. نماینده این شرکت هم تاکید می کند که از بابت رفع تحریم و از رونق افتادن فعالیت این شرکت در ایران هیچ نگرانی ندارد.
او از سطح همکاری این شرکت با صنعت نفت ایران خرسند است و نمونه قرارداد با ایران را در پتروشیمی بوشهر ذکر می کند.
وقتی از نماینده یک شرکت خارجی درباره سطح استقبال، حضور و همکاری با ایران با وجود تحریم سوال می کنم، می گوید: این مملکت روی نفت و گاز خوابیده و بازار بزرگ و خوبی است که به سختی می توان دست رد به سینه آن زد. در گشت و گذار سالن های خارجی در میان حضور پررنگ پرچم کشور چین و نمایندگان آنها، پرچم کشور ایتالیا با غرفه ای بزرگ چشم نوازی می کند. نماینده شرکت ترکیه ای هم تنها به این نکته اکتفا می کند که از حضور در این دوره از نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران خرسند و امیدوار به همکاری است.
از دیگر بخش هایی که در این دوره در سالن های خارجی به چشم می آید، حضور پررنگ شرکت های تامین کننده است که به نظر می رسد نبض صنعت نفت ایران در اختیار آنها باشد که سعی کردند برند شرکت های مطرح دنیا را در این دوره از نمایشگاه زنده نگه دارند. شرکت هایی که به نظر می رسد با رفع تحریم ها در کسری از ثانیه رقابتی میان آنها برای حضور و مشارکت در طرح های ایرانی ایجاد خواهد شد. یکی از نمایندگان شرکت های تامین کننده می گوید: با وجود تحریم ها شرکت های اروپایی هم به شکلی خود را با واسطه به این بازار می رسانند تا سهم خود را بردارند.
او از مواردی که به عنوان مشکل در همکاری با صنعت نفت بیان می کند، بوروکراسی های اداری به ویژه در حوزه گمرک است که اعتقاد دارد رفع این موانع می تواند به نفع دو طرف باشد تا سریع تر اقلام و تجهیزات و دانشی که این صنعت نیازمند آن است، به دست ایران برسد و روند فعالیت ها و تامین تجهیزات شتاب بیشتری بگیرد.