شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران در بازه زمانی فروردین تا پایان آذرماه سال ۱۴۰۲ بیش از ۵ میلیارد و ۷۹۱ میلیون و ۸۰۹ هزار لیتر سوخت نفت گاز به نیروگاه های کشورارسال کرده است. بسیاری از نیروگاه ها سال گذشته بیش از چهار بار مخازنشان پر و خالی شد. مخازن نیروگاه شیروان ۱۲.۵ نوبت، تکمیل ظرفیت و مصرف شد و دوباره تکمیل شد. همچنین نیروگاه دماوند به تنهایی روزانه ۹ میلیون لیتر مصرف سوخت مایع دارد و نکته حائز اهمیت آن است که این حجم از عملیات، نیازمند برنامه ریزی دقیق در ناوگان و سیستم حمل ونقل و طراحی عملیات است. همچنین نیروگاه ها در برخی روزهای سال، ۸۰ میلیون لیتر نفت گاز مصرف دارند که همکاران مجموعه تامین و توزیع شرکت ملی پخش فراورده های نفتی و مناطق سی وهفت گانه، همواره تلاششان این بوده تا هیچ نیروگاهی با کمبود فرآورده روبه رو نشود.
همچنین آمارها نشان می دهد، سال گذشته(1401) بیش از 7 میلیارد و 500 میلیون لیتر نفت کوره به نیروگاه های کشور منتقل شده که 3 میلیارد و 663 میلیون لیتر آن از طریق نفتکش ها، 2 میلیارد و 670 میلیون لیتر آن از طریق خطوط انتقال و یک میلیارد و 311 میلیون لیتر از طریق مخزن دارهای حمل ریلی بوده است.
رشد 2/10 درصدی تولید بنزین
ناترازی در تولید و میزان مصرف فراورده بنزین که با فروکش کردن بیماری کرونا و به موازات آن افزایش سفرهای درون و برون شهری به اوج خود رسید، چالش های فزاینده ای نه تنها به مجموعه صنعت نفت، بلکه به دیگر دستگاه ها و ارگان های اجرایی تحمیل کرد. بر اساس آخرین آمارهای اعلامی از سوی مجموعه شرکت پخش فراورده های نفتی ایران، متوسط رشد تولید بنزین در پالایشگاه های کشور 2/10 درصد تخمین زده شده و از دیگر سو میزان مصرف این فراورده از ابتدای امسال تاکنون با رشدی معادل 9/12 درصد همراه بوده است.
این میزان رشد مصرف بنزین نسبت به سال قبل عدد بسیار سنگینی است و به طور قطع با ترافیک مجاری عرضه نیز همراه خواهد بود که البته این ترافیک ناشی از کمبود جایگاه ها نیست، بلکه افزایش تقاضا را نشان می دهد. شواهد گویای این است که تعداد احداث جایگاه ها امسال نیز نسبت به سال گذشته روند افزایشی داشته است و همه تلاش و همت مجموعه شرکت پخش فراورده های نفتی نیز حول این محور است که با وجود زیرساخت های فعلی و ناوگان حمل ونقل موجود، فراورده ها از مبادی تامین به انبارهای ذخیره سازی و در نهایت متقاضیان، به نحو مطلوب و بدون وقفه ارسال و توزیع شود.
در باب ناترازی تولید و مصرف بنزین چاره ای نداریم جز اینکه تقاضا را تحت کنترل درآوریم. یکی از مجموعه اقدام های شرکت پخش فراورده های نفتی در زمینه مدیریت تقاضای فراورده بنزین همان مصوبه مجلس مبنی بر استفاده از کارت سوخت شخصی در جایگاه های عرضه بود که هرچند در ابتدا با موانعی همراه شد، اما در میانه راه توانست به خوبی این مسئله را مدیریت کند و اکنون درصد بالایی از متقاضیان سوخت از کارت شخصی خود استفاده می کنند.
افزایش 9/22 درصدی مصرف نفت سفید
طبق آمارهای به دست آمده از شرکت پخش فراورده های نفتی، میزان مصرف فراورده نفت سفید 9/22 درصد افزایش را نشان می دهد، حال آنکه تولید این فراورده با کاهش 4/3 درصدی روبه روست. رشد مصرف نفت سفید تا حدودی به این خاطر است که با توجه به اینکه در برخی روستاهای سخت گذر در نخستین بارش های سال امکان تردد و رفت وآمد به سختی انجام می شود، سوخت مورد نیاز این مناطق در دو ماه پایانی فصل تابستان تامین و در دسترس متقاضیان قرار می گیرد.
امسال نیز مانند سال های گذشته با توجه به پیش بینی های انجام شده ذخیره سازی سوخت نفت سفید و نفت گاز از مردادماه در فروشندگی های روستایی سراسر کشور آغاز و تا پایان شهریورماه تکمیل شده است. فراورده های نفتی برخی مناطق کشور که با کاهش دمای هوا، بارش های بیشتری را تجربه کردند، با وجود برفگیر بودن جاده ها و حمل ونقل سخت نفتکش ها به خوبی در قالب محموله های ویژه تامین شده است.
پیگیری مصوبات هوای پاک
پیگیری مصوبات و تکالیف هوای پاک هم از نمونه مولفه های دیگری است که در صدر برنامه های شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران قرار دارد. برنامه ریزی برای تجهیز 6 هزار خودروهای نفتکش به طرح محیط زیستی کهاب در همین زمینه اجرایی و عملیاتی شده است، البته از میان 16 هزار دستگاه نفتکش حمل فراورده، تعدادی مسئولیت حمل نفت کوره و نفت گاز را به عهده دارند که این خودروها نیاز به تجهیز طرح کهاب ندارند و تنها شش هزار دستگاه که کار انتقال فراورده بنزین موتور را انجام می دهند، مجهز به سیستم طرح کهاب خواهند شد.
همچنین موضوع یکنواخت سازی الگوی مصرف از نمونه سیاست گذاری هایی است که برای اجرا به کل مناطق سی وهفت گانه ابلاغ شده تا مناطق به صورت یکنواخت بحث تعیین سهمیه سوخت مصرف کنندگان را عهده دار باشند. به این منظور سال گذشته، 56 هزار بازدید از مصرف کنندگان عمده انجام شده تا اطمینان حاصل شود که آیا میزان تقاضای فراورده مصرف کنندگان عمده که به تایید سازمان های متولی نیز می رسد، مطابق با تقاضای واقعی و میزان تولیدشان است؟
فرهنگ سازی برای مدیریت مصرف
با تمام این تفاسیر نکته ای که در این زمینه ضروری است به آن توجه و تاکید شود، در باب فرهنگ سازی برای مصرف بهینه در خصوص فراورده بنزین از طریق رسانه های جمعی به ویژه صدا وسیماست که آنگونه که باید و شاید اقدام موثری صورت نگرفته است. این تلاشگران در زمینه مدیریت مصرف گاز طبیعی و همینطور مصرف برق برای خانوارها و صنایع نقش موثری داشتند، اما در مورد مصرف بنزین غفلت های زیادی شده است. مدیریت مصرف سوخت در کشور به ویژه شرکت ملی پخش فراورده های نفتی نیست و دیگر سازمان ها و دست درکاران ذی نفع باید در این زمینه کمک و حمایت کنند. ساخت کلیپ، تیزر و برنامه هایی از این دست می تواند تاثیرات شایانی در روند کاهشی میزان مصرف بنزین داشته باشد.
مورد دیگر، به برخی تصمیم گیری ها در برهه هایی از زمان باز می گردد. به عنوان نمونه از ابتدای تیرماه آهنگ تغییر ساعت کاری کارکنان در کشور زده می شود و ساعت کاری به 6 صبح تغییر می کند.با توجه به اینکه زیرساخت های حمل و نقل عمومی وضعیت بسیاری از مردم ترجیح می دهند با وسیله نقلیه شخصی برای عبور و مرور استفاده کنند و حجم عظیمی از تردد در ابتدای صبح خیابان ها را دربر دارد و این خود میزان مصرف بنزین را به مراتب بالا خواهد برد، این یک نمونه از آن دست مسائل کلانی است که باید مسئولان و تصمیم گیران پیش از اجرا به آن توجه کنند.
پیگیری و هماهنگی با پالایشگاه ها به منظور تامین انواع فراورده های مورد نیاز و همچنین برنامه ریزی در زمینه نحوه توزیع آن در کشور، رویکرد اصلی مدیریت تامین و توزیع شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران را شامل می شود، مهم تر آنکه نقش و وظیفه حوزه حمل ونقل فراورده های نفتی را نباید از نظر دور داشت. حمل فراورده از مبادی تامین انبارهای نفت و انتقال آن به انبارهای راهبردی، مجاری عرضه، نیروگاه ها و مصرف کنندگان، از نمونه فعالیت هایی است که شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران اقدام های برجسته ای را برای رشد و ارتقای این حوزه به ثمر نشانده است، فعالیت بالغ بر 15 هزار نفت کش جاده پیما، 3 هزار و 500 مخزندار ریلی و سه فروند کشتی حمل فراورده در حوزه خلیج فارس و دریای عمان، گواه روشنی است بر این مدعا که حوزه سوخت رسانی بی کم وکاست و بی وقفه در حال ارائه خدمت رسانی است.
دراین میان بخش فنی مهندسی شرکت ملی فراورده های نفتی ایران را نیز نباید از قلم انداخت. این بخش وظایفی همچون بررسی درخواست های مصرف کنندگان عمده و جزء، کنترل کیفیت انواع فراورده و همینطور توزیع و ذخیره سازی آن در انبارهای نفت و مجاری عرضه را به عهده دارد.
ذخیره سازی افزون بر 16 میلیارد لیتر فراورده در نیروگاه ها که سال گذشته با تلاش همکاران مجموعه پخش فراورده های نفتی انجام و سبب شد نیروگاه ها با کمترین مشکل روبه رو شوند.
آنچه گذشت، مروری بود بر بی شمار فعالیت مجموعه ای که زنجیروار با تلاشی ستودنی انواع فراورده های نفتی را به مبادی مصرف می رسانند.