صنعت نفت در مسیر تقویت و رفع مشکلات دانش بنیان ها قرار گرفته است
حمایت های بالادستی
مشعل | حمایت های همه جانبه ای که طی دو سال گذشته در مسیر تقویت دانش بنیان ها شکل گرفته، به نحوی بوده که این شرکت ها توانسته اند در حوزه های مختلف از جمله در صنعت نفت، جایگاه و موقعیت مناسب خود را پیدا کنند. از نامگذاری سال 1401 به عنوان سال «تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرین» تا دستورات مهمی که در مسیر رفع موانع و افزایش عملکرد دانش بنیان ها و مجموعه های فناور صادر شد، زمینه ای را فراهم کرده اند تا صنایع کشور در بخش های مختلف، بویژه صنعت نفت بتوانند از ظرفیت مجموعه های فناور و دانش بنیان بهره ببرند.
حضور موثر شرکت های دانش بنیان در بخش های مختلف، ازجمله صنعت نفت،موجب شده این شرکت ها در اجرای طرح ها،نقش آفرین ظاهر شوند و با ورود بیش از پیش خود به پروژه ها، راه را برای ادامه مسیر هموار سازند.
از پیگیری مستقیم مقام معظم رهبری تا دستور رئیس جمهوری
با تاکید رهبر معظم انقلاب در بهره گیری از توانمندی شرکت های دانش بنیان و حمایت از آنها برای اجرای طرح ها، دولت سیزدهم در شروع به کار خود، این موضوع را فصل الخطاب دستگاه های اجرایی زیرمجموعه خود قرار داد. جواد اوجی، وزیر نفت نیز از ابتدای شروع به کار خود در دولت سیزدهم، حمایت و راهگشایی مسیر برای شرکت های دانش بنیان را در دستور کار خود قرارداد. افزون بر این، در این مدت، موضوع دانش بنیان کردن صنایع بالادستی و پایین دستی نفت و گاز، با تاسیس و تقویت شرکت های دانش بنیان برای طراحی، مهندسی، ساخت، نصب تجهیزات و انتقال فناوری به منظور افزایش خودکفایی مورد تاکید بوده است.
در برنامه ریزی های صورت گرفته برای صنعت نفت، از توسعه نوآوری مبتنی بر نظام ملی نوآوری، بهبود مستمر فرایندها و محصولات مبتنی بر پیشرفت روبه جلوی فناوری، سازمان و بازار با هدف خلق ارزش اقتصادی بیشتر در دوره گذار انرژی از سوخت فسیلی به انرژی های تجدیدپذیر و همچنین تحول دیجیتال و هوش مصنوعی به عنوان انقلاب صنعتی چهارم یاد شده است.
روح الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهوری در بازدید مقام معظم رهبری از غرفه وزارت نفت در نمایشگاه توانمندی های تولید ایرانی در حسینیه امام خمینی(ره)، گزارشی از عملکرد مثبت وزارت نفت در حوزه حمایت از دانش بنیان ها ارائه کرد. وی همچنین گزارشی از عملکرد دولت در حوزه حمایت از دانش بنیان ها و رشد فعالیت شرکت های فناور و سیاستگذاری های انجام شده، درباره فعالیت های وزارت نفت در این حوزه نیز توضیحاتی به مقام معظم رهبری ارائه کرد.
دهقانی با اشاره به کسب رتبه نخست وزارت نفت در اجرای برنامه «تولید بار اول اقلام راهبردی» طی دو دوره متوالی افزود: این وزارتخانه همچنین امسال موفق به کسب رتبه نخست حمایت از نخبگان و شرکت های دانش بنیان شده است.
معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، حمایت گسترده از شرکت های دانش بنیان و ورود آنها برای کمک به حل مشکلات فناورانه صنعت نفت را از بهترین نمونه های همکاری صنعت و دانشگاه توصیف و اظهار کرد: درمجموع، با وزارت نفت برای مدت پنج سال در حجم تقریبی دو میلیارد دلار توافقنامه امضا شده که این توافقنامه ها و قراردادها، میان وزارت نفت با شرکت های دانش بنیان در هفت گروه کالایی منعقد شده است.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور نیز در جریان بازدید از نمایشگاه توانمندی های تولیدات داخل، دستورهایی برای رفع مشکلات و تسهیل و تسریع در روند فعالیت های شرکت های دانش بنیان صادر کرد.
در جریان بازدید رئیس جمهوری از این نمایشگاه، فعالان و شرکت های دانش بنیان با ارائه توضیحات لازم درباره محصولات تولیدی و تشریح فعالیت های خود، مشکلات در مسیر تولید را با وی درمیان گذاشتند.
رئیسی در این بازدید سه ساعته، همچنین از بخش های مربوط به ارائه توانمندی ها و دستاوردهای شرکت های دانش بنیان در طراحی و ساخت تجهیزات صنایع حفاری چاه های نفت و صنعت پتروشیمی و کاتالیست ها، و سایر حوزه ها دیدن کرد.
در حاشیه بازدید رئیس جمهوری از این نمایشگاه، برنامه ریزی های انجام شده شرکت های بزرگ صنعتی برای دانش بنیان شدن و ارتقای کیفی خود و فعالیت و مسائل و مشکلات شرکت های دانش بنیان در بخش های مختلف تشریح شد و رئیس جمهوری، ضمن قدردانی از تلاش ها، دستورهایی برای رفع مشکلات و تسهیل و تسریع در روند فعالیت این شرکت ها صادر کرد.
بیشترین بهره برداری از دانش بنیان ها
البته این پیگیری و صدور دستور برای رفع موانع شرکت های دانش بنیان و فناور در دو سال گذشته برای اولین بار نبوده است. وزیر نفت و معاون فناوری ریاست جمهوری نیز در این مدت بارها موانع اجرایی و حمایت های مالی از شرکت های دانش بنیان و عقد تفاهمنامه و قرارداد جدید با این شرکت ها را پیگیری کرده اند.
وزیر نفت، در حاشیه بازدید از دومین نمایشگاه روایت پیشرفت در مشهد هم با اعلام ساخت داخل ۲۰۰ قلم کالای پرمصرف صنعت نفت در دولت سیزدهم گفت: در مجموعه وزارت نفت در آغاز دولت، ۱۵۰شرکت دانش بنیان در وزارت نفت فعال بود و امروز این عدد به بیش از ۶۵۰ شرکت در مجموعه وزارت نفت رسیده است.
اوجی با تاکید بر اینکه در بخش های مختلف صنعت نفت خودکفا هستیم، افزود: امروز در صنعت نفت در همه بخش های این حوزه خودکفا هستیم و وجود شرکت های دانش بنیان و نخبگانی که کار می کنند، تاییدی بر این ادعاست. در این دولت، فعالیت های جدی انجام شده و از مهم ترین موارد استفاده بهینه از توان شرکت های دانش بنیان است.
وزیر نفت همچنین گفت: ۲۰۰ قلم کالای راهبردی که مورد نیاز صنعت نفت بوده و پیش از این از طریق واردات تامین می شد، اکنون با تکیه بر توان سازندگان داخلی ساخته می شود.
اهمیت دانش بنیان شدن در مسیر استقلال صنعت نفت
تا زمانی که شرکت های خارجی در کشورمان رفت و آمد داشتند و واردات تجهیزات، کالاها و دانش فنی از شرکت های معتبر بین المللی آسان بود، توجه به توانمندی داخلی و اعتماد به تجهیزات ساخت داخل هم بسیار محدود و نزدیک به صفر بود؛ اگرچه تحریم های همه جانبه در سال های گذشته برای اقتصاد کشور و صنعت نفت، محدودیت و خسارت های زیادی به همراه داشته؛ اما به مدد همین محدودیت ها، بسیاری از شرکت های فناور و دانش بنیان در همکاری و تعامل با شرکت های بزرگ صنعتی کشور، نیازهای آنها را برآورده کردند.
در این مدت، بسیاری از مواد شیمیایی و تجهیزات و دانش فنی از سوی شرکت های داخلی دانش بنیان تولید شد و امروز همکاری و ارتباط با این شرکت ها برای صنعت نفت و زیرمجموعه هایش، به یک الزام تبدیل شده است. همانطور که وزیر نفت اعلام کرده، بیش از 650 شرکت دانش بنیان در ارتباط با صنعت نفت هستند و هزاران میلیارد تومان قرارداد مشترک بین آنها منعقد شده است.
باید توجه داشت که اقتصاد دانش بنیان، تنها راه رسیدن به بهره وری برای تحقق رشد تولید و مهار تورم در کشور است. از آنجا که بزرگ ترین چالش امروز ما، نداشتن فناوری در حوزه های گوناگون است، افزایش فناوری می تواند به افزایش بهره وری منجر شود و این همان نیاز امروز صنعت نفت است. بهره وری، مقوله ای نسبی و قیاسی است و اگرچه خوب است خودمان را با رقبای مختلف در بازارهای جهانی بسنجیم؛ اما رسیدن به حد مورد نیاز از فناوری هم اهمیت دارد. مسأله دانش بنیان شدن صنایع امروز مهم تر از نان شب است و باید در همه حوزه ها، بخصوص در بخش های دولتی که بهره وری کمتری دارند، این موضوع پیگیری شود.
اهمیت دیگر حرکت در مسیر فناوری و دانش بنیان شدن صنایع از آن جهت است که برای ماندگاری در بازارهای جهانی و رقابت با کشورهای تولیدکننده صنایع نفت، گاز و پتروشیمی لازم است که به آخرین تکنولوژی ها و فناوری های روز دنیا دسترسی داشته باشیم. آنچه به عنوان استقلال صنعت نفت از کشورهای خارجی مورد توجه است، همین موضوع است که بتوانیم در شرایط تحریم و محدودیت های بین المللی، نیازهای داخلی را تامین کنیم و روند برنامه های توسعه ای متوقف نماند.