عزم وزارت نفت برای هوای پاک؛ رویایی که تعبیر می شود
گازهای ثروت آفرین
مشعل نفت دوست دارمحیط زیست است و درستی این موضوع را می توان از خاموش سازی هرروزه مشعل ها (نوفلرینگ)در مناطق مختلف عملیاتی به خوبی دریافت و رویای خداحافظی با گازهای مشعل را پس از دهه ها به حقیقت پیوند داد. به تازگی نیزطرح جمع آوری گازهای همراه مشعل میدان نفتی یادآوران باهدف حفظ منابع ملی و رعایت الزام های محیط زیستی به بهره برداری رسید؛ طرحی که در ادامه دیگر طرح های جمع آوری گازهای همراه به کمک محیط زیست می آید و با بهره برداری از آن بیش از ۹۸ درصد گازهای مشعل این میدان نفتی جمع آوری و به کارخانه ان جی ال ۳۲۰۰ ارسال می شود. جمع آوری گازهای همراه طرحی است ادامه دار برای بهبود بخشی به محیط زیست و وزارت نفت دولت سیزدهم نیزعزم خود را جزم کرده تا در پایان دوره کاری خود این رویا را محقق سازد.
وجود ذخایرعظیم نفت و گاز در کشور، بهره برداری و توسعه آنها را به عنوان ثروتی عظیم به موضوعی انکارناپذیر بدل ساخته است؛ با این حال به موازات این اقدام های توسعه ای نمی توان موضوع محیط زیست را به عنوان یکی دیگر از متغیرهای اصلی توسعه از نظر دور داشت.
اگرچه هیچ مسیر توسعه ای بدون راهکار نیست و بدون شک می توان با در اختیار داشتن فناوری هایی این راه را طی کرد تا افزون بر توسعه از درآمدها ومواهب انرژی نیز بی بهره نماند.
جهش زیست محیطی
با اینکه در دوره های مختلف، شاهد اجرای طرح های گوناگون در زمینه جمع آوری گازهای همراه بوده ایم، اما به نظر می رسد معطل ماندن برخی طرح های مهم، رتبه بندی مناسبی را برای ایران رقم نزده است. جواد اوجی، وزیر نفت با اعتقاد به اینکه جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت، به عنوان سرمایه ای غنی است، عزم خود را بر این گذاشت که با بهره گیری از توانمندی شرکت ها، طرح های جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت در مشعل را به سرانجام برساند.
او آنگونه که در برنامه پیشنهادی خود به مجلس شورای اسلامی بر تعیین تکلیف گازهای مشعل و کاهش و حذف گازسوزی با به کارگیری روش های جدید فنی، مالی و قراردادی تاکید کرده بود، موضوع مدیریت گازهای همراه و مشعل در صنعت نفت را در زمره برنامه های کلیدی وزارت نفت دولت سیزدهم قرار داد؛ به طوری که در دو سال عمر دولت سیزدهم، بیشترین تلاش ها برای کاهش مشعل سوزی درمناطق و شرکت های عملیاتی در حال انجام است تا هرچه زودتر برنامه ها و پروژه های کاهش مشعل سوزی، به پیشرفت کامل برسند.
در این میان، بنای وزارت نفت این است که با هدف حفاظت از محیط زیست و خلق ثروت، با برنامه ریزی دقیق و اجرای به موقع طرح های تعریف شده و راه اندازی آن ها، همه پروژه های مرتبط با مشعل سوزی در صنعت نفت را تا پایان دولت سیزدهم تکمیل کند و به بهره برداری کامل برساند. این رویکرد وزارت نفت در جمع آوری گازهای همراه و خاموش سازی مشعل ها را می توان یک جهش بزرگ محیط زیستی تلقی کرد.
از تکلیف جهانی تا اجرا
ایران براساس اسناد بین المللی متعهد شده است که تا سال 2030 انتشارگازهای گلخانه ای خود را 4 درصد غیرمشروط و 8 درصد مشروط کاهش دهد. گازهای همراه نفت از جمله منابع هیدروکربوری محسوب می شوند که با فراورش اولیه آنها می توان گازسبک و مایعات گازی (NGL) تولید کرد. محصولات حاصل از فراورش این گازها می توانند برای تولید برق، تزریق به مخازن و خوراک واحدهای مختلف پتروشیمی به کار گرفته شوند. افزون بر این موارد، با جمع آوری این گازها، نخست این که نفت با کیفیت بالاتر و قابلیت فروش بیشتری به دست می آید و دوم این که از آنجا که تولید گازطبیعی به عنوان یک منبع انرژی پاک، درسطح جهان به شدت مورد توجه است، با جمع آوری گازهای همراه می توان به صورت بهینه از این منابع بهره برداری کرد و افزایش صادرات انرژی به خارج از کشور را رقم زد. همچنین استفاده از گازهای همراه با نفت به عنوان منبع انرژی در داخل کشور، می تواند به کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی و افزایش پایداری اقتصادی کشور کمک کند.
سرمایه گذاری 5 میلیارد دلاری
طبق اعلام جواد اوجی، وزیر نفت روزانه حدود ۱۱میلیون مترمکعب گازهمراه، تا پایان امسال، روزانه حدود ۱۷میلیون مترمکعب و تا پایان دولت مردمی نیز روزانه نزدیک به ۴۰ میلیون مترمکعب گاز همراه مشعل جمع آوری خواهد شد.
گزارش شرکت ملی نفت ایران حاکی از این است که در مجموع ۵ میلیارد دلار پروژه به منظور جمع آوری گازهای همراه تعریف شده است و تا پایان سال ۱۴۰۴ کل گازهای مشعل جمع آوری خواهند شد که درآمد ۲ میلیارد دلاری برای کشور به همراه خواهد داشت.
برای جمع آوری همه گازهای همراه و مشعل در سطح شرکت ملی نفت ایران، ظرفیت جمع آوری و فرآورش گازهای همراه و مشعل حدود ۲ میلیارد فوت مکعب معادل ۵۷ میلیون مترمکعب در روز در قالب پنج طرح بلندمدت با برگزاری ۱۴مزایده فروش برنامه ریزی شده است.
سال ۱۴۰۱ به طور میانگین روزانه حدود ۱۱۳.۶ میلیون مترمکعب گاز همراه نفت در شرکت ملی نفت ایران تولید شد که از این مقدار، حدود ۶۵ درصد آن، معادل ۷۴.۶ میلیون مترمکعب در روز از طریق ایستگاه های تقویت فشار گاز و کارخانه های موجود، جمع آوری شد، حدود ۵ درصد، معادل ۵ میلیون مترمکعب در روز با راه اندازی پروژه های کوتاه مدت و بلندمدت جمع آوری شد و ارسال به مشعل حدود ۳۰ درصد کل گازهای تولیدی معادل ۳۴ میلیون مترمکعب در روز بود که تا پایان سال ۱۴۰۴ این مقدار نیزجمع آوری خواهد شد. افزون بر آن، روزانه ۳۷.۴ میلیون مترمکعب از گازهای جمع آوری شده به شبکه سراسری تزریق می شود.
نگاهی به طرح های مهم
طرح های جمع آوری گازهای مشعل در دو بخش اصلی به صورت طرح های بلندمدت و طرح های کوتاه مدت برنامه ریزی و درحال اجراست. بنابر اعلام محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، طرح های جمع آوری گازهای همراه، ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند که در این میان طرح های بلندمدت(احداث کارخانه های گاز و گاز مایع و ایستگاه های جمع آوری گازهای همراه و مشعل) طبق برنامه ریزی و اقدام های انجام شده قرار است تا پایان سال ۱۴۰۴ با تکمیل ظرفیت به بهره برداری کامل برسند.