در نشست هم اندیشی مدیران عامل شرکت های اکتشاف و تولید مطرح شد:
حلقه های مفقوده درصدور پروانه
مشعل دومین نشست هم اندیشی مدیران عامل شرکت های اکتشاف و تولید پیرامون صدور پروانه های اکتشاف و تولید روز یکشنبه (14آبان) در محل همایش های بین المللی وزارت نفت (کوشک) برگزار شد و شرکت های E&P و بخش های مرتبط با این موضوع ازجمله انجمن شرکت های اکتشاف و تولید به بحث و بررسی و تبادل نظر پرداختند. صدور پروانه اکتشاف و تولید، یکی از چالش برانگیزترین موضوع ها در صنعت نفت است که این روزها در جریان بررسی برنامه هفتم توسعه در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی، به آن توجه و پرداخته شده است. گزارش پیش رو به بخش هایی از موارد مطرح شده دراین نشست می پردازد.
در دومین نشست هم اندیشی با مدیران عامل شرکت های اکتشاف و تولید که پارک فناوری و نوآوری صنعت نفت و محمد اسماعیل کفایتی، رئیس این مجموعه، برگزارکننده و میزبان آن بود، مهمانانی همچون داریوش لالی، مدیر برنامه ریزی راهبردی معاونت نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت، محمدجواد شمس، رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت های اکتشاف و تولید و رضا نوشادی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز حضور داشتند و هر یک به فراخور محدوده مسئولیت، مطالبی را در حوزه اکتشاف و تولید مطالبی ارائه کردند.
داریوش لالی ، مدیر برنامه ریزی راهبردی معاونت نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت به عنوان یکی از سخنرانان دعوت شده به دومین نشست هم اندیشی با مدیران عامل شرکت های اکتشاف و تولید با ارائه توضیحاتی درباره سابقه و ضرورت برگزاری این نشست و اقدام های انجام شده در صدور پروانه های اکتشاف اظهار کرد: افزایش نقش بخش خصوصی در صنعت نفت، طبق اسناد بالادستی، از جمله ضروریاتی است که می تواند به بهبود شاخص ها کمک کند؛ در عین حال، بخش قابل توجهی از شرکت های فعال در این عرصه را شرکت های خصوصی تشکیل می دهند که بازگشت سرمایه و کاهش موارد ریسک برای آنها اهمیت بسزایی دارد؛ از این رو شاخص های افزایش تولید نفت و گاز، افزایش ضریب بازیافت، همچنین افزایش مشارکت بخش خصوصی مورد تأکید است.
وی با اشاره به سابقه ایجاد مجوز صدور پروانه به عنوان یک ظرفیت قانونی در برنامه پنجم توسعه و اینکه این مساله با تغییرات و اصلاح های زیادی روبه رو بوده است، گفت: در ماده ۱۵ برنامه هفتم توسعه که هم اکنون در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است، موارد مورد نظر برای اصلاح دیده شده است که امیدواریم به خوبی بررسی شود.
لالی با اشاره به اینکه بنا بر اقدام های انجام شده، ۱۵۰ پروانه در سال های قبل صادر و ساختارها طراحی شده است، گفت: آیین نامه صدور پروانه و چارچوب اجرایی، تدوین شده و نیاز است که با اشتراک تجارب و هم اندیشی ها، گام های مؤثرتری برداریم و امیدواریم با برگزاری جلسات و مذاکراتی که با مجلس شورای اسلامی در جریان است، شاهد اعمال موارد مورد نظرمان باشیم.
وی با تاکید بر اینکه وزارت نفت می خواهد از ظرفیت قانونی که برای صدور پروانه شرکت های اکتشاف و تولید وجود دارد استفاده کند و موفق به بهره برداری به موقع از منابع کلان خدادادی در زمان مناسب و با شرایط معقولانه شود، افزود: وزارت نفت در تلاش است با توجه به اسناد بالادستی کشور مجری تصمیم های ابلاغی شود و صدور پروانه یک تکلیف قانونی است که می خواهیم در این مسیر با توجه به تجربه های جهانی و الگوهای موفق، لحاظ وظایف حاکمیتی و اعمال شفافیت قدم برداریم و امیدواریم با راهکارهای تازه، شرکت ملی نفت ایران را به بنگاه تجاری تبدیل کنیم.
ضرورت تغییر نگاه دولت به فضای توسعه
محمدجواد شمس، رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت های اکتشاف و تولید نیز به عنوان دیگر سخنران این هم اندیشی، با اشاره به عملکرد دولت های قبل در پیگیری و اجرای پروژه های مختلف گفت: در دوره قبل، ۲۸ میدان از میادین کم بازده واگذار شد، اما اهدافی چون افزایش تولید یا فضای توسعه میدان چندان محقق نشد.
وی با اشاره به اینکه فضای توسعه در دولت سیزدهم باید تغییر کند تا به اهداف توسعه ای صنعت نفت دست یابیم، گفت: برای توسعه میدان ها با چالش های بزرگ، باید الگوی صحیح قراردادی مشخص شود.
رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت های اکتشاف و تولید با اشاره به اینکه موضوع پروانه بهره وری در برنامه هفتم توسعه گنجانده شد، ادامه داد: با این اقدام می توان به حضور بخش خصوصی در بخش بالادست صنعت نفت امیدوار بود اما این کافی نیست چون رقبای ما بسیار فعال هستند.
شمس با اشاره به سال ها تلاش در پارس جنوبی برای افزایش تولید روزانه گاز از این میدان با هدف برابر شدن و حتی پیشی گرفتن از قطر در برداشت گاز تصریح کرد: با ادامه روند کنونی، برداشت گاز قطر از ایران پیشی خواهد گرفت؛ از این رو لازم است تلاشمان را بیشتر کنیم و نگاه به توسعه نیز تغییر کند.
وی با بیان اینکه اگر توسعه را در چارچوب قراردادهای گذشته ببینیم، شاهد پیشرفت نخواهیم بود، گفت: دولت باید تسلط خود را بر صنعت نفت کاهش دهد تا نفت به عنوان پیشران شرایط اقتصادی، نقش درست خود را ایفا کند.
رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت های اکتشاف و تولید تاکید کرد: نوع قراردادها باید تغییر کند و نگاه به توسعه نیز باید ارتقا یابد، در غیر این صورت اتفاق جدید در صنعت نفت رخ نخواهد داد.
پول و سرمایه بزرگ ترین موانع
رضا نوشادی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز هم در این نشست با اشاره به اینکه ایران را کشوری نفتی عنوان می کنند، افزود: در واقع کشوری هستیم با ذخایر ارزشمند گاز؛ ارزش حرارتی گازی که تولید می شود، معادل روزانه ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام است.
وی با اشاره به تاریخچه وابستگی صنعت نفت ایران و تلاش های انجام شده برای کاهش وابستگی و قطع آن در چند دهه گذشته گفت: در این سال ها، مهندسی تفصیلی، مطالعات پایه و تولید قطعات و تجهیزات، در دستور کار شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران قرار داشته است؛ به طوری که هم اکنون بیش از 90 درصد ایستگاه های تقویت فشار با تکیه بر تولید داخلی آماده می شود.
وی با تأکید بر اینکه منافع ملی باید در چارچوب هر قرارداد تعریف شود، گفت: بزرگ ترین مانع نفت و گاز در کشور، پول و سرمایه است و هر اقدامی که بتواند پول و سرمایه را وارد صنعت نفت کند، خیر است.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران با تاکید بر اینکه رقابت در این مسیر اهمیت زیادی دارد، تصریح کرد: شرکت های اکتشاف و تولید باید در شرایط رقابتی به دنبال توسعه بروند.
بهینه سازی ، سازوکار جبران ناترازی
حسین آبنیکی، مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت نیز در نشست هم اندیشی با مدیران عامل شرکت های اکتشاف و تولید داخلی پیرامون صدور پروانه های اکتشاف و تولید، یکی از دلایل تلاش برای تولید بیشتر را وجود ناترازی در نفت و گاز برشمرد و گفت: یکی از سازوکارهای مهم در جبران ناترازی، بهینه سازی و مدیریت مصرف انرژی در کشور است. هم اکنون هفت میلیون بشکه معادل نفت خام، انرژی در کشور مصرف می شود و ظرفیت بهینه سازی مصرف انرژی هم معادل 3.5 میلیون بشکه نفت خام، معادل 50 درصد مصرف کنونی است.
مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت با تاکید بر اینکه این ناترازی و مصرف بی رویه انرژی رو به افزایش است و به زودی با مشکلات جدی مواجه می شویم، افزود: در همه صنایع ظرفیت های بهینه سازی شناسایی شده و اتفاقا یکی از حوزه هایی که ظرفیت بهینه سازی بالایی دارد، صنعت نفت و گاز و پتروشیمی است.
وی گفت: سرمایه گذاری مورد نیاز برای مجموع طرح های بهینه سازی در کشور حدود ۱۵۰ میلیارد دلار است که ۵۰ میلیارد دلار باید هزینه شود و ۱۰۰ میلیارد دلار می تواند به صورت تسهیلات باشد. اجرای پروژه های بهینه سازی مصرف انرژی، افزون بر کاهش آلودگی محیط زیستی می تواند ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد سالانه کشور را افزایش دهد.
ایجاد صندوق بهینه سازی انرژی
آبنیکی راهکار دیگر مقابله با ناترازی را افزایش تولید برشمرد و گفت: در این زمینه دولت ها بهره برداری از مخازن و ایجاد ظرفیت های تولیدی جدید را در دستور کار قرار داده اند و برای این ظرفیت جدید، نیاز به سرمایه گذاری زیادی است.پیش بینی می شود حدود ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش های مختلف صنعت نفت نیاز باشد. افزون بر این، اکوسیستم صنعت نفت نیز باید تغییر کند و بهبود یابد و از جهت قانون و مقررات برای حضور شرکت های خصوصی مناسب شود.
آبنیکی با اشاره به اینکه مشکل مهم در این زمینه سرمایه گذاری است و باید در حوزه مالی از بخش خصوصی حمایت شود، گفت: ایجاد یک صندوق بهینه سازی انرژی را پیش بینی کرده ایم و اکنون نیز حساب بهینه سازی انرژی با ظرفیت ۳۰ هزار میلیارد تومان در بودجه سال ۱۴۰۲ ایجاد شده است که تا ۵۵ هزار میلیارد تومان قابل ارتقا خواهد بود.
مدیرعامل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت اظهار کرد: بر اساس این پیش بینی ها، صندوق بهینه سازی انرژی ابتدا ۱۰ میلیارد دلار اعتبار خواهد داشت و هزینه انرژی از محل صرفه جویی به صندوق واریز می شود و پروژه های بعدی با آن انجام خواهد شد.
تاکید بر فناوری های روزآمد
محمداسماعیل کفایتی، رئیس پارک فناوری و نوآوری صنعت نفت هم در این نشست با تاکید بر اینکه زنجیره ارزش صنعت نفت از بالادست آغاز می شود و پتروشیمی ها می توانند در توسعه بالادست فعال شوند تا قیمت تمام شده محصولات کاهش یابد، افزود: پتروشیمی های تولیدی بزرگ درآمد خوبی دارند و می توانند با ورود به این عرصه نگرانی ها در مورد تامین خوراک را هم برطرف کنند.
کفایتی فناوری و نوآوری را در ارزش آفرینی برای صنعت نفت موثر خواند و گفت: مذاکرات و پیگیری هایی در مجلس شورای اسلامی و برای برنامه هفتم شده است و به دنبال آن هستیم که نقش فناوری در زنجیره ارزش بالادست صنعت نفت بیشتر شود.
وی با تاکید بر جایگاه فناوری و نوآوری در صنعت نفت امروز گفت: از آنجا که به دنبال افزایش ظرفیت تولید نفت از سه میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز به روزانه۶ میلیون بشکه هستیم، باید از روش های سنتی قدیمی فاصله و روش های نو را به کار گیریم. با روش های قدیمی، حتی در صدور پروانه نیز زمان مناسب و فرصت های خوب را از دست می دهیم.رئیس پارک فناوری و نوآوری صنعت نفت با تأکید بر اینکه وقتی از دانش بنیان شدن صنعت نفت صحبت می کنیم، باید برنامه مشخص داشته باشیم و زیرساخت های لازم را ایجاد کنیم، ادامه داد: باید از طریق فناوری و نوآوری، تولید را افزایش دهیم و زنجیره ارزش صنعت نفت را تکمیل کنیم.کفایتی با اشاره به اینکه در صنعت پتروشیمی تا پایان برنامه هفتم توسعه باید به ظرفیت تولید سالانه ۱۳۰میلیون تن محصول دست یابیم، گفت: پتروشیمی ها می توانند در توسعه بالادست و رسیدن به این هدف فعال شوند.وی با بیان اینکه شرکت ملی نفت ۱۰۰ میدان نفت و گاز در اختیار دارد، افزود: به ازای هر چاه روزانه هزار و ۵۵۰ بشکه نفت برداشت می شود که باید این رقم به دو هزار بشکه در روز برسد، از این رو همه چاه های نفت و گاز باید احیا شوند و این موضوع تنها با توجه به فناوری، محقق خواهد شد و باید از توان و دانش شرکت های اکتشاف و تولید داخلی استفاده شود.