طرح مدیریت برداشت
رئیس اداره پیشگیری و مقابله با قاچاق سوخت شرکت ملی پخش فراورده های نفتی با بیان اینکه طرح مدیریت برداشت گازوییل مکمل طرح پیمایش برای مدیریت تامین سوخت و افزايش پايداری جايگاه ها در طول شبانه روز اجرايی شده است، تصریح می کند: در طرح مدیریت برداشت، میزان برداشت روزانه و در بازه زماني مشخص با توجه به توان تأمين و ريسك قاچاق به ازاي هر جايگاه حسب جدول مورد توافق مسئولان استاني پياده سازي شده است. با توجه به رسالت سوخت رساني شرکت پخش فراورده های نفتی در اقصی نقاط كشور، به اين صورت برنامه ريزی شده است كه تمامی جایگاه های موجود در سطح کشور با توجه به شرايط بومی و منطقه ای از وضع ثبات و پایداری مطلوبی برخوردار باشند و این امکان برایشان فراهم باشد تا به صورت شبانه روزی به عرضه فرآورده اقدام کنند.
رئیس اداره پیشگیری و مقابله با قاچاق سوخت شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران می افزاید: با توجه به دستاوردهاي طرح مديريت برداشت، درحال حاضر اين طرح به بنزین نيز تسری يافته است. هم اکنون یکی از برنامه هاي اداره پیشگیری و مقابله با قاچاق سوخت شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران، بازنگری جداول طرح مدیریت برداشت (منطقه ای) در سطح كشور بوده كه به همسان سازی و متناسب سازی، همچنین كاهش تنوع جداول در سطح كشور، اقدام های كارشناسی رادر دستور كار قرار داده است.
طرح رصد نفتكش ها
رئیس اداره پیشگیری و مقابله با قاچاق سوخت شرکت ملی پخش فراورده های نفتی شیوه های قاچاق سوخت را تنها محدود به نواحی مرزی و زمینی نمی داند و بیان می کند: یکی دیگر از شگردهای پدیده شوم قاچاق، سوء استفاده از نفتکش هاي حمل فرآورده است که از طریق آنها سوخت قاچاق با ارائه اسناد غيرمعتبر يا صوري انجام می شود، به این منظور شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران طرح سامانه رصد نفتكش ها را در پاسگاه های انتظامی مستقر درگلوگاه های ورودي استان ها عملیاتی کرد. بر اساس این طرح گلوگاه های استان ها كشور به ویژه مسيرهای منتهی به جنوب و جنوب شرقي و شمال غربي که مترصد قاچاق سوخت هستند، شناسایی می شوند و سامانه رصد نفتكش ها در اختيار آنها قرار مي گيرد، نيروهای انتظامی با استفاده از این سامانه به راحتی مي توانند به صحت سنجی بارنامه های رانندگان نفتکش ها اقدام کنند. اطلاعات مختلف از جمله مقصد، مبدا و طول مسیر نفتکش در بارنامه مشخص است و در صورتی كه اطلاعات ارائه شده مغايرت داشته باشد، نفتکش توقیف و برای رسيدگي بعدی اقدام خواهد شد.
وی می افزاید: این اقدام ها نتايج آسیب هایی بوده که در طرح هاي مختلف پيشگيرانه احصا شده است که از اين طريق نيروهای كاشف مي توانند نسبت به اعتبارسنجي اسناد حمل اقدام کنند.
طرح محاسبه بر مبنای باك پر
رئیس اداره پیشگیری و مقابله با قاچاق سوخت شرکت ملی پخش فراورده های نفتی به یکی دیگر از طرح های موفق و البته با آورده اقتصادی قابل ملاحظه در زمینه مدیریت مصرف سوخت در کشور اشاره وعنوان می کند: پیشتر طرحی با عنوان «محاسبه سوخت داخل باك وسايل نقليه خروجي از مرز بر مبناي باک پر» در شرکت ملی پخش فراورده های نفتی منطقه ارومیه اجرایی شده که توانسته است به میزان قابل توجهی از قاچاق سوخت از مبادی مرزهای زمینی کشور جلوگیری کند كه حسب موافقت ستاد مركزي مبارزه با قاچاق كالا و ارز و همراهي مسئولان استان هاي مرزي، تسری این طرح به تمام مرزهای زمینی کشور در دستور كار قرار دارد.
توماج نژاد با بیان اینکه این طرح با همکاری سازمان های متولی از اسفندماه سال گذشته در بزرگ ترین مرز زمینی کشور «بازرگان» به اجرا درآمده است، می گوید: عایدی که از اجرای این طرح حاصل شد، رقمی بالغ بر 7 هزار میلیارد تومان بود که پيش بيني مي شود این رقم به ميزان دو برابر نیز افزايش يابد. در حال حاضر این طرح علاوه بر بازرگان در ساير نقاط مرزي كشور از جمله «سرو» و «نوروز» و «تمرچين» نیز در حال اجراست و پیش بینی می شود در صورت تعمیم این طرح به تمام مرزهای کشور شاهد درآمد اقتصادی چشمگیر در این زمینه باشیم كه اين ميزان عايدي دولت قبل از اجراي طرح به صورت قاچاق و بدون پرداخت حقوق قانوني دولت از كشور خارج مي شده است.
وی می افزاید: بر اساس تکالیف قانونی محوله به شركت ملي پخش، سوخت داخل باک ناوگان خروجي از كشور مستلزم اندازه گیری و اخذ مابه تفاوت بهاي فرآورده تا نرخ 90 درصد نرخ كشور همسايه است. عمليات كنترل سوخت داخل باك و دریافت مابه تفاوت، چالش ها و آسیب هایی را به همراه داشته است؛ برای مثال خودرو قبل از رسیدن به ایستگاه های کنترلی اين شركت، سوخت داخل باک را تخلیه می کند و به صورت اماني به دلال تحويل مي دهد و با میزان حداقلي از سوخت به ایستگاه هاي كنترلي مستقر در پايانه هاي مرزي وارد می شود و نسبت به پرداخت بهاي ناچيز مابه تفاوت اقدام مي کند. پس از دریافت مجوز سوخت و خروج از ایستگاه هاي كنترلي شركت ملي پخش، مجددا سوخت را از دست دلال تحویل می گیرد و مبلغی را به عنوان کارمزد به دلال(گالن به دست ها) پرداخت می کند. در حال حاضر با اجرای طرح باک پر، به میزان حداكثر حجم باک وسيله نقليه عبوري از نقطه مرزي مابه تفاوت محاسبه و دریافت مي شود؛ در نتیجه كاركرد گالن به دست ها بی اثر شده و خودرو با جذب باك اضافه و جاساز، با ميزان منطقي نسبت به پرداخت مابه تفاوت اقدام و از مرز عبور مي کند، اين مهم در مرزهايي كه اين طرح اجرا شده، به جلوگيري از تضييع حقوق قانوني دولت منجر شده است.
رئیس اداره پیشگیری و مقابله با قاچاق سوخت شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ضمن قدردانی از مساعدت سازمان های مربوطه برای اجرای طرح باک پر می گوید: در اجرای این طرح مدیر شركت ملي پخش فراورده هاي نفتي منطقه اروميه ودیگر دستگاه های اجرایی ذی نفع همکاری های لازم را به عمل آوردند، زیرا در اجرای هرنوع طرح مدیریت مصرف سوخت در صورتي كه وفاق، حمایت و همکاری مسئولان و دست درکاران استاني نباشد، این طرح ها نه تنها راه به جایی نخواهد برد بلکه آمار قاچاق سوخت نیز به مراتب فراتر از آمارهای کنونی خواهد شد.
طرح ساماندهی کارت های سوخت
وی طرح ساماندهی کارت های هوشمند سوخت را یکی از طرح های موفق در زمینه بهبود نظام مند توزیع سوخت برمی شمرد و توضیح می دهد: بر اساس تكليف مندرج در قانون بودجه سال جاري، شرکت ملی پخش فراورده های نفتی مكلف به اجرای طرحی با عنوان ساماندهی کارت هوشمند سوخت ناوگان شد؛ به طوري كه با استفاده از ابزارهاي غير قيمتي، نسبت به استفاده حداكثري از كارت هوشمند سوخت وسایل نقليه (گازوییل سوز/بنزين سوز) و همین طور مدیریت مصرف اقدام شود. يكي از راهكارهاي تحقق اين کار ايجاد محدوديت سوخت گیری با کارت هوشمند سوخت ويژه جایگاه ها بود تا مالكين وسایل نقليه ملزم شوند با کارت هوشمند سوخت مرتبط با خودرو به سوخت گیری در مجاری عرضه اقدام کنند.
رئیس اداره پیشگیری و مقابله با قاچاق سوخت شرکت ملی پخش فراورده های نفتی می افزاید: این طرح اگرچه در ابتدای اجرا با مقاومت هایی ازسوی مردم و برخی جایگاه داران همراه شد، اما به مرور توانست اثربخشی لازم را به همراه داشته باشد، به گونه ای که بر اساس گزارش تراكنش های واصله تا پايان شهريورماه در كل كشور، افزون بر 66 درصد بنزين و 98 درصد گازوییل سوخت گیری با استفاده از کارت هوشمند سوخت وسيله نقليه انجام می شود كه ضرورت دارد به تدريج نسبت به رفع موانع و افزايش تدريجي سهم كارت هاي هوشمند سوخت وسایل نقليه و كاهش عرضه به واسطه كارت هوشمند سوخت ويژه جايگاه اقدام شود.
توماج نژاد عنوان می کند: با اجرای طرح ساماندهی کارت های سوخت، انتظار مي رود كارت هوشمند سوخت مهاجر، كاهشی چشمگیر یابد وقاچاق سوخت كه با بهره گيری از سوخت مازاد بر نياز موجود در كارت هوشمند سوخت وسایل نقليه شارژ مي شود و سودجويان آن را با ارقامی غيرقانونی به فروش می رسانند و در شبكه های قاچاق سازمان يافته است، نیز کاهش یابد.
وی در پایان اظهارات خود به هموطنان و به ویژه بانوان توصیه می کند: هنگام سوخت گیری کارت هوشمند سوخت را خودتان در دستگاه های کارت خوان قراردهید، زیرا در کسری از ثانیه، تراشه الكترونيك كارت هوشمند سوخت با تراشه معيوب جابه جا و در قالب كارت جديد به استان ها و یا نواحی مرزی گسیل می شود و مورد سوء استفاده قاچاقچیان قرار می گیرد. همچنین واگذاری کارت هوشمند سوخت به غیر یا جایگاه دار که با آن اقدام به فروش کند، به میزان کم یا زیاد تخلف محسوب می شود و در مراجع رسيدگي افزون بر مسدودي كارت هوشمند سوخت با جرائمی چند برابري روبه رو خواهد شد.
پرواضح است، پدیده مذموم و شوم قاچاق فراورده های نفتی آسیب های اقتصادی گسترده ای را به همراه دارد. این تجارت شوم و به ظاهر سودآور، تهدیدی جدی برای اقتصاد ملی است که نیازمند عزم جدی همه دستگاه ها و سازمان ها برای مقابله با آن است. پایش عملكرد جایگاه های سوخت، اجرای طرح تخصیص سوخت بر اساس پیمایش، راه اندازی جایگاه های سوخت مرزی و اجرای فروش گازوییل به روش «باک پر» از تدبیرهای ارزشمند شرکت ملی پخش فراورده های نفتی است که در دستور کار قرار گرفت، اما این شرکت به این راهکارها نیز اکتفا نکرد و در اقدامی همه جانبه به الزام شهروندان در استفاده از کارت سوخت شخصی در جایگاه های عرضه سوخت اقدام کرد که البته این راهکار با نتایجی چشمگیر همراه شد. آشکار است که اگر برای قیمت فراورده بنزین تدبیری هوشمندانه اندیشیده نشود و قیمت سوخت در مقایسه با کشورهای همسایه همچنان در سطح پایین باشد، دولت به ناچار می بایست همه راهکارهای مقابله با عرضه خارج از شبکه را به کار بگیرد تا شاید روزنه ای امیدبخش برای کاهش پدیده شوم قاچاق بیابد.