از روزگار پررونق تا رکود
یزدانی که فارغ التحصیل دانشگاه صنعت نفت است و پس ازتجربه و کار در بخش های مختلف از اسناد، قسمت دریا، سرپرست بارگیری را مرحله به مرحله طی کرده و اکنون رئیس جوان عملیات دریافت، ذخیره سازی و صدورنفت است، در چند برهه خاص کشور که به دلیل تحریم صادرات نفت با فراز و فرود همراه شده، دراین مرکز حضور داشته است. با او و همکارانش، ادوار مختلف صادرات نفت خام و اعداد و ارقامی را که با اقتصاد نفتی کشورعجین هستند، مرور می کنیم.
وقتی از او درباره پررونق ترین دوره های صادرات نفت خام کشور که با ترافیک نفتکش های صادراتی همراه بود، سوال می کنم. سه دوره را نام می برد: یک: دوره قبل از تحریم هایی که در اواخر دولت نهم اتفاق افتاد، فکر می کنم سال های 85-86، که دوره خوبی بود. پس از آن دوره پسابرجام و سومین دوره هم همین شش ماه اخیر که دوره خوبی بود و در این مقطع حتی شاهد حضور همزمان پنج نفتکش هم برای بارگیری بودیم.
درست در زمان حضور ما در اتاق کنترل مرکزی صادرات خارگ یک نفتکش، کار بارگیری نفت خام را انجام داده و درحال ترک اسکله T است و گفته می شود قرار است طی روزهای آینده هم بارگیری های جدیدی انجام شود. صحنه بارگیری در زمان نشستن پرواز به جزیره خارگ برای مسافران هم قابل رویت بود. برخی عکس می گرفتند و درباره آن نیز گپ و گفت وگو می کردند. با این حال در اسکله T اجازه فیلمبرداری و عکسبرداری داده نمی شود ومجوز حضور در آن هم به سختی انجام می گیرد.
عبور از پیچ و خم های تحریم
در پرسش و پاسخ با کارکنان اتاق کنترل مرکزی صادرات به نام تحریم که می رسیم، یزدانی می گوید: دوره بسیار سختی بود. در این دوره یک واژه جدیدی به عنوان «جبهه خط مقدم» متولد شد که باید اعلام کنم که حلقه آخر آن، جبهه و زنجیره نفت از اکتشاف تا تولید و صادرات، همین جاست و اگر صادراتی انجام نشود، در آن چرخه خلل ایجاد می شود.
او می گوید در شرایط تحریم محدودیت های زیادی را شاهد هستیم. با سیستم فرسوده ای کار می کنیم که نیازمند غیرت و تلاش و همدلی کارکنان است که سیستم را سرپا نگه داشته اند. الحمدالله در این سه دوره تحریم که در 17 سال سابقه کاری خود دیده ام، با تلاش نیروهای جوان توانستیم ازاین کمرکش بسیار پرپیچ و خم خطرناک به نام تحریم، به نحوی عبور کنیم.
سید حسن والد، اپراتور ارشد اتاق کنترل مرکزی صادرات هم که 20 سال سابقه کار درحوزه صادرات نفت خام و فعالیت در بخش مخازن صادراتی، کنترل مرکزی، میترینگ اسکله شرقی و غربی را دارد، براساس تجربیات خود می گوید: در این دوره سخت ترین و حساس ترین بخش، همین مجموعه ای است که در آن حاضر هستید که از حجم بالای کار با حساسیت، ظرافت و دقت زیاد برخوردار است.
او می گوید: مشخص است که در شرایط بدون تحریم همه چیز عادی است و نفت از دریافت و ذخیره سازی ارسال می شود و همه مخازن بازهستند. اما در شرایط تحریمی المان(شرح کار) ما از دو به 6 تغییر کرده و چندین برابر شده است.
در این شرایط باید مثل یک شطرنج باز حرفه ای نقشه بکشیم؛ عملیات از چه راه، با چه روش و برنامه ریزی انجام شود. با این حال او که بهترین دوره کاری را دهه 80 و شلوغ ترین دوره را شرایط کنونی می داند، اشاره می کند که بخشی از کار را نمی توان توضیح داد و رسانه ای کرد. وقتی چند کشتی برای بارگیری حاضر می شوند، محدودیت خطوط 4 خط به سمت اسکله داریم و باید به شکلی از آنها استفاده کنیم که تمام پلن ها برای کشتی هادر زمان موردنظر اجرا شود.
نبض اقتصاد ایران اینجاست
آنچه مشخص است و یزدانی، رئیس عملیات دریافت، ذخیره سازی و صدور نفت هم به آن اذعان دارد اینکه با تعداد کشتی های حاضر برای صادرات نفت خام و اعداد و ارقام روی مانیتورها می توان شرایط سیاسی اقتصادی کشور وبه تعبیر بهترنبض اقتصاد را سنجید: وقتی با ترافیک نفتکش ها مواجه هستیم، یعنی اقتصاد در روال طبیعی خود حرکت می کند و هزینه ها هم کمتر است و در حال عکس آن هم که شرایط واضح است.
از او درباره روزگار بدون تحریم که سوال می کنم، می گوید: آن ایام شرایط پایداری بود و می توانستیم در کنارآن، کارهای زیاد دیگری هم انجام دهیم. الان در این شرایط تحریم، بسیاری از کارهای تعمیراتی به دلیل محدودیت های موجود را نمی توان انجام داد. به هرحال چه قبول کنیم یا نه، اقتصاد کشور، نفت محور است.
حضور خارجی ها و نفتکش باعث ارزآوری برای کشورمی شود. سید حسن والد، اپراتور ارشد این مجموعه هم معتقد است که وضعیت ایده آل برای ما شرایط عادی و بدون تحریم است تا کارها را هم براساس دستورالعمل درست انجام دهیم.
یزدانی، سخت ترین دوره صادرات نفت خام کشور را همین دوره تحریم ها می داند و می گوید: با توجه به وابستگی بودجه کشور به نفت، تولید نفت تداوم دارد تا ارزآوری کشور قطع نشود.
تحریم، فقط صادرات را کاهش می دهد. ما یک شرایط high level داریم که مخازن در شرایط ماکزیمم قرار می گیرند و می تواند شرایط بسیار دلهره آور، پراسترس و تنش زا برایمان باشد.