اینجا خارگ است؛ سرزمین فروش نفت ایران
گمنامان جزیره صادرات
مرجان طباطبایی از دوره ای که جزیره خارگ مناسب ترین موقعیت برای صدور و بارگیری نفت خام تشخیص داده شد، زمان زیادی می گذرد: سال 1337 که پس ازعقد قرارداد با کنسرسیوم نفت، نخستین اقدام های پروژه ساخت اسکله های بارگیری و مخازن ذخیره سازی نفت خام در آن آغاز و اولین قطره نفت خام در سال 1340 وارد این جزیره شد. از آن زمان تا امروز این نقطه از کشور نقش حیاتی در معادلات سیاسی اقتصادی کشور داشته است. با این حال صادرات نفت خام ایران در دهه های اخیر به دلیل گره خوردن با تحریم، فراز و فرود زیادی داشته و آمارهای مختلفی را تجربه کرده که به فراخورشرایط سیاسی- اقتصادی کشور شیبی نزولی و گاه معدود روندی امیدوارکننده را پیموده است. هرچند آمار رسمی با توجه به اقتضای شرایط در زمان خود هیچگاه دقیق رسانه ای نشده است، اما در گفت و گو با کارکنان فعال در بخش صادرات نفت خام خارگ می توان به بررسی تطبیقی این آمار در دوره های مختلف پرداخت. تمامی ادوار و اعداد و ارقام را از بر هستند. درست مثل پوزیشن و لوکیشن شیرهای باز و بسته کردن نفت که تمامی هزارتای آن را مثل کف دست می دانند. می گویند: دراین شرایط تحریمی باید مثل یک شطرنج بازحرفه ای نقشه بکشیم که عملیات از چه راه، با چه روش و چه برنامه ریزی انجام شود.
در اتاق کنترل مرکزی صادرات درجزیره خارگ هستم که فرایند دریافت، ذخیره سازی و صدور نفت خام در آن راهبری می شود. روی مانیتورهای بزرگ و پرتعداد می توان فراز و فرود صادرات و به قول سعید یزدانی، رئیس عملیات دریافت، ذخیره سازی و صدورنفت، نبض اقتصاد کشور را مشاهده کرد. از ادوار مختلف تا امروز، همه عملیات راهبری صادرات نفت خام از همین نقطه انجام می شود.
تیم چابک و پویای صادرات نفت
سعید یزدانی که مجموعه تحت مدیریت خود را مغز فرماندهی صادرات در جبهه تولید و صادرات می داند، توضیحات کاملی از روند صادرات نفت خام ارائه می دهد که بخش زیادی از آن اجازه انتشار ندارد و یا در طول گفت و گو به او اجازه توضیح بیشترهم داده نمی شود و آنچه می خوانید، مواردی است که مجوز آن دریافت شده است. او با اشاره به اینکه جزیره خارگ 94 درصد صادرات کل ایران را عهده دار است، انتخاب این منطقه را به دلیل موقعیت راهبردی و ارتفاع از سطح آب های آزاد می داند که بدون نیاز به هیچ توربین و پمپی نفت را به کشتی ها سرازیر می کند ومی گوید: وظیفه ما هم دریافت، ذخیره سازی و صادرات نفت خام است و سیستم و تیم به قدری چابکی و پویایی دارد که در لحظه می تواند خود را با این فرایند همراه سازد.
فرایند صادرات
یزدانی با اشاره به فرایند صادرات نفت خام ازمقاصد تولیدی تا خارگ، توضیح می دهد: خطوط نفت زیرزمینی از مناطق نفت خیز به سمت خارگ هدایت و با توجه به شرایط و موقعیت های مختلف حجمی، نفت برای ما ارسال و پس از مدیریت های کیفی و کمی در مخازن خارگ ذخیره سازی می شود. علاوه بر دریافت همیشگی نفت خام، ذخیره سازی هم به صورت آنلاین انجام می شود.
او درباره فرایند انجام صادرات یک محموله نفت خام می گوید:کشتی های نفتکش که برای صادرات به جزیره خارگ می آید، مطابق دستورالعملی که از بخش اسناد، براساس میزان و مشخصات نفت خام اعلام می شود، برای صادرات آن اقدام می کنیم. این اطلاعات ممکن است از یک روز قبل و یا در لحظه اعلام شود. وقتی هم کشتی پهلو می گیرد، شرایط را تحلیل می کنیم که چه نوع نفتی برای آن نفتکش صادرشود. در این فرایند، زمان بارگیری هم به میزان درخواست و نوع نفت بستگی دارد ودر هرساعت توانایی تحویل 150 هزار بشکه نفت را داریم که البته به قابلیت کشتی بستگی دارد.