حکمت های علوی؛ حق شناسى (بخش سوم)
امام على علیه السلام فرموده اند: أَكْرِمْ ضَيْفَكَ وَإِنْ كانَ حَقيرًا وَ قُمْ مِنْ مَجْلِسِكَ ِلأَبيكَ و مُعَلِّمِكَ وَ إِنْ كُنْتَ أَمير؛ مهمان خود را اكرام كن، هرچند حقير باشد و در مقابل پدر و معلم خود به ادب برخيز، هرچند اميرباشى. (غررالحكم، ج۲، ص۱۹۱)
شرح حدیث
رعايت ادب در مقابل مهمان و معلم و پدر، هرچند هر كدام جلوه اى خاص دارند؛ اما در هر سه مورد نشانه انسانيت است.
نه مهمان دارى بايد سبب كبر، عجب و غرور شود و ميزبان را به تفاخر و مباهات بكشد، نه فرمانروايى بايد انسان را از مراعات وظيفه تواضع و خاكسارى نسبت به پدر و معلم غافل سازد.
اكرام و احترام نسبت به مهمان، يك وظيفه و ادب است؛ هرچند از نظر مال، مقام، موقعيت، سن و سال، كوچك و حقير باشد و مهمان بزرگ تر و باجلال تر.
به پاى پدر و معلم از جا برخاستن نيز نشانه ديگرى از تواضع و حق شناسى است؛ هرچند اين فرزند يا شاگرد، به مقام امارت و زمامدارى رسيده باشد.
اهميت كار نيز در همين است، تا موقعيت و رياست، مانع انجام وظيفه و رعايت ادب نسبت به صاحبان حق نگردد و مقام و منصب، آدمى را كور و كر نسازد.
وقتى امير باشى و پدر و معلم را از ياد نبرى و آنگاه كه مهمانت حقير باشد و باز هم اداى حق كنى و احترام و اكرام را ترك نكنى به كمال رسيده اى.
حق پدر بر فرزند
یکی از اطاعت هایی که بعد از اطاعت از خدا در قرآن به آن اشاره شده، اطاعت از پدر و مادر است. این نشان از آن دارد که پدر و مادر، نقشی مهم در زندگی و سعادت انسان دارند. در این نوشتار به بررسی حق پدر در رساله حقوق امام سجاد(ع) می پردازیم. در متون دینی، پدر دارای نقش ویژه ای است که نشان از اهمیت این جایگاه در خانه و خانواده است؛ اگرچه در روایات، برای پدر مصادیقی ذکر شده؛ اما در اینجا منظور از پدر، پدری است که از طریق نسبی انسان به او منتسب است. دلیل بر این امر هم قرار گرفتن این حق در میان حقوق خویشاوندان است.
در میان حقوقی که در روایات برای پدر ذکر شده، حق اطاعت از جمله این حقوق است که نشان می دهد پدر دارای جایگاهی ویژه در زندگی انسان است که باید از او اطاعت کند، مگر در وقتی که این اطاعت با اطاعت خدا در تعارض باشد و گناه به شمار آید.
امیر مؤمنان علی(ع) فرموده اند: «فَحَقُّ الوَالِدِ عَلَی الوَلَدِ أن یُطیِعَهُ فِی کُلِّ شَیءٍ إلَّا فِی مَعصِیَه اللهِ سُبحَانَه؛ حقّ پدر بر فرزند این است که فرزند در هر چیزی جز معصیت خداوند، از پدر اطاعت کند.»
این یکی از حقوقی است که پدر بر فرزند دارد و باید به آن توجه کرد. حفظ جایگاه پدر در خانه و خانواده، به عنوان مدیر آن، می تواند زمینه ساز یک خانواده موفق و متعالی باشد.
پدر؛ سرمنشأ استعدادهای انسان
و اما حق پدرت این است که بدانی او ریشه و اصل توست: «وَ اَمَّا حَقُّ اَبِیکَ فَاَنْ تَعْلَمَ اَنَّهُ اَصْلُکَ»
و اما حقی که پدر بر فرزند دارد و انسان موظف به انجام آن است، این است که بداند پدر اصل و ریشه اوست. پدر کسی است که واسطه در حیات او شده است. در روایات آمده که برترین نعمتی که خدا به انسان داده، نعمت وجود است و پدر به عنوان کسی که واسطه این نعمت بوده باید مورد تقدیر و سپاس قرار گیرد. انسان اگر به وادی وجود نمی آمد، نمی توانست شیرینی سعادت را بچشد. اگر به وادی وجود نمی آمد، طلبکار بود که چرا نعمت حیات و وجود به او بخشیده نشده است.
پس انسان باید بداند که پدر، اصل و ریشه اوست؛ هر آنچه دارد از پدر است و ریشه وجودی اش از اوست.وَ اَنَّهُ لَوْلَاهُ لَمْ تَکُنْ (و اگر او نبود ، تو نیز نبودی)
اگر پدر نبود، فرزندی هم نبود. برخی براحتی این سخن را به لب می آورند که کاش پدر و مادرمان، ما را به دنیا نمی آوردند. براحتی کفران نعمت وجود می کنند و از این کفران نعمت، نعمت های دیگر را نیز از دست می دهند. اگر خود انسان، توان این را نداشته که راه سعادتی که انبیا و اولیای الهی به او نشان داده اند را بپیماید، دلیلی بر نادرست بودن اصل خلقت آدمی نیست. اصل خلقت انسان بر حکمتی حکیمانه استوار است. حال اگر خود انسان از روی اختیار، راه درست را در پیش نگرفته باشد، نباید کل خلقت و آفرینش را زیر سؤال ببرد.
فَمَهْمَا رَاَیْتَ فِی نَفْسِکَ مِمَّا یُعْجِبُکَ فَاعْلَمْ اَنَّ اَبَاکَ اَصْلُ النِّعْمَةِ عَلَیْکَ؛ پس هرگاه در وجود خود چیزی دیدی که موجب غرور تو شد، بدان که پدرت اصل آن نعمت است بر تو
انسان در زندگی خود، به تذکرهایی نیاز دارد که اصل انسان بودن و نیز مخلوق بودنش را فراموش نکند. فراموش نکند که از کجا آمده و به کجا می رود! فراموش نکند که اصل نعمت هایی که به او رسیده، از کجا به او داده شده است! اگر انسان این مسائل را فراموش کند و توجه نداشته باشد که اصل این نعمت ها از او نیست و از جای دیگر است، ممکن است مغرور شود و ندای «انا ربکم الاعلی» را سر دهد.
پس بهتر است که انسان، سرمنشأ همه نعمت ها را بداند و واسطه های در رسیدن آن نعمت را نیز مورد سپاس و تشکر قرار دهد. در این میان، نقش وراثتی در استعدادها بسیار مهم است. طبق نظر دانشمندان بیولوژیک، بسیاری از استعدادها و نیز هوش از طریق ژنتیک و به صورت ارث از پدر و مادر به انسان می رسد. پس انسان باید بداند که این استعدادهایی که باعث فخر او شده، از پدر و مادر به او رسیده و بسیاری از اینها چیزی نیست که او برایش زحمت کشیده باشد. پس باید به آن مغرور نشود و خود را ناسپاس پدر قرار ندهد.
فِیهِ فَاحْمَدِ اللَّهَ وَ اشْکُرْهُ عَلَى قَدْرِ ذَلِکَ؛ پس به این دلیل، خدا را به همان اندازه ستایش کرده و سپاسگزاری کن.
حال که فرزند این را فهمید و سعی کرد این حقوق را ادا کند، خدا را بر همه این نعمت ها و فهم آن حمد کند و هر چقدر که می تواند و توان دارد، شکر کند. در اصل پس از فهم واسطه های در نعمت باید این سرسلسله را بیابد و سرمنشأ تمام نعمت ها را شکر کند. این را به یاد داشته باشد که شکر نعمت بر نعمت می افزاید.
وَ لَا قُوَّةَ اِلَّا بِاللَّهِ (و هیچ نیرویی جز از سوی خدا نیست) شاید بتوان از این فراز، این برداشت را کرد، نیرویی که انسان برای احقاق حق دیگران به کار می گیرد، آن هم از خدای متعال است و انسان از خود هیچ ندارد؛ هرچه هست از اوست. پس باید همه چیز برای او و در راه او باشد تا با هدف خلقت و نظام تکوین منطبق شود.
عطر ماندگار: از بیانات رهبر معظم انقلاب
راهپیمایی 22 بهمن
راهپیمایی در 22 بهمن، یکی از شگفتی سازی های انقلاب اسلامی است، واقعاً شگفتی ساز است؛ مثل خود انقلاب. جشن سالانه انقلاب ها در دنیا را آنهایی که انقلاب کرده اند و سالانه جشن انقلاب می گرفتند- ما لااقل در تلویزیون دیده بودیم که چند نفر آن بالا ایستاده اند و نیروهای مسلح بیایند رژه بروند. فقط همین؛ جشن این بود.
اینکه مردم چند ساعت بیایند در خیابان ها، در هوای سرد زمستان که حالا شانس ملت ایران، انقلابشان هم در بهمن بوده که هوا سرد و برف است، برف باشد، باران باشد، سرد باشد، این جمعیت های عظیم مردم راه بروند، سخنرانی گوش کنند، این کار... هم ادامه داشته باشد... خود این، یکی از معجزات است که ازشگفتی سازی های انقلاب عظیم اسلامی است. خب، این باید با قدرت تمام ادامه پیدا کند؛ این دشمن شکن است، خود این دشمن را مرعوب می کند. این نشان دهنده عزم ملی است، عزم ملت ایران را نشان می دهد؛ نشان دهنده حضور عمومی ملت ایران در صحنه است. حضور ملت در صحنه برای دشمن شکننده است.
حضور در راهپیمایی 22 بهمن، نشان دهنده وحدت ملی است. اختلاف سلیقه وجود دارد؛ اما وقتی پای انقلاب، پای22 بهمن و پای نظام جمهوری اسلامی در میان است، این اختلاف سلیقه ها رنگ می بازد؛ همه می آیند در کنار هم.
19/11/1397
دعوت شورای عالی فرهنگی وزارت نفت برای شرکت در راهپیمایی 22 بهمن
شورای عالی فرهنگی وزارت نفت، با صدور پیامی از عموم همکاران صنعت نفت خواست ضمن پاسداشت یوم الله 22 بهمن و اعلام تجدید بیعت با آرمان های بنیانگذار بزرگ انقلاب و میثاق با فرزند خلف ایشان، حضرت آیت الله خامنه ای، همچون سال های گذشته با شرکت در صفوف به هم پیوسته راهپیمایی یوم الله22 بهمن، اتحاد و همبستگی خود را به نمایش بگذارند و دست ردی بر سینه بدخواهان نظام و کشور بزنند.
متن پیام به شرح زیر است:
دهه فجر و یوم الله 22 بهمن، روز تبلور شکوه و ایثار مردم همیشه سرافراز و آزاده ایران اسلامی است. در این روزهای عزیز، ملت ایران با رهبری هوشمندانه بنیانگذار بزرگ انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) و با پیروی از آموزه های اسلام ناب محمدی(ص) طومار 2500 ساله رژیم طاغوتی استبداد و استکبار را درهم پیچیدند و روح امید، احساس غرور و خودباوری را در کشور زنده کردند.پیروزی انقلاب اسلامی، طلیعه پیشرفت کشور در تمام عرصه ها بود و همگام با استقلال سیاسی، دانشمندان جوان کشورمان در حوزه های مختلف از قبیل صنعت نفت و گاز، پزشکی، درمانی ، نانو، هوافضا، انرژی صلح آمیز هسته ای، سلول های بنیادی و تکنولوژی های نظامی فوق پیشرفته مرزهای دانش را درنوردیدند و همه اینها گوشه ای از دستاوردهای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است.
اما باید دانست که دشمنان این مرزو بوم از پای ننشسته اند و هر روز در لباسی، دام های بی شماری را بر سر راه انقلاب می گسترانند و ما در شرایطی 44 سالگی انقلاب خود را جشن می گیریم که نظام جمهوری اسلامی ایران، جنگ ترکیبی و همه جانبه ای را در ماه های اخیر پشت سر گذاشته و خانواده بزرگ صنعت نفت نیز همچون همیشه پشتیبان کشور، انقلاب و ولایت فقیه هستند.
شورای عالی فرهنگی وزارت نفت، ضمن پاسداشت یوم الله 22 بهمن و اعلام تجدید بیعت با آرمان های بنیانگذار بزرگ انقلاب و میثاق با فرزند خلف ایشان، حضرت آیت الله خامنه ای از عموم همکاران صنعت نفت دعوت می کند که همچون سال های گذشته با شرکت در صفوف به هم پیوسته راهپیمایی یوم الله 22 بهمن، اتحاد و همبستگی خود را به نمایش بگذارند و دست رد بر سینه بدخواهان نظام و کشور بزنند.