حکمت های علوی؛ عوارض بدگمانى
امام على (ع) فرموده اند: شَرُّ النَّاسِ مَنْ لا يَثِقُ بِأَحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ وَلا يَثِقُ بِهِ أَحَدٌ لِسُوءِ فِعْلِهِ؛ بدترين مردم كسى است كه به خاطر بدگمانى خود، به هيچ كس اطمينان نمى كند و هيچ كس هم به خاطر بدرفتارى او، به وى اطمينان نمى كند. (غررالحكم ج۴ ص۱۷۸)
شرح حدیث
اعتماد، برترين دارايى فرد و جامعه است؛ اما افراد بدبين، از اين سرمايه محرومند و چه فقرى بالاتر از اين؟
سوءظن سبب مى شود كه هر سخن، هر كار و هر رفتارى از سوى ديگران را به بدترين شکل آن تعبیر كنيم و محمل خوب و مثبتى براى آنها نيابيم.
از نگاه فرد بدگمان، همه دروغ مى گويند، ريا مى كنند، صداقت ندارند و در فكر فريبند. پس به سخن هيچ كس نمى توان اعتماد كرد و به قول و قرار هيچ كس نمى توان دل بست. اين ديدگاه، جهنمى را براى بدبينان پديد مى آورد؛ چرا که نتیجه اين سوءظن و بى اعتمادى به همه، آن مى شود كه فرد بد بین از چشم و دل ديگران مى افتد و ديگران هم به او بى اعتماد و بى اعتقاد مى شوند و اين پيامد، تلخ تر و دشوارتر از اولى است.
حسن ظن، رفتار ما را با ديگران در بسترى سالم، مطلوب و پراميد قرار مى دهد؛ اما سوءظن، اين رفتار را نسنجيده، مغرورانه، خودخواهانه و تحقيرآميز مى سازد و در نتيجه فرد فرصت ارتباط با ديگران را از دست مى دهد.
سوء ظن، اطمينان نداشتن به دیگران و در نتیجه مورد اعتماد ديگران نبودن، موجب گسستن همه پيوندهاى اجتماعى و سست شدن رابطه ها مى شود. پس دلیل اينكه مولایمان، بدبينان را بدترين مردم مى شمارد، با اين عوارض و آفاتی که گفته شد، امرى روشن است.
بدبين نباشيم، تا به ما با چشم بدبينى ننگرند.
اعمال و فضایل ماه رجب
ماه رجب، ماه پرخیر و برکتی است که با انجام چند عمل، مجوز ورود به بهشت برای کسی که خودسازی کرده باشد، صادر و درهای رحمت و بخشش الهی به روی تمامی بندگان باز می شود. در روایات آمده است که هر کسی سه روز از این ماه (پنج شنبه، جمعه و شنبه) را روزه بگیرد، ثواب بیشتری برایش دارد. رجب، ماهی است که مناسبت های برجسته ای مانند لیله الرغائب، میلاد امیرالمؤمنین(ع) و شکافته شدن کعبه و مبعث رسول خاتم(ص) در آن واقع شده و اعمال ویژه ای مانند اعتکاف و ادعیه خاصی برای استفاده از فرصت های این ماه و همچنین اعمال مستحب فراوانی ازجمله نمازها، دعاها و روزه برای این ماه عزیز سفارش شده است. در حدیث قدسی آمده است: ماه رجب را ریسمانی بین خودم و بندگان مقرر کردم و هر کسی به آن چنگ بزند، به وصال من می رسد.
ماه
فضیلت و برتری ماه رجب
رسول خدا(ص)، ماه رجب را «ماه أصَبّ» نام نهاده؛ چراکه در این ماه، درهای رحمت خداوند بر روی بندگان شایسته وی باز می شود. از این ماه به عنوان ماه عبادت و خودسازی یاد می شود که در این قسمت به چند مورد آن می پردازیم.
در احادیث آمده است: نهری در بهشت برین جاری است که آبش از شیر سفیدتر و مزه اش از عسل شیرین تر است. هر کس فقط یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، از آن خواهد نوشید، اسم این نهر «رجب» است.
رسول خدا(ص) فرموده اند: اگر کسی به هر علتی نتوانست در این ماه روزه بگیرد، با خواندن روزانه این تسبیحات (100 مرتبه در روز) می تواند ثواب روزه گرفتن را کسب کند: «سُبْحانَ اللهِ الْجَلیلِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِی التَّسْبیحُ اِلاَّ لَهُ، سُبْحانَ الاْعَزِّ الاْکْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّةَ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ» پاک و منزه است خدای بزرگ، پاک و منزه است آن که تنزیه و تسبیح جز برای او شایسته نیست، پاک و منزه است خدای برتر و کریم تر، پاک و منزه است آنکه لباس عزت در بر دارد و شایسته آن است.
اعمال ماه رجب
اعمال ماه رجب به دو صورت است: یک بخش از اعمال که مشترک بین همه روزهاست و می توان در طول ماه رجب آن را انجام داد و از ثواب آن بهره مند شد، بخش دیگر مخصوص شب های خاصی از این ماه شریف است که باید در همان موقع انجام شود.
اعمال مشترک ماه رجب
اعمالی که در اینجا نوشته شده، مختص به روز خاصی نیست؛ بلکه در تمامی روزهای ماه رجب از اهمیت بالایی برخوردار است، از جمله:
در تمام ماه رجب، این دعا را بخوانید: یا مَنْ یَمْلِکُ حَوائِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَة؛ مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتیدٌ، اللّهُمَّ وَ مَواعیدُکَ الصّادِقَةُ و اَیادیکَ الفاضِلَةُ، وَ رَحْمَتُکَ الواسِعَةُ فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَآلِ محمد و اَنْ تَقْضِیَ حَوائِجی لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ.
همچنین پیامبر(ص) فرموده اند: هر شخصی در ماه رجب 100 مرتبه بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و در آخر صدقه ای کنار بگذارد، خداوند مغفرت و رحمت در کارش نصیبش می کند و هر کسی ۴۰۰ مرتبه آن را بگوید، فضیلت شهدا را دارد و نیز فرموده اند: هر کسی در این ماه 1000 مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» بگوید، حسنات و ثواب فراوانی از سوی خداوند برای او نوشته می شود.
در یکی از روایات نقل شده است: هر کسی در ماه رجب، در زمان صبح ۷۰ مرتبه و شب ۷۰ مرتبه بگوید: «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ» و بعد از آن دستان خود را بلند کرده و بگوید: «أَللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ تُبْ عَلَیَّ» چنانچه در همان ماه رجب بمیرد، رضایت و خشنودی خداوند از آن او خواهد بود.
در روایت دیگر نقل شده است: هر که در طول این ماه 1000 مرتبه بگوید: «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ ذَاالْجَلالِ وَ الاْکْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالاْثامِ» خداوند رحمان و رحیم آمرزشش را به او ارزانی خواهد داشت.
سیدبن طاووس در «اقبال»، فضیلت زیادی برای خواندن سوره توحید در این ماه نقل کرده است.
از رسول خدا(ص) در روایتی آمده است: هر که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد و چهار رکعت نماز بخواند (هر دو رکعت با یک سلام) و در رکعت اول ۱۰۰ مرتبه «آیه الکرسی» و در رکعت دوم ۲۰۰ مرتبه سوره «توحید» را بخواند، قبل از اینکه بمیرد، خود را در بهشت نظاره می کند یا حتی کسی دیگر جای او را در بهشت می بیند و برای او تعریف می کند.
لیله الرغائب (شب آرزوها)
اولین شب جمعه ماه رجب را شب آرزوها یا لیله الرغائب نامیده اند که فضیلت های زیادی برای آن در روایات آمده است. آنچنان که روایت داریم در این شب، درهای رحمت الهی به روی زمینیان بازشده و عرشیان هم خود را به بزم دعا و نیایش زمینیان، رسانده و در آن حضور پیدا می کنند تا سهمی از این برکت ببرند. در روایتی که از رسول خدا درباره فضیلت این ماه بیان شده، آمده است: «از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید که فرشتگان آن را «لیله الرغائب» نامیدند.»
از سوی رسول خدا(ص) اعمالی برای آن شب به این کیفیت بیان شده که روز پنج شنبه اول ماه را روزه بگیرید و به محض رسیدن شب جمعه، میان نماز مغرب و عشا، ۱۲ رکعت نماز بگذارید (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت آن، یک مرتبه سوره «حمد»، سه مرتبه سوره «قدر» و ۱۲ مرتبه سوره «توحید» بخوانید. پس از اتمام نماز هم ۷۰ مرتبه بگویید: «أللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد النَّبِیِّ الاْمِّیِّ وَ عَلی آلِهِ» آنگاه به سجده بروید و ۷۰ بار بگویید: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ» سپس سر از سجده بردارید و ۷۰ بار بگویید: «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ، إِنَّکَ أنْتَ العَلِیُّ الاْعْظَمُ» بار دیگر به سجده بروید و ۷۰ مرتبه بگویید: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ» آنگاه حاجتتان را بخواهید که برآورده خواهد شد، ان شاءالله.
اعمال خاص شب اول ماه رجب
اول: از رسول خدا(ص) نقل شده است: هنگامی که هلال ماه رجب را رؤیت می کنید، این دعا را بخوانید:« اَللّهُمَّ اَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالاْمْنِ وَ الاْیمانِ، وَ السَّلامَةِ وَ الاْسْلامِ، رَبّی وَ رَبُّکَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ»: خدایا این ماه را بر ما نو کن به امنیت و ایمان و سلامت و دین اسلام. پروردگار من و پروردگار تو (ای ماه) خدای عزوجل است. همچنین نقل شده است که حضرت رسول (ص) هرگاه هلال ماه رجب را می دیدند، می فرمودند:« اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فی رَجَب وَ شَعْبانَ، وَ بَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ، وَ اَعِنّا عَلَی الصِّیامِ وَ الْقِیامِ، وَ حِفْظِ اللِّسانِ، وَ غَضِّ الْبَصَرِ، وَ لا تَجْعَلْ حَظَّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ»
دوم: غسل کردن
سوم: در این شب، بر خواندن زیارت امام حسین(ع) تاکید فراوانی شده است.
چهارم: پس از نماز مغرب،۲۰ رکعت نماز خوانده شود (هر دو رکعت به یک سلام، در هر رکعت یک بار سوره «حمد» و یک بار سوره «توحید»). رسول خدا صدر پاداش این عمل فرموده اند: هر کس چنین کند، به خدا سوگند خودش، خانواده اش، مالش و فرزندانش محفوظ بمانند و از عذاب قبر پناه داده شود و در قیامت به سرعت از صراط عبور خواهد کرد.
پنجم: پس از نماز عشاء، دو رکعت نماز بجا آورده شود، در رکعت اول، یک بار سوره «حمد» و سوره «انشراح» و سه مرتبه سوره «توحید» و در رکعت دوم، سوره های «حمد»، «انشراح»، «توحید» و معوذتین و سوره های ناس و فلق را یک بار و پس از سلام ۳۰ مرتبه گفته شود: «لا اله الاّ الله» و ۳۰ مرتبه «صلوات» فرستاده شود.
ششم: ۳۰ رکعت نماز خوانده شود. (هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت یک مرتبه حمد، یک مرتبه کافرون و سه مرتبه اخلاص)
هفتم: احیای شب اول ماه
هشتم: خواندن دعایی که از امام جواد(ع) نقل شده است. مستحب است در اولین شب رجب، انسان با این کلمات، دعا کند: «اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِاَنَّکَ مَلیکٌ، وَاَنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء مُقْتَدِرٌ، وَاَنَّکَ ما تَشآءُ مِنْ أَمْر یَکُونَ، اَللّهُمَّ اِنّی اَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّد نَبِیِّ الرَّحْمَةِ، صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللهِ، اِنّی اَتَوَجَّهُ بِکَ اِلَی اللهِ رَبِّکَ وَرَبِّی لِیُنْجِحَ بِکَ طَلِبَتی»
عطر ماندگار: از بیانات رهبر معظم انقلاب
اولین چیزی که باید در ماه رجب مورد توجه قرار گیرد
ایام ماه مبارک رجب است. اولین چیزى که در این ایام و بعد در ایام ماه مبارک شعبان، بالاخره در پله سوم و بالاتر در ماه مبارک رمضان باید مورد توجه یکایک ما قرار بگیرد - هر جا هستیم - اصلاح خود و زدودن غفلت ها و ظلمت ها از دل خود باید باشد؛ اصل این است. همه این ماجراها و کشمکش هایى که در زندگى بشر، در بعثت انبیا، در مبارزات اجتماعى و سیاسى و نظامى که پیغمبران الهى با دشمنان خدا داشتند – رنج ها، محنت ها، شادى ها، پیروزى ها، شکست ها، همه و همه - مقدمه این است که انسان بتواند در هنگام عبور از این مرزى که ناگزیر باید از آن عبور کرد - یعنى مرز زندگى مادى و حیات اخروى و دائمى - شادمان باشد، خرسند باشد، حسرت زده نباشد؛ همه حرف ها براى این است. اگر گفته اند اخلاق خوب داشته باشید، اگر گفته اند عمل به این مقررات داشته باشید، اگر گفته اند مبارزه کنید، اگر گفته اند عبادت کنید، همه براى این است که این ماده خامى را که به ما سپرده شده است، به کیفیت مطلوب و محصول بهینه برسانیم و از این دروازه خارج کنیم؛ براى این است که این صفحه سفیدى که به ما سپرده اند تا آن را با اعمال خود منقش کنیم، با نقش زیبایى، نقش مطلوبى از آب دربیاوریم و روى دست بگیریم و برویم. همه چیز آنجاست، سرنوشت آنجاست؛ اینها مقدمه است. در این اردوگاهى که ما امروز در آن مشغول تمرین هستیم، براى اینکه تا یک جایى این تمرین به کار ما بیاید، باید سعی مان بر این باشد که در این اردوگاه از حداکثر فرصت ها استفاده کنیم و نگذاریم غنیمتى از دست برود، سرمایه اى سوخت و سوز بشود و چیزى در مقابل آن عاید نشود. (10/02/1393)
پیام تبریک میلاد حضرت زهرا (س) و بزرگداشت مقام زن
مهدی علی مددی، رئیس شورای عالی فرهنگی وزارت نفت به مناسبت زادروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و بزرگداشت مقام زنان و مادران صنعت نفت، پیام تبریکی صادر کرد.
متن پیام به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
بیستم جمادی الثانی، سالروز ولادت منظومه فضایل و ارزش های انسانی، اسوه تقوی و معنویت، زهرای مرضیه حضرت صدیقه کبری فاطمه الزهرا (س)، یادآور جایگاه رفیع و مرتبه والای مقام زن و مادر در فرهنگ اسلامی است.
حضرت زهرا (س)، الگوی جامعی است که نه تنها تمام هویت های کمالی یک زن، بلکه جمیع فضایل متصور برای یک انسان کامل، در ایشان خلاصه شده است. بی تردید انتخاب میلاد حضرت زهرا (س)، به عنوان روز زن، اوج تکریم و بزرگداشت مقام زنان و مادران را به تصویر کشیده است؛بزرگداشتی والا و مسؤولیت آفرین که شأن و جایگاه آرمانی زنان جامعه را به افق های دور و ابدی پیوند می زند.
یکی از مهم ترین دستاوردها و افتخارات نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، هویت بخشی به زنان است که توانسته اند با یاری از خداوند بلند مرتبه و با اتکا به نفس با حفظ عفاف و حجاب، در عرصه های مختلف بدرخشند. صنعت نفت نیز همیشه از وجود بانوان فرهیخته بهره برده و گستردگی صنعت نفت و تنوع مشاغل آن، این امکان را ایجاد می کند که با شناسایی استعدادها و قابلیت های زنان موفق و به کارگیری آنها از این فرصت و پتانسیل، هرچه بیشتر استفاده شود.
اینجانب فرارسیدن میلاد باسعادت حضرت فاطمه (س)، روز مادر و بزرگداشت مقام زن را به بانوان سرزمین ایران، بویژه بانوان صنعت نفت تبریک و شادباش گفته و از خداوند بزرگ و منان سعادت و توفیقات روز افزون همه را خواستارم.