گفت وگو با فرزند یکی از کارکنان صنعت نفت درباره جواهرسازی و کار آفرینی
کارگاهی از هنر و افتخار
علی بهرامی دنیای جدید، دنیای ایده ها و خلاقیت هاست و اگر کسی در این میدان بتواند حرفی برای گفتن داشته باشد، قطعا مسیرش رو به موفقیت خواهد بود. سحر یوسفوند، فرزند حمید یوسفوند، یکی از کارکنان صنعت نفت در جزیره لاوان کوشیده است تا همزمان با تحصیل در رشته معماری، مهارت و هنر جواهرسازی را نیز دنبال کند. او موفق شده نخستین و تنها کارگاه جواهرسازی را در شهر و استان بوشهر تاسیس کند. کار آفرین برتر کشور باشد و در مسابقات طراحی جواهر ایتالیا رتبه سوم را به دست آورد. درباره مهارت جواهرسازی و مراحل ساخت جواهر و هم چنین کارآفرینی و برند آفرینی این فرزند نفتی، گفت وگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:
خودتان را معرفی کنید و بفرمایید که پدرتان در چه بخشی از صنعت نفت فعالیت داشتند؟
سحر یوسفوند هستم. متولد سال 1368 در بوشهر، هم اکنون هم در این شهر سکونت دارم. سال 1391 در رشته معماری از دانشگاه آزاد یزد فارغ التحصیل شدم. پدرم بیش از 20 سال در جزیره لاوان و در بخش کالا به صورت اقماری فعالیت داشتند تا اینکه در سال 1388 فوت کردند. پدربزرگم نیز از کارکنان صنعت نفت بودند و در بهرگان فعالیت داشتند.
چطور شد که به جواهرسازی علاقه مند شدید و این مهارت را دنبال کردید؟
از زمان دانشجویی به حرفه جواهرسازی علاقه بسیار زیادی داشتم تا اینکه بعد از فارغ التحصیلی دنبال یادگیری آن رفتم. آن زمان هنوز جواهرسازی به عنوان یک رشته دانشگاهی وارد کشورمان نشده بود. بنابراین من این مهارت را از طریق آموزشگاه های آزاد فرا گرفتم. اکنون هم طراحی انجام می دهم هم مخراج کاری و هم ساخت جواهر. بعد از پایان کلاس ها، کارگاه جواهرسازی در شهر بوشهر تاسیس کردم و هم اکنون در این کارگاه مشغول کار هستم.
جواهرسازی چه مشخصاتی دارد و چگونه حرفه ای است؟
جواهرسازی یک حرفه بسیار جذاب است و فعالیت در آن علاقه و حوصله بسیار زیادی می خواهد. این کار بسیار ظریف و حساس است و باید با دقت آن را انجام دهیم. سال های زیادی است که در ایران و سایر کشورهای جهان این کار انجام می شود و برندهای متنوعی در این حرفه وجود دارد که شهرت جهانی دارند. جواهرسازی سه بخش اصلی دارد: طراحی، مخراج کاری و ساخت و اجرا که در واقع اجرای نهایی کار است. حیطه طراحی جواهرات بسیار جذاب است. اساسا در کار جواهرسازی طراحی و ایده پردازی مهم است. ابتدا باید ایده ای باشد تا بتوان آن را اجرا کرد. این مسأله بسیار مهم است که بدانیم لزوما طراح نمی تواند سازنده باشد و اما اگر طراح جواهر، سازنده نیز باشد، بسیار بهتر است. کسی که در هر دو کار مهارت داشته باشد، نتیجه بسیار بهتری خواهد گرفت. برای مثال زها محمد حدید، یکی از مشهورترین معماران جهان است که چند سال پیش فوت کرد. او طراح فوق العاده ای در معماری بود؛ اما بسیاری از طرح هایش هیچگاه اجرا نشد. در جواهرسازی نیز چنین است. چه بسیارطرح هایی که به مسابقه های مختلف کشیده می شوند؛ اما هیچگاه به اجرا نمی رسند. اگر طراح سازنده باشد، نتیجه جواهرسازی بسیار بهتر خواهد بود. در حوزه طراحی جواهر نیز می توان از هر منبعی الهام گرفت. برای مثال از طبیعت، آهنگ، داستان یا یک شعر می توان ایده گرفت و جواهری را طراحی کرد.
کار طلاسازی با جوهرسازی چه تفاوتی دارد؟
طلاسازی، فضای طراحی و اجرای بسیار ساده تری دارد. در جواهرسازی طلایی وجود دارد که روی آن مخراج کاری و نگین و سنگ های قیمتی به کار برده می شود و قطعا گران تر و با ارزش تر از طلاست. یک نکته دیگر هم اینکه خیلی ها فکر می کنند مخراج کاری، همان جواهرسازی است؛ اما در واقع باید گفت که مخراج کاری تنها یک مرحله از جواهرسازی یعنی نشاندن نگین روی پایه جواهر است. مخراج کار، نگین را سر جایش قرار می دهد و البته می تواند سازنده هم باشد.
کار جواهر سازی چقدر از وقت شما را در روز می گیرد؟
اوایل که شروع به کار کردم، زمان بسیار زیادی می برد. مثلا ساخت یک انگشتر را طی دو هفته تمام می کردم؛ اما الان که مهارتم را افزایش داده ام، ساخت یک انگشتر را در دو ساعت به پایان می رسانم. جواهرسازی یک شغل آزاد است و ساعت کاری آن دست خود جواهرساز است؛ اما معمولا از روزی 10 ساعت تا دو ساعت برای کارم وقت می گذارم، بستگی به شرایط، سفارش ها و مشتری ها دارد.
چه کشورهای در جواهرسازی دنیا حرف اول را می زنند و ایران در این زمینه چه جایگاهی دارد؟
جواهر سازی در دنیا از اوایل قرن 19 شروع شد و رشد و توسعه بسیار زیادی پیدا کرده است. در دنیای جواهر سازی این برندها هستند که فضا را در دست دارند. برندهای مشهور و توانا در طراحی و ساخت جواهر مربوط به کشورهایی چون آمریکا، ژاپن، سوییس و ایتالیا هستند؛ البته در کشور ما هم برندهای جواهر وجود دارد و ضمن اینکه استادان بسیار خوبی در این زمینه داریم؛ اما سطح مان هنوز بین المللی نیست. مسأله در طلاسازی متفاوت است و ایران در این زمینه کارهای خاصی دارد. از جمله می توان به مینا کاری روی طلا در اهواز و خوزستان اشاره کرد که بسیار مشهور است. یا استفاده از سنگ فیروزه در ایران که سبک های منحصر به فرد و خاصی دارد؛ اما در نهایت به اینها نمی توان گفت جواهرسازی ایرانی.
چه خاطره ای از شغل پدرتان دارید؟ در صحبت هایی درباره کارشان در منزل می گفتند؟
من در زمان حیات و فعالیت پدرم هیچگاه به جزیره لاوان نرفتم؛ اما زبان انگلیسی پدرم خیلی خوب بود و به یاد دارم که همیشه ایشان با کشتی های خارجی که مراودات نفتی با ایران داشتند، ارتباط می گرفت. همچنین پدر و پدر بزرگم در زمان جنگ، سختی های بسیار زیادی کشیدند. پدرم سال ها از ساعت شش صبح مشغول به کار می شدند و از شرایط سخت کار و آب و هوای بسیار بد برایمان می گفتند. ایشان علاقه مند به ورزش پینگ پنگ بودند و در مسابقات این رشته ورزشی در محل کارشان شرکت می کردند و برتر بودند. همچنین دوری از خانواده در شرایط کار اقماری برایشان بسیار سخت بود.
چند برادر و خواهر هستید و آنها به چه کاری مشغولند؟
ما دو خواهر و یک برادر هستیم. خواهرم در رشته میناکاری مشغول به فعالیت هستند و این حرفه را در اصفهان فرا گرفتند. برادرم تئاتر خوانده اند و بیشتر در حوز نمایش مشغولند و در اصفهان سکونت دارند. من هم به همراه مادرم ساکن بوشهر هستم.
در حوزه جواهرسازی و کارآفرینی چه رتبه ها و تقدیرنامه هایی دارید؟
سال 1399 به نمایندگی از استان بوشهر در پنجمین اجلاس بانوان برندآفرین و کارآفرین به عنوان کارآفرین برتر انتخاب شدم و امسال هم از طرف ریاست جمهوری در نهمین دوره بانوان کارآفرین به نمایندگی از استان بوشهر برتر شدم. همچنین در سال 2021 میلادی طراح برگزیده در بخش طراحی جواهرات در مسابقات بین المللی آکادمی ریچی در فلورانس ایتالیا شدم و رتبه سوم را به دست آوردم.
ضمن اینکه نمایشگاه های بین المللی زیادی در سطح کشور و در شهرهای مشهدمقدس، شیراز، اصفهان و تهران برگزار می شوند که در آنها شرکت کرده ام. از آنجا که دانش معماری، دارای اشتراکاتی با مهارت جواهرسازی است، از تحصیلاتم نیز در کار بهره می گیرم. ایده های معماری می تواند در ایده پردازی و طراحی جواهرات به کار بیاید. برای مثال اگر یک حلزون برای طراحی ساختمان ایده می دهد، برای طراحی جواهر هم می توان از آن بهره برد.
غیر از کار جواهرسازی و وقت گذاشتن در کارگاه، اوقات فراغتتان را چگونه می گذرانید؟
من بیشتر از هر چیز کتاب می خوانم. در این مطالعه ها، بیش از هر چیز به حوزه تاریخ، بخصوص تاریخ ایران علاقه مندم. به تاریخ ایران و کشورهایی چون فرانسه، مصر و ... مسلط هستم. هر دوره ای از تاریخ ایران جذابیت های خاص خودش را دارد، به عنوان مثال دوران صفویه مهد هنر است و دوران هخامنشان اوج هنر و تمدن ایرانی. در زمینه تاریخ فرانسه کتاب های الکساندر دوما را به مخاطبان پیشنهاد می کنم که بسیار جذاب هستند و برای تاریخ ایران کتاب های ذبیح الله منصوری زیبایی های خاص خودش را دارد؛ البته من کتاب های داستان و کتاب های معمایی را هم دوست دارم و می خوانم. در میان این آثار نیز توصیه ام خواندن کتاب های دن براون است. کتاب های او مانند آثار آگاتاکریستی بسیار جذاب و خواندنی هستند.
چه نسبتی بین مهارت شغلی و تحصیلات دانشگاهی وجود دارد. در این زمینه چه نکته ای مدنظرتان است؟
خیلی ها زحمت می کشند و در رشته ای خاص تحصیل می کنند؛ اما کاری برای آن وجود ندارد. پیشنهاد می کنم رشته ای را دنبال کنید که آن را دوست داشته باشید. نباید دنبال رشته ای باشید که از سر اجبار آن را بخوانید و به پایان ببرید. همیشه باید دقت داشته باشید، چیزی که در دانشگاه به شما یاد می دهند، با آنچه در بازار کار وجود دارد، کاملا تفاوت است؛ البته افراد موفق زیادی را می شناسم که دنبال مهارت رفته اند و اصلا در دانشگاه تحصیل نکرده اند. باید بچه ها را آزاد گذاشت تا بتوانند در شرایط، استعدادشان را تشخیص دهند و آن را دنبال کنند.