مشوق های وزارت نفت برای سرمایه گذاران
ایران بهشت فرصت ها برای سرمایه گذاران است، دسترسی به نیروی جوان و تحصیلکرده، منابع معدنی خام، تجهیزات و زیرساخت های داخلی، ازجمله مزایای سرمایه گذاری در ایران است. برای تحقق تکالیف اهدافی که در برنامه هفتم پیشرفت در حوزه نفت و گاز تدوین شده و از سوی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است، برگزاری رویداد تحول در سرمایه گذاری بالادست نفت و گاز در دستور کار قرار گرفت. شرکت ملی نفت ایران به منظور دستیابی به این اهداف و بهره مندی بخش خصوصی و غیردولتی کشور و همین طور آحاد مردم از اقتصاد نفت و گاز، اقدام به طراحی این رویداد کرده که در این رویداد، ۲۰۰ فرصت سرمایه گذاری صنعت نفت رونمایی می شود.
طراحی این رویداد و بسته های مشوقی که در نظر گرفتیم، با محوریت بخش خصوصی و غیردولتی ایرانی است، البته محدودیتی برای حضور بخش خارجی در مشارکت برای اجرای این طرح و پروژه ها نداریم و در قراردادهای جاری و قراردادهایی که بعد از این رویداد امضا خواهیم کرد، ظرفیت لازم پیش بینی شده است که شرکای خارجی ورود کنند و شرکت های خارجی حتما باید در کنار شرکت های ایرانی قرار بگیرند.
تاکنون بیش از ۳۰ شرکت از ۳۰ کشور خارجی برای حضور در این رویداد ثبت نام کرده اند. هدف ما ایجاد فضای واقعی کسب وکار برای جذب سرمایه های داخلی و خارجی در صنعت نفت است. در این رویداد و بسته هایی که طراحی شده است، سعی کردیم بخش قابل توجهی از اطلاعات لازم را برای اطمینان و انتخاب آزادانه بخش خصوصی و غیردولتی و همین طور سرمایه گذاران خارجی منتشر کنیم. اطلاعات مربوط به تولید و مشخصات میدان ها و مختصات اقتصادی در معرفی طرح ها قرار داده شده است، به صورت پیشنهادی در مورد انواع قراردادهایی که شرکت ملی نفت حاضر به مذاکره است، اعلام خواهد شد. همچنین اعلام کرده ایم که الگوی پیشنهادی قراردادی هم قابل مذاکره است.
در این رویداد یک بسته تشویقی و تسهیلاتی را برای امضای قراردادهای بالادستی رونمایی می کنیم. همچنین یک بسته تسهیلاتی درباره مالیات ها و بسته تأمین مالی طرح ها بر اساس قراردادهای شرکت ملی نفت ایران در این رویداد رونمایی می شود، درباره تضامین در این حوزه خلأ داشتیم که شرکت ملی نفت ایران یک صندوق تضمین غیردولتی صنعت نفت را با مشارکت بانک ها، نهادهای مالی و همین طور بورس انرژی در این رویداد رونمایی می کند. این صندوق تا سقف ۶ میلیارد یورو ضمانت نامه صادر می کند. در مسیر بلوغ قراردادهای بیع متقابل و قراردادهای نفتی ایران (IPC) تجربیات ارزشمندی کسب و تلاش کرده ایم به صورت مستمر این قراردادها را به روز کنیم. هدف اصلی ما تسهیل اجرای قراردادها برای سرمایه گذار، تقسیم ریسک ها بین دولت و سرمایه گذار و ایجاد جذابیت اقتصادی بیشتر برای این قراردادها بوده است.
در ماده ۲۰ قانون برنامه هفتم و ماده ۴۰ قانون تأمین مالی تولید زیرساخت، ظرفیت قراردادهای مشارکت عمومی - خصوصی نیز پیش بینی شده است که این ظرفیت ها در بسته های سرمایه گذاری به سرمایه گذاران ارائه شده اند. تنوع در سبد قراردادی که برای بخش خصوصی طراحی شده است، می تواند بسیاری از نگرانی های قبلی سرمایه گذاران را در مورد محدودیت قالب قراردادی شرکت ملی نفت ایران برطرف کند. این انعطاف پذیری و شفافیت، پیامی واضح به بخش خصوصی و غیردولتی است که ما آماده مذاکره حتی بر سر نوع قراردادها هستیم. برای صنایع انرژی انرژی بر مانند پتروشیمی ها و فولادی ها، فرصت های خوبی برای سرمایه گذاری در بالادست تولید گاز در نظر گرفته شده است. شرکت ملی نفت ایران با همکاری پتروشیمی ها، به زودی قراردادهای مرتبط را نهایی می کند.
تنوع بخشی قراردادهای بالادستی
رضا عاقبتی، سرپرست مدیریت مهندسی و توسعه شرکت ملی نفت ایران:
صنعت نفت برای میزبانی از سرمایه گذاران داخلی و بین المللی در طرح های توسعه ای اعلام آمادگی می کند. با تنوع بخشی به قراردادهای بالادستی صنعت نفت، شرایط مناسب و ایمن برای حضور سرمایه گذاران فراهم شده است. سرمایه گذاری را باید در سه بخش بررسی کرد. بخش اول، بستری است که ما در آن قرار داریم. ایران کشوری شناخته شده از نظر مجموع ذخایر نفت و گاز در دنیاست، این ذخایر گسترده، بهترین بستر و مناسب ترین شرایط را برای سرمایه گذاری فراهم کرده است. هدف این است که با بهره گیری از دانش و فناوری روزآمد و توان شرکت های داخلی و بین المللی تولید از این ذخایر را به سطح جهانی برسانیم.
تاکنون ۱۶ قرارداد بالادستی با سرمایه گذاری افزون بر ۲۷ میلیارد دلار امضا کرده ایم که ۹ قرارداد از این مجموعه به ارزش بیش از ۱۳ میلیارد دلار در مرحله تنفیذ و اجرا قرار دارند. ازجمله مهم ترین پروژه ها، طرح فشارافزایی پارس جنوبی است که اسفند پارسال با سرمایه گذاری حدود ۱۷ میلیارد دلار امضا شد. این قراردادها زمینه ای فراهم می کنند که سرمایه گذاران جدید بتوانند با سرمایه گذاران فعلی مشارکت و به شتاب گیری روند اجرای پروژه ها کمک کنند. هم اکنون حدود ۲۵ تفاهم نامه با شرکت های داخلی و خارجی در حال مطالعه است که ظرفیت ورود سرمایه گذاران جدید را دارند. در رویداد تحول در سرمایه گذاری بالادست نفت و گاز نیز، بیش از ۱۰۰ میدان نفتی و گازی برای سرمایه گذاری معرفی می شود. وقتی از آماده بودن زمینه صحبت می کنیم، صرفاً منظور زیرساخت فیزیکی نیست. آنچه اهمیت بیشتری دارد، مدیریت ریسک هایی مانند ریسک های حقوقی، تضامین و انتقال ارز است، اگر این مشکلات حل نشده باقی بمانند، شاید نتوانیم دستاورد مورد انتظار را از این طرح بزرگ و تحول آفرین در صنعت نفت داشته باشیم. خوشبختانه این موارد در طراحی قراردادها دیده شده اند. برای بهره برداری از ظرفیت های موجود، همکاری بیشتر در سطح دولت و سازمان های بالادستی و کوتاه سازی فرایند تنفیذ قراردادها ضروری است، همچنین در مذاکرات مرتبط با میدان های مشترک تلاش شده است تسهیلات ویژه ای ازجمله شتاب بخشیدن به صدور مجوزهای زیست محیطی و تسهیل قوانین استفاده از تجهیزات داخلی فراهم شود. قراردادهای بالادستی نفت با پیوست انتقال فناوری همراه هستند و با فعال سازی پارک فناوری صنعت نفت، زمینه همکاری شرکت های دانش بنیان در توسعه صنعت نفت فراهم و در بستر قراردادها، الزام به انتقال سهم مدیریتی به طرف های ایرانی به عنوان راهکاری برای تقویت توان داخلی در نظر گرفته شده است.
معرفی فرصت های سرمایه گذاری
حسن مرادی، کارشناس انرژی
سرمایه گذاری عامل محرکه توسعه در جوامع مختلف و طبیعی است که اصل سرمایه گذاری در جوامع در حال توسعه همچون ایران نقش کلیدی تری داشته باشد. ایران به ویژه در حوزه صنعت نفت، از منابع و فرصت های زیادی برای توسعه و سرمایه گذاری برخوردار است که متاسفانه به علت عوامل داخلی و خارجی، از جمله سیاست های اعمال شده در کشور و بغض و کینه برخی کشورهای جهان از فرایند توسعه محروم مانده است. در این میان نباید از برخی کج خلقی ها و مدیریت غیر نفتی ها در صنعت نفت در مسیر رو به رشد و توسعه این صنعت غافل بود و آن را از سرمایه گذاری و بهره مندی از فرصت های مناسب محروم کرد. در این میان آنچه به این فرایند غیرتوسعه ای دامن زد، تحریم های یک جانبه آمریکا بود که مزید بر علت و منجر به رکود سرمایه گذاری در صنعت نفت شد تا در نتیجه آن مسیر توسعه به شکل بی سابقه ای به محاق رود. با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری که سال 1404 را سال سرمایه گذاری و تولید" نام گذاری کردند، انتظار می رود وزارتخانه های اجرایی و سیستم بانکی براساس کنسوانسیون های بین المللی فرایند سرمایه گذاری در صنعت نفت را به پیش ببرند. مطابق رویدادی که قرار است در آن 200 فرصت سرمایه گذاری از سوی وزارت نفت اعلام شود، بسیار ارزشمند و البته مهم تر از آن این است که بستر و ریل موجود، آمادگی هدایت این قطار را داشته باشد. این فرایند باید بر بستر اجرایی حرکت کند که سرمایه گذار داخلی و خارجی موسسه نهاد و بانک ها زیرساخت های مورد نیاز را در آن شاهد باشند. در غیر این صورت بر همان پاشنه خواهد چرخید. در هر صورت اصل این رویداد و رونمایی از فرصت های موجود بسیار ارزشمند و درخواست این است که زمینه آن هم فراهم شود تا سرمایه گذاری بر مداری اصولی به پیش رود. اهمیت سرمایه گذاری و عقب ماندن صنعت نفت ایران از این مساله به میزانی به کشور آسیب زده است که کشورهایی که به گرد ما هم نمی رسیدند، در حال حاضر ناوگان ال ان جی به راه انداخته و گاز را به سراسر دنیا روانه می کنند. فرصت ها زیاد است باید بستر آن را فراهم ساخت و عقب ماندگی ها را جبران کرد.
دریای جذاب نفت برای سرمایه گذاری
علی قنبری، اقتصاددان و استاد دانشگاه تربیت مدرس
سرمایه گذاری داخلی و خارجی، یکی از ضرورت های مهم کشور است که در شاخص هایی همچون رشد اقتصادی، افزایش تولید، ایجاد اشتغال و بهبود درآمد افراد موثر خواهد بود؛ از این رو جذب سرمایه و رشد سرمایه گذاری به ویژه در بخش خارجی اهمیتی فراوان دارد، زیرا ضمن تامین منابع اعتبار، کیفیت فناوری و مدیریت را هم تضمین خواهد کرد.
با توجه به این اصل، موضوع سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران جایگاه و اهمیت زیادی پیدا می کند و جذب سرمایه مورد نیاز در آن، اقتصاد ایران را نیز به سمت توسعه و تحول سوق خواهد داد. آنچه واضح است، فراهم نشدن جذب سرمایه کافی در صنعت نفت ایران طی سال های اخیر که برخاسته از شرایط تحریم و تقابل اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی بوده، به کم رنگ شدن سرمایه گذاری خارجی در این صنعت انجامیده و همین موضوع، لطمه سنگینی به اقتصاد کشور وارد کرده است.
ایران به دلیل مزایای کافی ذخایر نفت، گاز و منابع وابسته به آن از جمله پتروشیمی و... آنقدر جذابیت دارد که مورد توجه سرمایه گذاران داخلی و خارجی قرارگیرد، تنها باید فرصت ها و زمینه های آن فراهم شود.
شرایط مناسبی فراهم است که پروژه های برتر و دارای مزیت از سوی وزارت نفت رونمایی شود که باید آن را برای ورود سرمایه گذاران با شیوه های مناسب سرمایه گذاری و یک برنامه مناسب تدوین کرد. اعتقاد من این است که اگر فضای سرمایه گذاری در بخش صنعت نفت باز شود، شاهد استقبال سرمایه گذاران مطرح دنیا اعم از اروپایی، غربی و آسیایی خواهیم بود که به سمت حضور و سرمایه گذاری در این حوزه سرازیر خواهند شد. چنین فضایی می تواند شرایط اقتصادی کشور را ظرف چند سال متحول کند.