هشدار متخصص غدد بیمارستان نفت تهران درباره بیماری تیروئید
خطر در کمین پشت میزنشینان
مشعل: تیروئید از جمله بیماری های ارثی و اکتسابی است که همه افراد و در هر گروه سنی، ممکن است در معرض آن قراربگیرند؛ بیماری که بنا به آمار سازمان جهانی بهداشت و درمان، در دنیا از هر ۱۰۰ نفر 2 نفر مبتلا به آن هستند و به گفته مهرناز ایمانی، فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم بیمارستان نفت تهران، پشت میزنشینی و عدم فعالیت بدنی می تواند باعث تشدید این بیماری و عوارض ناشی از آن شود. وی در تشریح این بیماری که در بین بیماری های غدد درون ریز، شایع ترین بیماری پس از دیابت به شمار می رود، در گفت وگو با «مشعل» توضیحاتی ارائه کرده که می خوانید.
تیروئید، یکی از غده های درون ریز مهم بدن است که در جلوی گردن و اطراف نای قرار دارد. شکل این غده، شبیه به پروانه است که بدن آن در وسط و بال های آن به اطراف گسترش یافته و وظیفه کنترل متابولیسم ها و در نتیجه تامین انرژی تمام سیستم های بدن را به عهده دارد تا اندام های بدن، وظایف خود را بدرستی انجام دهند.
اختلال تیروئید دلیل50 درصد مراجعان به متخصص غدد
مهرناز ایمانی با بیان اینکه کم کاری و پرکاری تیروئید، از انواع تیروئید به شمار می روند، می گوید: وقتی تولید تیروئید به وسیله هورمون تیروئید، بیش از اندازه مورد نیاز بدن باشد، بیماری پرکاری تیروئید در بدن اتفاق می افتد که در نتیجه آن، بدن مجبور است بسرعت انرژی حاصل از متابولیسم را مصرف کند. در این صورت بیمار مبتلا به تیروئید، علائمی ازجمله عصبی شدن، استرس و اضطراب، تحریک پذیری، بی خوابی، کاهش وزن، ضعف و لرزش اعضای بدن، گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید، همچنین احساس گرمای فراوان و سوزش چشم یا مشکلات بینایی را تجربه می کند.
اما زمانی که تولید تیروئید به میزان کمتر از حد مورد نیاز بدن می شود، کم کاری تیروئید رخ می دهد که در این حالت، فرد بدون اطلاع از بیماری خود، با علائمی همچون افزایش وزن بدن، احساس خستگی، درد مفاصل و عضلات، فراموشی، صدای بم و خشن، رشد موهای درشت و ضخیم و احساس سردی در دمای بدن به متخصص غدد مراجعه می کند.
مهرناز ایمانی فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم درباره این بیماری می گوید: تیروئید، یکی از غدد مترشحه درون ریز بسیار مهم در بدن است که وظایف گسترده ای دارد، به طوری که از آن به عنوان قلب دوم بدن هم یاد می شود؛ اما متأسفانه کم کاری این غده، بیماری نسبتاً شایع در جامعه امروزی به شمار می رود که سه نوع خفیف، متوسط و شدید دارد.
وی اظهار می کند: حدود ۵۰ درصد از مراجعان به متخصصین غدد اختلال تیروئید دارند و معمولاً با شکایت از احساس خستگی خواب آلودگی، کم انرژی بودن، احساس ورم و افزایش وزن و ریزش مو مراجعه می کنند، غافل از اینکه دچار کم کاری تیروئید شده اند که با آزمایش خون تشخیص کامل می شود؛ البته این علائم بسته به نوع کم کاری یعنی خفیف بودن، یا متوسط بودن یا شدت این بیماری متفاوت است و در موارد شدت این بیماری، تنگی نفس، فشار به قلب به دلیل تجمع مایع دور قلب، مشکلات ریوی، بالا رفتن چربی و احتمال به اغما رفتن فرد می رود.
عوامل و عوارض ابتلا به کم کاری تیروئید
این متخصص غدد، اصلی ترین علت ابتلا به کم کاری تیروئید را ارث و ژنتیک عنوان می کند و می گوید: بیماری ارثی هاشیموتو، شایع ترین علت کم کاری تیروئید است. این یک بیماری خودایمنی است، بنابراین زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله کند. در این مورد، درمان تا پایان عمر الزامی است. کمبود ید، اختلالات غده هیپوفیز، تیروئیدیت (التهاب تیروئید که می تواند پس از یک بیماری ویروسی یا بارداری رخ دهد) و عوامل محیطی و اضطراب و استرس هم از جمله موارد غیرارثی است که درمان موقت شروع و ممکن است پس از چند سال، قطع شود.
ایمانی ادامه می دهد: به طور کلی این بیماری، درمان خاصی ندارد و مصرف دارو و کنترل و تنظیم هورمون های تیروئید زیر نظر دکتر متخصص غدد توصیه می شود. تغذیه هم خیلی در بحث کم کاری تیروئید تداخل ندارد؛ اما معمولاً توصیه می کنیم که ترکیبات سویا و کلم کمتر مصرف شود. تیروئید و کم کاری آن در نوزادان نیز عوارضی دارد که می تواند حتی به مرگ نیز بینجامد.
نشانه های کم کاری تیروئید در نوزادان
فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم بیمارستان نفت تهران با بیان اینکه شایع ترین علت کم کاری مادرزادی تیروئید، اختلال در تکامل کامل یا نسبی غده تیروئید یا جایگزینی نامناسب تیروئید در دوران جنینی است، اظهار می کند: زردی ادامه دار، وزن زمان تولد بیش از 4 کیلوگرم، کم اشتهایی و شیر خوردن ناکافی، کاهش درجه حرارت بدن، کم تحرکی و حرکات آهسته، یبوست، آپنه(قطع تنفس) و تنفس صدادار، از نشانه های کم کاری مادرزادی تیروئید در اوایل نوزادی است.
وی تصریح می کند: کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان اگر زود تشخیص داده و درمان نشود، باعث عقب ماندگی ذهنی، کوتاهی قد، ناشنوایی، بیماری های مغزی و عصبی و عقب ماندگی رشد جسمی می شود. آزمایش غربالگری برای کم کاری مادرزادی تیروئید، ساده ترین روش برای تشخیص این اختلال محسوب می شود که شامل گرفتن نمونه خون از پاشنه پای نوزاد در چند ساعت نخست پس از تولد است.
پشت میزنشینان مراقب باشند
ایمانی با تأکید بر اینکه تحرک نداشتن از موارد تشدید این بیماری است، می گوید: بر اساس تحقیقی که منتشر شده، به ازای هر ۱۰ ساعت افزایش ساعت کار، افرادی که ساعت کاری بیشتری داشتند و پشت میز بودند، با خطر بیشتر کم کاری تیروئید نسبت به کسانی که ۱۰ ساعت کمتر کار می کردند مواجه بودند. در واقع می توان گفت عدم تحرک در افراد کارمند ارتباط چندانی با شروع این بیماری ندارد؛ اما در افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، پشت میزنشینی و عدم فعالیت بدنی می تواند باعث تشدید این بیماری و عوارض ناشی از آن شود.
وی یادآور می شود: اطلاع رسانی به بیماران در خصوص کم کاری تیروئید در بیمارستان نفت با ویزیت های مکرر و انجام آزمایش های دوره ای انجام می شود. چاپ و توزیع بروشورهای آگاهی بخشی از نوع این بیماری و راهکارهای مواجهه و درمان آن هم در سطح بیمارستان، کمک شایانی به افزایش آگاهی مراجعان کرده است، ضمن اینکه معمولاً هنگام ویزیت بیمارانی که به ما مراجعه می کنند، پاسخگوی پرسش های آنان هستیم.