همراهی پتروشیمی ها با وزارت نفت برای کاهش پیامدهای ناترازی گاز
پتروشیمی ها در انتظار اجرایی شدن 10 قرارداد
مشعل دولت چهاردهم از همان ابتدای شروع به کار خود در حوزه انرژی، با موضوع مهم ناترازی گاز مواجه بود. وضعیت موجود کشور، نتیجه انباشتگی ناترازی انرژی است که در دوره های مختلف، عمل به تکالیف صورت نگرفته است؛ اما از آنجا که قرار نیست امروز به دنبال مقصر این شرایط باشیم، ضروری است که همه بخش های اجرایی پای کار بیایند تا از شرایط بحرانی خارج شویم. وزارت نفت طی چند سال اخیر اقدام هایی ترکیبی را با همکاری بخش های گاز، پتروشیمی و پالایش و پخش شروع کرده که به دنبال این همکاری مشترک، حجم قابل توجهی از گاز به شبکه بازگشته است.
یکی ازپروژه های مهمی که پس از دهه ها روی زمین ماندن، آغازشده و نتایج قابل توجهی هم در پی داشته، پروژه خاموشی گازهای مشعل و تبدیل آن به خوراک پایدار برای پتروشیمی ها و انتقال حجم قابل توجهی از این گاز بازیافتی به شبکه سراسری بوده است.
تولید ۲۲۰ میلیون مترمکعب گاز با اجرای 10 قرارداد
شرکت های پتروشیمی ازجمله مجموعه هایی بوده اند که طی سال های اخیر، در مسیر تامین خوراک پایدار برای مجتمع های خود، موضوع سرمایه گذاری مشترک در صنعت نفت و گاز را در دستور کار قرار داده اند و همزمان در یک رابطه برد- برد، کمک خوبی به کاهش ناترازی گاز در کل کشور داشته اند. حالا احمد مهدوی ابهری، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی با اشاره به نقش چند وجهی که شرکت های پتروشیمی در مدیریت ناترازی گاز دارند، گفته است: شرکت های پتروشیمی همراهی خوبی برای سرمایه گذاری در میدان های نفت و گاز و پروژه های دیگر این صنعت داشته اند.
وی با اشاره به10 تفاهمنامه توسعه میدان های نفت و گاز که میان شرکت ملی نفت ایران و هلدینگ های پتروشیمی تاکنون به امضا رسیده است، گفت: چنانچه این تفاهمنامه ها به مرحله قرارداد و اجرا برسند، حداقل ۲۲۰ میلیون مترمکعب به ناترازی گاز کشور کمک خواهد شد.
مهدوی ابهری به تاخیر در اجرای قرارداد پتروفرهنگ و اختر برای تولید ۳۰ میلیون مترمکعب گاز و10 تفاهمنامه دیگر با وزارت نفت برای تولید ۲۲۰ میلیون مترمکعب گاز اشاره کرد.
دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی تاکید کرد: شرکت های پتروشیمی در هرسه حوزه سرمایه گذاری، صرفه جویی و مصرف بهینه پای کار آمده اند تا موضوع ناترازی برطرف شود.
ضرورت تامین خوراک پتروشیمی
آن طور که وزارت نفت اعلام کرده است، در مجموع بیش از ۵ میلیارد دلار پروژه برای جمع آوری گازهای همراه تعریف شده و تا پایان سال ۱۴۰۴ همه گازهای مشعل جمع آوری خواهند شد. شرکت های پتروشیمی در حال حاضرچند پروژه مهم از جمله جمع آوری گازهای مشعل و انتقال آن برای خوراک و شبکه گاز سراسری را دنبال می کنند. برنامه ریزی برای جمع آوری گازهای همراه در شرق و غرب کارون از چند سال قبل آغاز و برای نزدیک به 70 درصد پروژه های جمع آوری گازهای همراه نفت تعیین تکلیف شده و بسیاری از آنها هم تاکنون به نتیجه رسیده اند. پروژه هایی همچون اجرای پالایشگاه گاز هویزه خلیج فارس، پالایشگاه بید بلند خلیج فارس و پروژه های همراه آن، یادآوران خلیج فارس و کارخانه گاز و گاز مایع 3100 و 3200 و... که هر کدام از آنها شامل چند پروژه تکمیلی و توسعه ای می شوند.
نکته مهم درباره صنعت پتروشیمی این است که درکنار مصرف خوراک، همراهی خوبی در تولید گاز و تامین خوراک های دیگر دارد. حسن عباس زاده، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران با اعلام اینکه روزانه بیش از ۸۰۰ میلیون مترمکعب گاز شیرین در کشور تولید می شود، افزود: با وجود این حجم تولید، مصرف گاز در بخش های خانگی و تجاری به صورت بهینه انجام نمی شود و در فصل سرد سال تا مرز ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز می رسد.
عباس زاده افزود: حدود ۵۰ درصد گاز تولید شده در کشور به بخش خانگی و تجاری و حدود ۲۶ درصد در نیروگاه ها مصرف می شود و با توجه به راندمان پایین برخی نیروگاه ها، بخشی از گاز مصرفی دراین بخش ها به هدر می رود. بنابراین، بهینه سازی مصرف انرژی در نیروگاه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، مهم ترین چالش پیشرویِ صنعت پتروشیمی را تامین خوراک پایدار دانست و گفت: با وجود سرمایه گذاری های 18 میلیارد دلاری در این صنعت، حدود ۲۱ درصد از ظرفیت تولید ۱۳۱ میلیون تنی صنعت پتروشیمی به دلیل نبود خوراک کافی بلااستفاده مانده است.
وی با اشاره به تشکیل کمیته تامین خوراک پایدار گفت: سرمایه گذاری در میدان های جدید و تسریع روند قراردادهای مشترک با شرکت ملی نفت، یکی از مهم ترین گزینه ها برای تامین پایدار خوراک است. علاوه بر آن، اجرای پروژه های مربوط به خاموشی گازهای مشعل اهمیت زیادی دارد و بهره برداری از طرح ان جی ال ۳۱۰۰ در سال جاری، اهمیت بهینه سازی استفاده از منابع گازی را نشان می دهد.
عدم النفع ناترازی برای پتروشیمی ها بیشتر است
موضوع ناترازی انرژی در دولت چهاردهم به اندازه ای مهم بوده که در این مدت علاوه بر نشست های تخصصی در وزارت نفت که تاکنون چهار جلسه آن برگزار شده است، نشستی جداگانه بین سران سه قوه به میزبانی رئیس جمهوری و با حضور جمعی از مدیران وزارتخانه های اقتصادی برای بررسی راهکارهای رفع ناترازی های اصلی برگزار شده است. با این حال باید تاکید کرد که راه اصلی برای حل مسأله ناترازی، اجماع همه دستگاه ها و نهادهای دولتی و خصوصی مرتبط برای رفتن به سمت مصرف بهینه انرژی است؛ اما وزارت نفت به عنوان تولیدکننده انرژی در کشور به تنهایی نمی تواند مشکل ناترازی انرژی را که از سالیان متمادی روی هم تلنبارشده است، حل کند. در این مسیر اگرچه ارگان های دیگری هم مسئولیت دارند و می توانند اثرگذار باشند؛ اما پتروشیمی ها به دلیل قابلیت های درونی و توانایی در اجرای بسیاری از پروژه ها، بخصوص عدم النفعی که ناترازی برای شان به همراه دارد، در مسیر رفع ناترازی پیشرو هستند.
تزریق 15میلیون متر مکعب گاز مشعل به شبکه
از آنجا که شرکت های پتروشیمی، مجموعه هایی خصوصی هستند که میزان تولید، قیمت و میزان خوراک دریافتی، به طورمستقیم با سود و زیان خودشان و سهام داران شان ارتباط دارد، تلاش واهتمام بیشتری در اجرای پروژه های مشترک ازخود نشان داده اند و حالا هم به دنبال اجرایی شدن هرچه زودتر تفاهمنامه های مشترک با شرکت ملی نفت ایران برای تامین بیشتر خوراک از میادین نفت و گاز هستند. به نظر می رسد موفق ترین پروژه ها در کاهش ناترازی گاز، در نتیجه همکاری بین شرکت ملی نفت و گاز با پتروشیمی ها حاصل شده است. براساس گزارش های رسمی وزارت نفت، تنها درسال ۱۴۰۲ مقدارجمع آوری گازهای همراه، روزانه به حدود ۱۵ تا ۱۸ میلیون مترمکعب افزایش یافته و پیش بینی می شود تا پایان امسال (1403) حداقل ۱۵ میلیون مترمکعب گازمشعل دیگر به این میزان اضافه شود.در واقع، رویکرد وزارت نفت در موضوع تامین خوراک به شرط سرمایه گذاری جدید برای شرکت های پتروشیمی، تبدیل به موتور محرک خوبی برای این صنعت و روزنه ای راهگشا برای تامین گاز در کشور شده است. با این رویکرد، پتروشیمی ها در پیک مصرف تابستانی و زمستانی با احتمال کمتری برای قطع گاز مواجه می شوند و می توانند روی میزان تولید و درآمد ماهانه و سالانه خود و تعهدات ارزی پیش بینی شده، برنامه ریزی بیشتری داشته باشند.